Άγιος Νικόλαος Σιθωνίας Χαλκιδικής
Συντεταγμένες: 40°14′56″N 23°41′37″E / 40.24889°N 23.69361°E
| Άγιος Νικόλαος | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Χαλκιδικής |
| Δήμος | Σιθωνίας |
| Δημοτική Ενότητα | Σιθωνίας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Χαλκιδικής |
| Υψόμετρο | 100 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 1.735 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 63078 |
| Τηλ. κωδικός | 23750 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Άγιος Νικόλαος βρίσκεται στη Χαλκιδική και ανήκει στο Δήμο Σιθωνίας.[1][2] Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή 2021, ο οικισμός έχει πληθυσμό 1.735 κατοίκους και η κοινότητα 1.965 ενώ ο δήμος, με έδρα τη Νικήτη, 12.080.[3]
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Νικολάου έχουν εντοπιστεί ίχνη προϊστορικών οικισμών. Βορειοανατολικά του σημερινού οικισμού, στη θέση Πύργος, αναπτύχθηκε στα κλασικά χρόνια ο οικισμός Σίγγος από τον οποίο έλαβε το όνομά του ο Σιγγιτικός κόλπος, μετέπειτα επονομασθείς του Αγίου Όρους που χωρίζει τις χερσονήσους Σιθωνίας και Άθω.
Το σύγχρονο χωριό σχηματίστηκε από την ένωση δύο οικισμών: του Αγίου Νικολάου, όπου κατοικούσαν πρόσφυγες από τη Μάνη,[1] και του Αγίου Γεωργίου, κατοικούμενου από ντόπιους Χαλκιδικιώτες. Κατ' άλλους η ονομασία οφείλεται στη μονή Αγίου Νικολάου του Χρυσοκαμάρου, μετόχι της μονής Ξενοφώντος του Άγίου Όρους, που βρισκόταν στη θέση Πύργος.
Οι κάτοικοι του Αγίου Νικολάου συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821, ανάμεσά τους διακρίθηκαν οι αγωνιστές της επανάστασης του 1821 ο Ιωάννης (Γιαννάκης) Παπά, Τριαντάφυλλος Αστερίου, Στέργιος Παύλου, ο Δημήτριος Στεργιανού, ο Αθανάσιος Δημητρίου και άλλοι[4].
Οι κάτοικοι συμμετείχαν επίσης και στο κίνημα του Τσάμη Καρατάσου το 1854 και όταν οι Τούρκοι κατόρθωσαν να το καταστείλουν έκαναν μεγάλες καταστροφές.[1] Η περιοχή απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς το 1912.
Το χωριό σήμερα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κάτοικοι του Αγίου Νικολάου ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, τη μελισσοκομία, ενώ ανεπτυγμένη είναι και η δραστηριότητα στο χώρο του τουρισμού. Υπάρχει παιδικός σταθμός, διθέσιο Νηπιαγωγείο, επταθέσιο Δημοτικό Σχολείο,[5] Γυμνάσιο[6] και Ενιαίο Λύκειο[7]. Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού (Αστέρας Αγίου Νικολάου) αγωνίζεται στην Β' τοπική κατηγορία της ΕΠΣ Χαλκιδικής. Δραστηριοποιείται πολιτιστικός σύλλογος με την ονομασία "Βουρβουρού".
Διαθέτει Κέντρο Υγείας, Αστυνομικό Τμήμα, Ταχυδρομείο και Κοινοτικό Μέγαρο, Εθελοντική Ομάδα Πυροπροστασίας Αγίου Νικολάου (ΟΠΕΑΝ).
Πολιτιστικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπάρχουν τρεις τοπικές εορτές: του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Παρασκευής. Η μεγάλη εκκλησία τιμάται στον Άγιο Γεώργιο ενώ η δεύτερη σε μέγεθος είναι αφιερωμένη στην πολιούχο Αγία Παρασκευή.
