Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τρουλαία Βασιλική

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Βασιλική με τρούλο)
Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως. Το οικοδόμημα ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της τρουλαίας βασιλικής και συνδυάζει στοιχεία της πρώιμης βυζαντινής ναοδομίας, σε πολύ μεγάλη κλίμακα.[1]
Κάτοψη ναού Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως.[2]

Ο ρυθμός της τρουλαίας Βασιλικής ή Βασιλικής με Τρούλο, εμφανίστηκε τον 6ο μ.Χ. αιώνα, εποχή της μεγάλης ισχύος του βυζαντινού κράτους και του ορθοδόξου δόγματος. Το γεγονός αυτό είχε αντίκτυπο και στην ανάπτυξη της ναοδομίας. Η παλαιοχριστιανική βασιλική εμπλουτίστηκε με νέα αρχιτεκτονικά στοιχεία, ώστε να έχει ακόμα μεγαλύτερη αίγλη. Σπουδαιότερη καινοτομία ήταν ο περιορισμός του μήκους του κτιρίου και κυρίως η προσθήκη τρούλου στη στέγη του μεγάλου κλίτους.[3][4] Η τρουλαία βασιλική θα εξελιχθεί σταδιακά στο σύνθετο εγγεγραμμένο σταυροειδή ναό της μεσοβυζαντινής περιόδου (843-1204) και θα αποκρυσταλλωθεί αργότερα, κατά την παλαιολόγεια περίοδο (1261-1453), στο λεγόμενο «μικτό τύπο».[1]

Πρόκειται για μια αρχιτεκτονική εφεύρεση των μεγάλων μικρασιατών αρχιτεκτόνων Ανθέμιου από τις Τράλλεις και Ισίδωρου από τη Μίλητο.[5] Οι μηχανικοί αυτοί κατόρθωσαν να τοποθετήσουν στην τετράγωνη στέγη της βασιλικής τον κυκλικό τρούλο, ο οποίος, μέσω τεσσάρων σφαιρικών τριγώνων κατέληγε να στηρίζεται σε τέσσερις μεγάλους πεσσούς (τετράγωνοι κίονες).[3]

Αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτού του ρυθμού είναι ο περίφημος ναός της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, ο οποίος κτίστηκε από τον Ιουστινιανό τα έτη 531-537.[1] Ο διάκοσμος βελτιώνεται αισθητά. Οι τοίχοι καλύπτονται με ψηφιδωτά υψηλής τεχνοτροπίας και ζωγραφικές παραστάσεις. Η επιβλητικότητα αυτού του ρυθμού είναι έκδηλη. Ο τεράστιος όγκος του ναού, το μεγάλο ύψος, ο τεράστιος θόλος, το άπλετο φως των παραθύρων, δίνουν μια ξεχωριστή αίσθηση στον επισκέπτη του ναού.[3]

  1. 1,0 1,1 1,2 «Βυζαντινή Ναοδομία - Ρυθμός της Τρουλαίας Βασιλικής». edu-gate.minedu.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2021. 
  2. «Ο ναός της Αγίας Σοφίας». users.sch.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2021. 
  3. 3,0 3,1 3,2 «Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος». www.apostoliki-diakonia.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2021. 
  4. «Αρχιτεκτονικοί ρυθμοί ναών: Βυζαντινή ναοδομία». byzantineathens.com. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2021. 
  5. «Η ιστορία της Αγια-Σοφιάς». sansimera.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2021. 
Η αρχική έκδοση του παρόντος λήμματος βασίστηκε σε κείμενο δημοσιευμένο από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Δημοσιεύεται στη Βικιπαίδεια κατόπιν άδειας.