Ζ΄ Σταυροφορία

Η Έβδομη Σταυροφορία ήταν μία Σταυροφορία με επικεφαλής τον Λουδοβίκο Θ΄ της Γαλλίας από το 1248 έως το 1254. Ο Χριστιανικός στρατός του Λουδοβίκου Ζ΄ ηττήθηκε από τον στρατό των Αγιουβιδών με επικεφαλής τον Φακρ-αλ-Ντιν ιμπν Σαϋκ αλ-Σουγιουκ και τους συμμάχους τους, τους Μπαρίγυα Μαμελούκους με επικεφαλής τον Φαρίς αντ-Ντιν Ακτάι, ton Μπαϊμπάρς αλ-Μπουντογκντάρι, τον Κουτούζ, τον Αϋμπάκ και τον Καλαβούν. Ο Σαϋκ αλ-Σουκούχ σκοτώθηκε στον πόλεμο και ο Λουδοβίκος Θ΄ συνελήφθη. Περίπου 800.000 μπεζάντ πληρώθηκαν ως λύτρα για την επιστροφή του.

Ιστορικό

Το 1244 το κράτος των Χωβαρεσμίων μισθοφόρων (που εκτοπίστηκε πρόσφατα από την προέλαση των Μογγόλων) είχε καταλάβει την Ιερουσαλήμ στον δρόμο του για να συμμαχήσει με τους Αιγύπτιους Μαμελούκους. Έτσι επέστρεψε την Ιερουσαλήμ στον μουσουλμανικό έλεγχο, αλλά η πτώση της Ιερουσαλήμ δεν ήταν πλέον ένα κρίσιμο γεγονός για τους Ευρωπαίους Χριστιανούς, οι οποίοι είδαν την πόλη να περνά από τον χριστιανικό στον μουσουλμανικό έλεγχο πολλές φορές τους τελευταίους δύο αιώνες. Αυτή τη φορά, παρά τις εκκλήσεις του πάπα, δεν υπήρχε λαϊκός ενθουσιασμός για μία νέα Σταυροφορία. Υπήρχαν επίσης πολλές συγκρούσεις εντός της Ευρώπης, που εμπόδιζαν τους ηγέτες της να ξεκινήσουν τη Σταυροφορία.

Ο πάπας Ιννοκέντιος Δ΄ και ο Φρειδερίκος Β΄ της Γερμανίας συνέχιζαν τον παπικό-αυτοκρατορικό ανταγωνισμό. Ο Φρειδερίκος Β΄ είχε αιχμαλωτίσει και φυλακίσει κληρικούς στον δρόμο για το Α΄ Σύνοδο της Λυών και έτσι το 1245 καθαιρέθηκε επίσημα από τον Ιννοκέντιο Δ΄. Ο πάπας Γρηγόριος Θ΄ είχε επίσης προτείνει νωρίτερα στον αδελφό τού Λουδοβίκου Θ΄, τον Ροβέρτο κόμη του Αρτουά, τον Γερμανικό θρόνο, αλλά ο Λουδοβίκος Θ΄ είχε αρνηθεί. Έτσι ο αυτοκράτορας της Γερμανίας δεν ήταν σε θέση να αναλάβει τον σταυρό. Ο Μπέλα Δ΄ της Ουγγαρίας ανοικοδομούσε το βασίλειό του από τις στάχτες, μετά την καταστροφική εισβολή των Μογγόλων το 1241. Ο Ερρίκος Γ΄ της Αγγλίας εξακολουθούσε να αγωνίζεται με τον Σιμόν ντε Μονφόρ και με άλλα προβλήματα στην Αγγλία. Ο Ερρίκος Γ΄ και ο Λουδοβίκος Θ΄ δεν ήταν σε καλές σχέσεις, καθώς εμπλέκονταν στη διαμάχη Καπετιδών-Πλαταγενετών, έτσι ενώ ο Λουδοβίκος Θ΄ θα ήταν μακριά στη Σταυροφορία, ο Άγγλος βασιλιάς υπέγραψε ανακωχή, υποσχόμενος να μην επιτεθεί στα γαλλικά εδάφη. Ο Λουδοβίκος Θ΄ είχε προσκαλέσει επίσης τον βασιλιά Χάακον Δ΄ της Νορβηγίας στη Σταυροφορία, στέλνοντας τον Άγγλο χρονικογράφο Μάθιου Πάρις ως πρέσβη, αλλά δεν τα κατάφερε. Ώστε ο μόνος βασιλιάς που ενδιαφερόταν να ξεκινήσει μία άλλη Σταυροφορία ήταν ο Λουδοβίκος Θ΄, ο οποίος δήλωσε την πρόθεσή του να πάει στην Ανατολή το 1245. Μία πολύ μικρότερη δύναμη Άγγλων, με επικεφαλής τον ιππότη Γουλιέλμο τον Μακρόξιφο, ανέλαβε επίσης τον σταυρό.

Η πολεμικές επιχειρήσεις

Χάρτης της Ζ΄ Σταυροφορίας.

Χαρακτικό που απεικονίζει την αναχώρηση από τον Αιγκ-Μορτ του βασιλιά Λουδοβίκου Θ΄ για τη Σταυροφορία (από τον Γκυστάβ Ντορέ).

Η Γαλλία ήταν ένα από τα ισχυρότερα κράτη στην Ευρώπη εκείνη την εποχή, καθώς η Σταυροφορία κατά των Αλβιγινών είχε φέρει την Προβηγκία στον έλεγχο του Παρισιού. Το Πουατού κυβερνιόταν από τον αδελφό του Λουδοβίκου Θ΄ Αλφόνσο κόμη του Πουατιέ, ο οποίος συμμετείχε μαζί του στη Σταυροφορία του το 1245. Ένας άλλος αδελφός, ο Κάρολος Α΄ του Ανζού, επίσης προσχώρησε στον Λουδοβίκο Θ΄. Για τα επόμενα τρία χρόνια ο Λουδοβίκος Θ΄ συγκέντρωνε την εκκλησιαστική δεκάτη (κυρίως από τα τέλη για την Εκκλησία) και το 1248, μαζί με τον περίπου 15.000 άνδρες στρατό του που περιλάμβανε 3.000 ιππότες και 5.000 τοξότες, απέπλευσε με 36 πλοία από το λιμάνι του Αιγκ-Μορτ (Aigues-Mortes) -τα οποία είχαν κατασκευάστηκε ειδικά για την προετοιμασία της Σταυροφορίας-, και από τη Μασσαλία. Οι οικονομικές προετοιμασίες του Λουδοβίκου Θ΄ γι' αυτή την αποστολή ήταν συγκριτικά καλά οργανωμένες και μπόρεσε να συγκεντρώσει περίπου 1.500.000 λίβρες τουρνουά. Ωστόσο, πολλοί ευγενείς που προσχώρησαν στον Λουδοβίκο Θ΄ για την αποστολή, έπρεπε να δανειστούν χρήματα από το βασιλικό θησαυροφυλάκιο και η Σταυροφορία αποδείχθηκε πολύ ακριβή.

Οι σταυροφόροι πήγαν πρώτα στην Κύπρο και πέρασαν τον χειμώνα στο νησί, διαπραγματευόμενοι με διάφορες άλλες δυνάμεις στα ανατολικά. Η Λατινική αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης, που δημιουργήθηκε κατά τη Δ΄ Σταυροφορία, ζήτησε τη βοήθειά του ενάντια στη Αυτοκρατορία της Νίκαιας, ενώ το πριγκιπάτο της Αντιόχειας και οι Ναΐτες Ιππότες ήθελαν τη βοήθειά του στη Συρία, όπου οι Μουσουλμάνοι είχαν πρόσφατα καταλάβει τη Σιδώνα.

Παρ' όλα αυτά η Αίγυπτος ήταν το αντικείμενο της Σταυροφορίας του και ο βασιλιάς της Γαλλίας κατέπλευσε το 1249 στη Δαμιέτη του Νείλου. Η Αίγυπτος, πίστευε ο Λουδοβίκος Θ΄, θα παρείχε μία βάση, από την οποία θα μπορούσε να επιτεθεί στην Ιερουσαλήμ, και ο πλούτος και η προμήθεια σιτηρών θα κρατούσε τους σταυροφόρους με προμήθειες και εξοπλισμό.

Στις 6 Ιουνίου η Δαμιέτη κατελήφθη με μικρή αντίσταση από τους Αιγυπτίους, οι οποίοι αποχώρησαν πιο πάνω στον Νείλο. Η πλημμύρα του Νείλου δεν είχε ληφθεί υπόψη ωστόσο, και σύντομα ακινητοποίησε τον Λουδοβίκο Θ΄ και τον στρατό του στη Δαμιέτη για έξι μήνες, όπου οι ιππότες κάθονταν και απολάμβαναν τα λάφυρα του πολέμου. Ο Λουδοβίκος Θ΄ αγνόησε τη συμφωνία που είχε γίνει κατά την Ε΄ Σταυροφορία, ότι η Δαμιέτη θα έπρεπε να δοθεί στο βασίλειο της Ιερουσαλήμ, τώρα ένα συρρικνωμένο κράτος γύρω από την Άκρα: ίδρυσε μία αρχιεπισκοπή εκεί, υπό την εξουσία του Λατίνου πατριάρχη της Ιερουσαλήμ, και χρησιμοποίησε την πόλη ως βάση για την άμεση στρατιωτική επιχείρηση εναντίον των μουσουλμάνων της Συρίας.

Ο Λουδοβίκος Θ΄ αιχμαλωτίζεται στη μάχη του Φαρισκούρ (Γκυστάβ Ντορέ).

Τον Νοέμβριο ο Λουδοβίκος Θ΄ προχώρησε προς το Κάιρο και σχεδόν ταυτόχρονα, απεβίωσε ο Αγιουβίδης σουλτάνος της Αιγύπτου, ο ασ-Σαλί Αγιούμπ. Μία δύναμη με επικεφαλής τον Ροβέρτο του Αρτουά, μαζί με τους Ναΐτες και την αγγλική ομάδα με επικεφαλής τον Γουλιέλμο τον Μακρόξιφο, επιτέθηκε στο αιγυπτιακό στρατόπεδο στη Γκιντέιλα και προχώρησε στην Αλ Μανσούρα, όπου ηττήθηκαν στη μάχη της Αλ Μανσούρα. Ο Ροβέρτος και ο Γουλιέλμος σκοτώθηκαν και μόνο μία δράκα από αυτή τη δύναμη επέζησε. Εν τω μεταξύ, η κύρια δύναμη του Λουδοβίκου Θ΄ δέχθηκε επίθεση από τον Μαμαλούκο Μπαϊμπάρς, τον διοικητή του στρατού και μελλοντικό σουλτάνο. Ο Λουδοβίκος Θ΄ ηττήθηκε επίσης, αλλά δεν αποσύρθηκε στη Δαμιέτη για μήνες, προτιμώντας να πολιορκήσει τη Μανσούρα· η πολιορκία δεν κατέληξε στην συνθηκολόγηση των πολιορκημένων, αλλά σε λιμό και το τέλος του στρατού του. Ένας αγωνιώδης ιππότης των Ναϊτών θρηνούσε:

"Η οργή και η θλίψη κάθονται στην καρδιά μου ... τόσο σταθερά, που σπάνια τολμώ να μείνω ζωντανός. Φαίνεται ότι ο Θεός θέλει να στηρίξει τους Τούρκους στην απώλειά μας ... αχ, Κύριε Θεέ ... αλίμονο, το βασίλειο της Ανατολής έχει μειωθεί τόσο πολύ, που δεν θα μπορέσει ποτέ να ξανασηκωθεί. Θα φτιάξουν ένα τζαμί στη μονή της Παρθένου Μαρίας, και επειδή η καταπάτηση είναι ανεκτή από τον Υιο της, ο οποίος πρέπει να κλαίει, είμαστε υποχρεωμένοι να συμμορφωθούμε επίσης ... Όποιος θέλει να πολεμήσει τους Τούρκους είναι τρελός, γιατί ο Ιησούς Χριστός δεν τους πολεμά πια. Έχουν κατακτήσει, θα κατακτήσουν και άλλο. Κάθε ημέρα μας μειώνουν, γνωρίζοντας ότι ο Θεός, ο οποίος ήταν ξύπνιος, κοιμάται τώρα, και ο Μωάμεθ γίνεται ισχυρός". [6]

