Δεσκάτη
Συντεταγμένες: 39°55′27″N 21°48′37″E / 39.92417°N 21.81028°E
| Δεσκάτη | |
|---|---|
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτική Μακεδονία |
| Περιφερειακή Ενότητα | Γρεβενών |
| Δήμος | Δεσκάτης |
| Δημοτική Ενότητα | Δεσκάτης |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Γρεβενών |
| Υψόμετρο | 878 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 3.123 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 512 00 |
| Τηλ. κωδικός | 2462 |
Η Δεσκάτη είναι ορεινή κωμόπολη του νομού Γρεβενών σε υψόμετρο 860 μέτρα.[1] Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του νομού, κοντά στα όριά του με τους νομούς Κοζάνης, Λάρισας, Τρικάλων και είναι η νοτιότερη κωμόπολη της Μακεδονίας.[2]
Γεωγραφικά στοιχεί - οικονομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Είναι κτισμένη σε μικρό οροπέδιο στις νότιες πλαγιές των Καμβουνίων Ορών, απέναντι από το ύψωμα του Τέρτιμου (1093μ.).[2] Απέχει 58 χλμ. ΝΑ. από την πρωτεύουσα του νομού τα Γρεβενά, 54 χλμ. ΝΔ. από τα Σέρβια Κοζάνης, 40,5 χλμ. Δ. από την Ελασσόνα Λάρισας και 50 χλμ. ΒΑ. από την Καλαμπάκα Τρικάλων.[3] Διαθέτει χαμηλή οικιστική δόμηση, αρκετό πράσινο και τα γύρω βουνά είναι κατάφυτα από βελανιδιές, πεύκα και έλατα. Το κλίμα της είναι ξηρό και δροσερό τους καλοκαιρινούς μήνες.[4]
Η οικονομία του Δήμου βασίζεται κατά κόρον στην κτηνοτροφία και τη γεωργία. Η κτηνοτροφία ασχολείται με την εκτροφή αιγοπροβάτων και βοοειδών. Σχετικά με τη γεωργία, αυτή επικεντρώνεται στο σιτάρι, το καλαμπόκι και τον καπνό.[2]
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρώτη αναφορά στη Δεσκάτη, ως οικισμός, γίνεται στην οθωμανική απογραφή του 1454-1455 και συνεχίστηκε από τότε, αν και με παραλλαγές της ονομασία της.[5] Από τη Δεσκάτη κατάγονταν οι αγωνιστές οπλαρχηγοί της επανάστασης του 1821 και αρματολοί των Χασίων Ψειραίοι,[6] ενώ έλαβε χώρα η λεηλασία και ο εμπρησμός της το 1854.[7] Ο ελληνικός στρατός μπήκε στην κωμόπολη, έπειτα από ολοήμερη μάχη με τον οθωμανικό στρατό, στις 7 Οκτωβρίου 1912 και την προσάρτησε στο Βασίλειο της Ελλάδας.[8]
Στις 16 Απριλίου 1941 οι γερμανικές δυνάμεις Κατοχής πέρασαν από τη Δεσκάτη. Η κωμόπολη βρισκόταν στην ιταλική ζώνη κατοχής μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου 1943, όταν και επέστρεψε στον γερμανικό έλεγχο.[9] Η τελευταία εμφάνιση των Γερμανών έγινε στις 18 Φεβρουαρίου 1944.[10] Στην περιοχή αναπτύχθηκαν ομάδες του Ε.Α.Μ. από το 1942, οι οποίες με τον τερματισμό του πολέμου συμμετείχαν στην επίθεση στη Δεσκάτη (21/9/1946), καθώς και ευρύτερα στον εμφύλιο πόλεμο.[11]
Στη Δεσκάτη λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο την Παρασκευή του Πάσχα (ανήμερα της γιορτής της Ζωοδόχου Πηγής) το έθιμο της Ανδρομάνας.[12]
Διοικητικά - εκκλησιαστικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ως κοινότητα η Δεσκάτη αναγνωρίστηκε το 1918 με έδρα τον οικισμό και ανήκε στον νομό Κοζάνης. Το 1943 υπάγεται στο νομό Λαρίσης και το 1964 με το ΦΕΚ 185Α-30/10/1964 η κοινότητα αναγνωρίζεται σε δήμο που ανήκει πλέον στο νομό Γρεβενών.[13] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τα χωριά Άγιο Γεώργιο, Παρασκευή, Γήλοφο και Διασελλάκι συναποτελούν τη δημοτική κοινότητα Δεσκάτης, που ανήκει στην δημοτική ενότητα Δεσκάτης. Με την απογραφή του 2011 η δημοτική κοινότητα έχει πληθυσμό 3.598 κατοίκους (μείωση σε σχέση με την απογραφής του 2001[4.028 κάτοικοι]), ενώ ως οικισμός 3.508, όντας η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νομού.[14]
Εκκλησιαστικά η Δεσκάτη υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Ελασσώνος και όταν ο εκάστοτε Μητροπολίτης ιερουργεί εκεί στη φήμη του προστίθεται ο τίτλος «Ελασσώνος και Δεσκάτης».[15]
Δήμαρχοι Δεσκάτης μετά την μεταπολίτευση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Για τον πλήρη κατάλογο των δημάρχων Δεσκάτης, δείτε Δήμος Δεσκάτης.