Στο πανηγύρι του Αγίου Νικολάου στον λόφο Βέτρυνο (Συντεταγμένες: 40°14'39"N 23°41'38"E ), μετά τη Θεία Λειτουργία, ανάβονται φωτιές για να καούνε οι θάμνοι γύρω από το εκκλησάκι, για να αποσυμφορηθεί από τα αγριόχορτα που μεγάλωσαν μέσα στον χρόνο.
Στο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου η Θεία Λειτουργία τελείται στο παλιό εξωκλήσι του Αγίου στην περιοχή Δημάνια (Συντεταγμένες: 40°14'55"N 23°40'27"E ). Μετά τη Λειτουργία, ετοιμάζονται μεζέδες και ποτά που συνοδεύονται από χορούς συνοδεία ζωντανής ορχήστρας.
Άλλο εξωκλήσι του χωριού είναι αυτο της Αγίας Μαρίνας, το οποίο βρίσκεται λίγο έξω από τον οικισμό, στους πρόποδες του λόφου Γκούβαλη, στο οποίο τελείται η Θεία Λειτουργία την ημέρα της εορτής της αγίας.
Στο μεγαλύτερο πανηγύρι, αυτό της πολιούχου Αγίας Παρασκευής, οι εκδηλώσεις αρχίζουν νωρίτερα από τη μέρα της μνήμης της. Κάθε βράδυ στην πλατεία στήνεται λαϊκό παραδοσιακό γλέντι με τοπικές ή ξένες ορχήστρες. Το βράδυ της παραμονής οι πιστοί αγρυπνούν στον αυλόγυρο της εκκλησίας. Ανήμερα, μετά τη Θεία Λειτουργία, προσφέρεται "μπισκοτολούκουμο".
Παρόμοια πανηγύρια με φαγητό και χορό γίνονται του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος (πρώτο Σάββατο Σαρακοστής) στον Όρμο Παναγίας και την Καθαρή Δευτέρα στην πλατεία του χωριού.
Την Τρίτη του Πάσχα γίνεται η μεγάλη λιτανεία όλων των εικόνων του Αγίου Γεωργίου. Στη στάση που γίνεται στο εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στον Παπίδηλο, προσφέρονται κόκκινα αυγά, τυρί, ψωμί και κρασί για τους οδοιπόρους πιστούς που λιτανεύουν τα "Εικονίσματα" όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τη λιτανεία αυτή. Η παράδοση θέλει την αρχή αυτής εκδήλωσης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι κάτοικοι πήγαιναν μέχρι τον Όρμο Παναγίας με τα πόδια και καθώς έσκυβαν να προσκυνήσουν τις εικόνες που ήταν αραδιασμένες στο πεζούλι των Αγίων Θεοδώρων, αντάλλαζαν μυστικά τα σχέδιά τους για την Επανάσταση. Σήμερα η διαδρομή έχει μειωθεί και περιορίζεται περιμετρικά του χωριού.
Διοικητικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Άγιος Νικόλαος αναφέρεται επίσημα μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας το 1918 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1991 στον οικισμό προσαρτήθηκαν οι καταργούμενοι οικισμοί Σιδηρόλακκος και Κορτήρι.[2] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τους παρακάτω οικισμούς:
- το Αϊμπελίτσι (νησίδα) [ 0 ]
- η Βουρβουρού [ 98 ]
- η Γαλήνη [ 6 ]
- η Διάπορος (νησίδα) [ 0 ]
- ο Ελαιώνας [ 1 ]
- η Ελιά (νησίδα) [ 0 ]
- ο Ζωγράφου [ 1 ]
- το Λαγονήσι [ 5 ]
- ο Όρμος Παναγίας [ 90 ]
- το Περιστέρι (νησίδα) [ 0 ]
- ο Πύργος [4 ]
- η Σαλονικιού [ 17 ]
- τα Σχοινιά [ 7 ]
- η Φτερωτή [ 1 ]
αποτελούν την ομώνυμη κοινότητα[8] που υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Σιθωνίας του Δήμου Σιθωνίας.[9] Μέσα στις αγκύλες ο πληθυσμός τους σύμφωνα με την απογραφή 2021.[3]
Δημογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Άγιος Νικόλαος κατά το έτος 1478 αριθμούσε 40 νοικοκυριά[10], το 1530 ήταν 22 (20 χριστιανικά και 2 μουσουλμανικά)[11], ενώ το 1568 ήταν 25 νοικοκυριά[12].