Τον Μάρτιο του 1250 ο Λουδοβίκος Θ΄ προσπάθησε τελικά να επιστρέψει στη Δαμιέτη, αλλά αιχμαλωτίστηκε στη μάχη του Φαρισκούρ, όπου ο στρατός του εκμηδενίστηκε. Ο Λουδοβίκος Θ΄ αρρώστησε από δυσεντερία και θεραπεύτηκε από έναν Άραβα γιατρό. Τον Μάιο εξαργυρώθηκε για 800.000 μπεζάντ, τα μισά από τα οποία επρόκειτο να πληρωθούν πριν ο βασιλιάς φύγει από την Αίγυπτο, και με τη Δαμιέτη να παραδοθεί επίσης· ήταν όρος στη συμφωνία. Μετά από αυτό, έφυγε αμέσως από την Αίγυπτο για την Άκρα, μία από τις λίγες εναπομείνασες σταυροφορικές κτήσεις στη Συρία.

Συνέπειες

Ο Λουδοβίκος Θ΄ έκανε συμμαχία με τους Μαμελούκους, οι οποίοι τότε ήταν αντίπαλοι του σουλτάνου της Δαμασκού, και από τη νέα του βάση στην Άκρα άρχισε να ανοικοδομεί τις άλλες σταυροφορικές πόλεις, ιδιαίτερα την Ιόππη και τη Σιδώνα. Αν και το βασίλειο της Κύπρου διεκδίκησε την εξουσία εκεί, ο Λουδοβίκος Θ΄ ήταν ο de facto κυβερνήτης. Το 1254 τα χρήματα του Λουδοβίκου Θ΄ τελείωσαν και η παρουσία του ήταν απαραίτητη στη Γαλλία, όπου η μητέρα του και η αντιβασίλισσα Λευκή της Καστίλης είχαν αποβιώσει πρόσφατα. Πριν φύγει, άφησε μία γαλλική φρουρά στην Άκρα, την πρωτεύουσα του σταυροφορικού βασιλείου, μετά την απώλεια της Ιερουσαλήμ, με έξοδα του γαλλικού στέμματος. Αυτή παρέμεινε εκεί μέχρι την πτώση της Άκρας το 1291. Η Σταυροφορία του ήταν αποτυχημένη, αλλά θεωρήθηκε άγιος από πολλούς και η φήμη του έγινε ακόμη μεγαλύτερη στην Ευρώπη από αυτήν του αυτοκράτορα της Γερμανίας. Το 1270 επιχείρησε άλλη μία σταυροφορία, αλλά αυτή θα κατέληγε σε αποτυχία.

Η ιστορία της Ζ΄ Σταυροφορίας γράφτηκε από τον Ζαν ντε Ζουανβίλ, ο οποίος ήταν επίσης συμμετέχων, τον Μάθιου Πάρις και πολλούς μουσουλμάνους ιστορικούς.

Επιρροή στη λογοτεχνία

Η αποτυχία της Ζ΄ Σταυροφορίας προκάλεσε αρκετές ποιητικές απαντήσεις από τους Οσιτανούς τροβαδούρους. Ο Ωστόρκ ντ'Αορλάκ, που συνέθεσε τα ποίηματά του λίγο μετά τη Σταυροφορία, εξεπλάγη που ο Θεός επέτρεψε να νικηθεί ο Λουδοβίκος Θ΄, αλλά δεν τον εξέπληξε το γεγονός ότι κάποιοι Χριστιανοί θα εξισλαμίζοντο.