- 1975-1978 : Νίκος Τζιαφέτας
- 1979-1981 : Βύρων Τρικαλίδης (αντικατάσταση λόγω θανάτου από Ακριβό Αθανάσιο, 1981-1982)
- 1983-1986 : Γιώργος Κόγιος
- 1987-1990 : Αντώνης Πέτσας (1956-2022[16])
- 1991-1994 : Αντώνης Πέτσας
- 1995-1998 : Γιώργος Κόγιος
- 1999-2002 : Θύμιος Παπαντώνης
- 2003-2006 : Χρήστος Μπγιάλας
- 2007-2010 : Νίκος Μίγκος
- 2011-2014 : Νίκος Μίγκος
- 2014-2019 : Δημήτρης Καραστέργιος
- 2019-2023 : Δημήτρης Κορδίλας [17]
Αξιόλογοι Δεσκατινοί (Δεσκατιώτες)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κωνσταντίνος Σπανός, εκδότης, λαογράφος
- Χρήστος Μπράβος, ποιητής
- Νίκος Τσούκας, ηθοποιός
Αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στη Δεσκάτη εδρεύουν οι εξής αθλητικοί σύλλογοι:
- Καμβουνιακός Α.Ο. Δεσκάτης, ποδόσφαιρο (έτος ίδρυσης 1969)[18]
- Γ.Σ. Δεσκάτης, κλασσικός αθλητισμός και πετοσφαίριση (έτος ίδρυσης 1984)[18]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 312, τομ. 9.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Δήμος Δεσκάτης: Ιστορία-Θρησκευτικοί Προορισμοί. Αθήνα: Δήμος Δεσκάτης και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών. 2009. σελ. 11-15.
|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια) - ↑ «Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών - apostaseis.gr». www.apostaseis.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «Δεσκάτη, μικρή και φιλική, Του Ντίνου Κιούση | Kathimerini». http://www.kathimerini.gr/391390/article/politismos/arxeio-politismoy/deskath-mikrh-kai-filikh. Ανακτήθηκε στις 2018-03-10.
- ↑ Σπανός, Βασίλειος Κ. (2004). Οι οικισμοί της Βορειοδυτικής Θεσσαλίας κατά την Τουρκοκρατία. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αντ. Σταμούλη. σελ. 127.
- ↑ fatsimare.gr, Τρικαλινό Περιοδικό στο Διαδίκτυο, Η δολοφονία από τους Τούρκους του αρματολού του Ασπροποτάμου Στέργιου Στουρνάρη στον Πυργετό Τρικάλων, Από το βιβλίο του Κώστα Πουλιανίτη "Πυργετός Τρικάλων"
- ↑ Σπανός, ό.π., σ. 585.
- ↑ Καψάλης, Μιχαήλ (2012). 1912-2012: Εκατό χρόνια ελεύθερη Δεσκάτη. Δεσκάτη: Νέα της Δεσκάτης (φ. 326).
- ↑ Σαράφη, Λη (2003). Mark Mazower, επιμ. Η αστυνόμευση της Δεσκάτης: 1942-1946. Μετά τον Πόλεμο: η ανασυγκρότηση της οικογένειας, του έθνους και του κράτους στην Ελλάδα, 1943-1960. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. σελ. 231-234.
- ↑ Καρυπίδης, Θεόδωρος Ι. (1996). Εαμική Εθνική Αντίσταση-Δεκέμβρης 1944 (Δεκεμβριανά)-Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949. Θεσσαλονίκη: Σύγχρονη Παιδεία. σελ. 167.
- ↑ Τσιουμέλας, Κωνσταντίνος-Δημήτριος (2020). «Ο Εμφύλιος Πόλεμος στη Δεσκάτη Γρεβενών: τα γεγονότα και η μνήμη τους». Βαλκανικά Σύμμεικτα.
- ↑ Παπαντώνη, Αναστασία (21 Απριλίου 2017). «Δεσκάτη: Το έθιμο της «Ανδρομάνας»». ert.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2020.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτωνwebsite=ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2018.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10552 (σελ. 78 του pdf)
- ↑ Σπανός, ό.π., σ. 78.
- ↑ Γρεβενά: Πέθανε ο επί σειρά ετών πρώην Νομάρχης, Αντώνης Πέτσας, iefimerida.gr, 24 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ POLISPOST (5 Δεκεμβρίου 2018). «Οι δημοτικές εκλογές της Μεταπολίτευσης στη Δεσκάτη». PolisPost - Η Ελλάδα στο Διαδίκτυο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ 18,0 18,1 Αθλητισμός, επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Δεσκάτης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα χωριό της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |