Δ΄ Συντακτική Συνέλευση 1924
Η Δ' Συντακτική Συνέλευση ή Δ' εν Αθήναις Συντακτική Συνέλευσις ή Δ' Εθνική Συνέλευση του 1924 (Ιανουάριος 1924- Σεπτέμβριος 1925) συγκροτήθηκε από την Ελληνική κυβέρνηση για να συνεχίσει το έργο της Γ' Εθνικής Συνέλευσης που είχε διαλυθεί το 1922 λόγω της τότε ανάληψης της εξουσίας από την επαναστατική κυβέρνηση Γονατά και για να λύσει το πολιτειακό ζήτημα, δηλαδή την κατάργηση ή όχι του πολιτεύματος της βασιλευομένης δημοκρατίας. Στις 25 Μαρτίου 1924 η Δ' Συντακτική Συνέλευση αποφάσισε την εγκαθίδρυση πολιτεύματος Αβασίλευτης Δημοκρατίας και οργάνωσε δημοψήφισμα στις 13 Απριλίου 1924, το οποίο επικύρωσε την απόφαση. Το έργο της Συνέλευσης διακόπηκε στις 25 Μαΐου 1925[1] όταν έγινε το πραξικόπημα του Πάγκαλου και ανέλαβε η δικτατορία του Πάγκαλου, πριν προλάβει να ολοκληρώσει τις εργασίες της για νέο Σύνταγμα. Η Συνέλευση διαλύθηκε από τον Πάγκαλο στις 30/9/1925.
Εκλογή και λύση στο πολιτειακό ζήτημα: Ανακήρυξη αβασίλευτης δημοκρατίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι βουλευτές πληρεξούσιοι της Δ' Συντακτικής Συνέλευσης εκλέχθηκαν με τις εκλογές του 1923 που έλαβαν χώρα στις 16 Δεκεμβρίου 1923. Στο μεταξύ, η επαναστατική κυβέρνηση Γονατά, υπέδειξε στις 19 Δεκεμβρίου 1923 στο Βασιλιά Γεώργιο Β΄ να φύγει προσωρινά από τη Ελλάδα, μέχρι να αποφασιστεί η τύχη του πολιτεύματος. Αντιβασιλιάς ορίστηκε ο Παύλος Κουντουριώτης. Η Συνέλευση συγκροτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 1924. Το πρώτο και σημαντικότερο ζήτημα της Συντακτικής Συνέλευσης ήταν το πολιτειακό: Δυο χρόνια πριν, το στρατιωτικό κίνημα Πλαστήρα είχε εξαναγκάσει τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο να παραιτηθεί και τη θέση του Βασιλιά ανέλαβε ο γιος του Γεώργιος ως Γεώργιος Β΄ της Ελλάδας. Μετά την εκλογή των μελών της Δ' Συντακτικής Συνέλευσης έπρεπε να ληφθεί η απόφαση για τη λύση του πολιτειακού. Υπήρχαν δυο απόψεις: Να αποφασίσει πρώτα η Συντακτική Συνέλευση για την ανακήρυξη της Αβασίλευτης Δημοκρατίας και μετά να επικυρωθεί η απόφαση με δημοψήφισμα (άποψη της Κυβέρνησης Παπαναστασίου) και η κατευθείαν προσφυγή στο λαό με δημοψήφισμα. Αποφασίστηκε η πρώτη λύση: Στις 25 Μαρτίου 1924 η Συνέλευση κατήργησε το θεσμό της βασιλείας στην Ελλάδα, ανακήρυξε ως πολίτευμα της Ελλάδας την αβασίλευτη δημοκρατία, κήρυξε έκπτωτη την "ελληνική" δυναστεία και απαγόρευσε με ψήφισμα της τη μόνιμη διαμονή των μελών της στην Ελλάδα [2][3] και στις 13 Απριλίου του 1924 έγινε το δημοψήφισμα με αποτέλεσμα 69,95% υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας.[4]