Σε ένα ελαφρώς μεταγενέστερο ποίημα, το D'un sirventes m'es gran voluntatz preza, ο Μπερνάρ ντε Ροβενάκ επιτίθεται τόσο στον Ιάκωβο Α΄ της Αραγωνίας όσο και στον Ερρίκο Γ΄ της Αγγλίας, επειδή αμέλησαν να υπερασπιστούν "τα φέουδά τους" που ο rei que conquer Suria («ο βασιλιάς που κατέκτησε τη Συρία») είχε καταλάβει. Ο «βασιλιάς που κατέκτησε τη Συρία» είναι μία χλευαστική αναφορά στον Λουδοβίκο Θ΄, ο οποίος βρισκόταν ακόμη στη Συρία (1254), όταν ο Μπερνάρ έγραφε, πιθανότατα με την ελπίδα ότι οι Άγγλοι και οι Αραγωνέζοι βασιλείς θα επωφεληθούν από την απουσία του Γάλλου μονάρχη.

Ο Μπερτράν ντ' Αλαμανόν επέκρινε τον Κάρολο του Ανζού ότι παραμέλησε την Προβηγκία υπέρ της Σταυροφορίας. Έγραψε ένα από τα τελευταία του έργα, το οποίο θρηνεί την παρακμή του χριστιανικού κόσμου της Ανατολής, μεταξύ της Ζ΄ και της Η΄ Σταυροφορίας (1260–1265).

Δείτε επίσης

• Η΄ Σταυροφορία - ξεκίνησε επίσης εναντίον της Αιγύπτου το 1270 από τον Λουδοβίκο Θ΄.
• Ζαν ντε Ζουανβίλ - ένας απολογισμός της ζωής του Λουδοβίκου Θ΄ και του εφοδιασμού της Ζ΄ Σταυροφορίας.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Πρωταρχικές πηγές

• Abu al-Fida, Η συνοπτική ιστορία της ανθρωπότητας .
• Al-Maqrizi, Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Dar al-kotob, 1997. Στα Αγγλικά: Bohn, Henry G., The Road to Knowledge of the Return of Kings, Chronicles of the Crusades, AMS Press, 1969
• Ibn Taghri, al-Nujum al-Zahirah Fi Milook Misr wa al-Qahirah, al-Hay'ah al-Misreyah, 1968
• Jean de Joinville, Histoire de Saint Louis, 1309

Δευτερεύουσες πηγές

• Bartlett, WB The Last Crusade: The Seventh Crusade and the Final Battle for the Holy Land . Tempus, 2007.
• Hinson, E. Glenn (1995), The Church Triumphant: A History of Christianity Up to 1300, Mercer University Press, ISBN 9780865544369 9780865544369
• Howarth, Stephen (1982), Knights Templar, New York: Marboro Books 
• Jackson, Peter (επιμελητής). Η Έβδομη Σταυροφορία, 1244–1254: Πηγές και έγγραφα . Ashgate, 2007.
• Τζόρνταν, Γουίλιαμ Τσέστερ . Λουδοβίκος ΙΧ και η πρόκληση της σταυροφορίας: Μελέτη στη διακυβέρνηση . Princeton University Press, 1979.
• Keen, Maurice (1999), Medieval Warfare, Oxford University Press, ISBN 0-19-820639-9 0-19-820639-9
• Strayer, Joseph R. "The Crusades of Louis IX". History of the Crusades, Vol. 2: The Later Crusades, 1189–1311, εκδ. RL Wolff and HW Hazard, σελ. 486–518. Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1969.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Απομνημονεύματα του Jean de Joinville, από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια
• Λυρικοί υπαινιγμοί για τις σταυροφορίες και τους Αγίους Τόπους
• Πρώτη αφήγηση της μάχης του Al Mansurah, 1250
• Επιστολή του Λουδοβίκου ΙΧ προς τον Αλ Σαλίχ Αγιούμπ τον Σουλτάνο της Αιγύπτου, από τη Λεωφόρο Ιστορίας
• Ιστορία της έβδομης σταυροφορίας