Στην απογραφή σπιτιών το 1862 υπήρχαν 92 οικήματα[13].
| Έτος απογραφής | Κάτοικοι | |
|---|---|---|
| 1913 | 1.100[14] | |
| 1928 | 1.587 | |
| 1940 | 1.927 | |
| 1951 | 2.027 | |
| 1961 | 2.121 | |
| 1971 | 2.071 | |
| 1981 | 1.932 | |
| 1991 | 1.982 | |
| 2001 | 2.292 | |
| 2011 | 1.714[15]* | |
| 2021 | 1.735[3]* |
* o πληθυσμός του οικισμού
Πρόσωπα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Δημήτρης Ζηνόζης (1920-2013): Έλληνας δικηγόρος, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών[16] και κύριος εμπνευστής του επιστημονικού περιοδικού "Αχαϊκή Νομολογία".[17]
- Παύλος Παυλούδης: Έφεδρος Ανθυπασπιστής Πεζικού της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) πεσών κατά την τουρκική εισβολή του 1974.[18]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 1. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 462.
- ↑ 2,0 2,1 «Άγιος Νικόλαος Χαλκιδικής». Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ. Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2025.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2021». σελ. 21653 (σελ. 71 του pdf).
- ↑ Παπαοικονόμου 2016, σελ. 51-62.
- ↑ «ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ». www.sch.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2025.
- ↑ «ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ». sch.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2025.
- ↑ «Το σχολείο μας – ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ». Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2025.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι»». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2025.
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων».
- ↑ «Δουμπιά Χαλκιδικής/τα στοιχεία προέρχονται από το κατάστιχο ΤΤ7 που φυλάσσεται στο Başbakanlık Arşivi της Κωνσταντινούπολης».
- ↑ «Διουμπιά Χαλκιδικής».
- ↑ «Διουμπιά Χαλκιδικής. Διδακτορική διατριβή του Ηλία Κολοβού, Χωρικοί και μοναχοί στην οθωμανική Χαλκιδική 15ος-16ος αι.».
- ↑ «doumbia-istoria».
- ↑ «Διουμπιά Χαλκιδικής».
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10539 (σελ. 65 του pdf)
- ↑ Πάτρα: Το απόγευμα η κηδεία του πρώην προέδρου του δικηγορικού συλλόγου Δημήτρη Ζηνόζη.thebest.gr. 26/08/2013. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2020.
- ↑ Λίστα προέδρων επιμελητηρίων, σωματείων και συλλόγων των Πατρών.istorika-8emata.blogspot.com. 9/12/2011. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2020.
- ↑ Συγκίνηση στην ταφή των λειψάνων του ήρωα της Κύπρου Παύλου Παυλούδη.diakonima.gr. 16/12/2019. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2020.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Παπαοικονόμου, Νικόλαος Εμμ. (2016). Προσωπογραφία αγωνιστών του 1821 από τη Χαλκιδική και τη Θεσσαλονίκη : όψεις της συμβολής της Μακεδονίας στην επανάσταση του 1821 και στη συγκρότηση του πρώτου τακτικού στρατού του Ελληνικού κράτους. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. ISBN 978-960-9458-12-2.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ιδιωτική ιστοσελίδα με τουριστικές πληροφορίες για τον Άγιο Νικόλαο
- Κατάλογος επαγγελματιών Αγίου Νικολάου
- Σωματείο Τουριστικών Καταλυμάτων Αγίου Νικολάου "ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ"