Το Σύνταγμα που δεν κατατέθηκε και η διάλυση της Συνέλευσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο που είχε αναλάβει η Συνέλευση (ως Συντακτική) ήταν να ψηφίσει νέο Σύνταγμα για τη χώρα. Αυτό δεν έγινε δυνατό, λόγω των πολιτικών αλλαγών: Στις 29 Σεπτεμβρίου 1925 ο δικτάτορας Πάγκαλος διέλυσε την Εθνοσυνέλευση (με δικαιολογία «ότι αύτη απώλεσεν την εμπιστοσύνη του έθνους») και έτσι δεν έγινε ούτε υποβολή πρότασης συντάγματος.[5] Μόνο στις 22 Σεπτεμβρίου 1926, ενάμιση χρόνο μετά τη διάλυση της Δ´ Συντακτικής Συνέλευσης, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το Σύνταγμα του 1926 (αποκαλούμενο και «Σύνταγμα της τριακονταμελούς επιτροπής του 1925») που είχε συνταχθεί από την Επιτροπή Παπαναστασίου της Συνέλευσης,[6][7] το οποίο όμως καταργήθηκε γρήγορα, αφού συντάχθηκε νέο από αναθεωρητική βουλή που ψήφισε το «Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας του 1927» με το οποίο το πολίτευμα μετατρεπόταν σε αβασίλευτη κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- H Δ' εν Αθήναις συντακτική συνέλευσις, προς τον Ελληνικόν λαόν, εν Αθήναις, Μάρτιος, 25, 1924 , το κείμενο με το οποίο ανακοινώνεται η ανακήρυξη της βασιλικής δυναστείας ως έκπτωτης (από την ψηφιοθήκη του ΑΠΘ)
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Το Σύνταγμα Αρχειοθετήθηκε 2012-03-10 στο Wayback Machine., Διμηνιαία Επιθεώρηση Συνταγματικής Θεωρίας και Πράξης, Αστέριος Αθ. Μπουζιάς, Τεύχος 6/2003, «Πολιτική και συνταγματική ιστορία της Ελλάδας (1821-1941), Γιώργος Αναστασιάδης, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα/Θεσσαλονίκη 2001»
- ↑ Συνταγματική Ιστορία, Βουλή των Ελλήνων, ανακτήθηκε στις 29/6/2012
- ↑ Η Ελληνική Βασιλική Οικογένεια, Συχνές Ερωτήσεις Αρχειοθετήθηκε 2013-04-08 στο Wayback Machine., ανακτήθηκε στις 29/6/2012 «η Δ' Συντακτική Συνέλευση (24-3-1924) κήρυξε έκπτωτη τη ελληνική δυναστεία και απαγόρευσε με ψήφισμα της τη μόνιμη διαμονή των μελών της στην Ελλάδα,»
- ↑ Ιστορία, Τα 7 δημοψηφίσματα στην Ελλάδα, Ιστορική Αναδρομή[νεκρός σύνδεσμος], Τα Χανιώτικα Νέα, 02-11-2011, ανακτήθηκε στις 29/6/2012 «(Αβασίλευτη Δημοκρατία) ΝΑΙ 758.742 69,95% / (Βασιλευόμενη Δημοκρατία) ΟΧΙ 325.322 30,05%, Ψηφίσαντες: 1.084.064»
- ↑ Ιστορία του ελληνικού έθνους : από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1930 / υπό Κ. Παπαρρηγοπούλου, προσθήκες,σημειώσεις και βελτιώσεις υπό Παύλου Καρολίδου, Τόμος ΣΤ', Μέρος Β' (B'): Από της μετά του ελληνικού Βασιλείου Ενώσεως Θεσσαλίας και Ηπείρου (1881) μέχρι του 1930, Εν Αθήναις: Ελευθερουδάκης, σελ. 374
- ↑ Γενέθλιον αγιορειτικής νομοθεσίας, ΤΟ ΒΗΜΑ, 10/09/2006, ανακτήθηκε στις 29/6/2012 «...στις 22 Σεπτεμβρίου 1926, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και τίθεται σε ισχύ το Σύνταγμα που είχε καταρτίσει η Επιτροπή Παπαναστασίου, η οποία είχε οριστεί από τη Δ´ Συντακτική Συνέλευση. Στο θνησιγενές αυτό Σύνταγμα 1925/1926 περιέχονται για πρώτη φορά διατάξεις...»
- ↑ ΦΕΚ A 334/1926