Εβέλιος
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Εβέλιος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Johannes Höwelcke (Γερμανικά) |
| Γέννηση | 28 Ιανουαρίου 1611 Γκντανσκ |
| Θάνατος | 28 Ιανουαρίου 1687 Γκντανσκ |
| Τόπος ταφής | St Catherine's Church (54°21′15″ s. š., 18°39′5″ v. d.) |
| Χώρα πολιτογράφησης | Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Πολωνικά |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Λέιντεν (1630–1632) Academic Gymnasium Danzig (1618–1624) Academic Gymnasium Danzig (1627–1630) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αστρονόμος καινοτόμος επιχειρηματίας χαρτογράφος brewer |
| Αξιοσημείωτο έργο | Prodromus Cometicus Cometographia Selenographia, sive Lunae descriptio Uranographia Prodromus Astronomiae |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Ελίζαμπεθ Χεβέλιους (από 1663) |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | alderman (από 1641, Γκντανσκ) |
| Βραβεύσεις | Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας (1664) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Ιωάννης Εβέλιος ή Χεβέλιους (πολωνικά: Jan Heweliusz, λατινικά: Hevelius, Γκντανσκ, 28 Ιανουαρίου 1611 – 28 Ιανουαρίου 1687) ήταν Πολωνός αστρονόμος. Γιος ενός εύπορου ζυθοποιού, του Abraham Hewelke (1576-1649), και της Kordula Hecker (1576-1655), σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν από το 1630 και αργότερα ταξίδεψε στη Γαλλία και την Αγγλία, όπου συναντήθηκε με τους Πιέρ Γκασσεντί, Μαρέν Μερσέν και Αθανάσιο Κίρχερ. Το 1634 επέστρεψε στη γενέτειρά του και στις 21 Μαρτίου 1635 τέλεσε τον γάμο του με την Katharine Rebeschke, μια γειτόνισσα που είχε τα δύο διπλανά σπίτια.
Ο Εβέλιος έγινε δημοτικός σύμβουλος στην πόλη του. Το 1641 εγκατέστησε στη σκεπή του σπιτιού του αστεροσκοπείο εξοπλισμένο με σημαντικά για την εποχή του όργανα. Από το 1642 έως το 1645 παρατήρησε τις ηλιακές κηλίδες και το 1647 δημοσίευσε τον πρώτο λεπτομερή χάρτη της Σελήνης. Ο Εβέλιος υπολόγισε το ύψος των βουνών της Σελήνης μετρώντας το μήκος των σκιών τους και ανακάλυψε μία από τις διαφορετικές κινήσεις της, τη λίκνιση. Εξίσου σημαντικές για την εποχή του υπήρξαν οι ακριβείς μετρήσεις του για τις θέσεις των πλανητών και των αστέρων. Επίσης, ανακάλυψε τέσσερις κομήτες. Το αστεροσκοπείο του πυρπολήθηκε το 1679.
Ωστόσο, το έργο που τον κατέστησε ευρύτερα γνωστό είναι το Firmamentum Sobiescianum, ένας άτλαντας της ουράνιας σφαίρας που αποτυπώνει με καλλιτεχνικό τρόπο τις μορφές των γνωστών ως τότε αστερισμών και τις ακριβείς θέσεις 1.564 αστέρων, ενώ εισήγαγε και 7 νέους αστερισμούς, όπως είναι η Ασπίς και οι Θηρευτικοί Κύνες, καλούμενοι αστερισμοί του Εβέλιου, που έγιναν επίσημα αποδεκτοί από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση το 1930 και χρησιμοποιούνται από τους αστρονόμους. Ο άτλαντας αυτός από χάρτες του ουρανού, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον βασιλιά της Πολωνίας, Ιωάννη Γ΄ Σομπιέσκι, ήταν παράρτημα στο έργο του Prodromus Astronomiae, που εκδόθηκε το 1690, μετά τον θάνατο του Εβέλιου.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Galileo Project για τον Εβέλιο
- Electronic facsimile-editions of the rare book collection at the Vienna Institute of Astronomy (σπάνια συλλογή βιβλίων από το Αστρονομικό Ινστιτούτο της Βιέννης)