Δραγουμάνος του Στόλου
Ο Δραγουμάνος του Στόλου (οθωμανικά τουρκικά: ترسانه ترجمانی, tersâne tercümânı, δηλ. δραγομάνος του ταρσανά (ναυπηγείου)[1] ) ήταν ανώτερο αξίωμα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, το οποίο κατείχαν Φαναριώτες Έλληνες κατά τον 18ο και τις αρχές του 19ου αι. Ως επικεφαλής εκπρόσωπος του Καπουδάν πασά, ο δραγομάνος του Στόλου έπαιξε ηγετικό ρόλο στη διοίκηση των διαφόρων αυτόνομων κοινοτήτων των νησιών και των ακτών του Αιγαίου Πελάγους που υπάγονταν στο εγιαλέτι του Αρχιπελάγους.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το αξίωμα ιδρύθηκε το 1701, σε μίμηση του μεγάλου δραγομάνου της Υψηλής Πύλης, το οποίο προοριζόταν επίσης για τους Φαναριώτες. [1] [2] [3] Πράγματι, η θέση του δραγομάνου του Στόλου συχνά χρησίμευε ως σκαλοπάτι για αυτή του μεγάλου δραγομάνου. [3] Ο δραγομάνος (ο όρος σημαίνει «διερμηνέας») έπρεπε να είναι ικανός στις «τρεις γλώσσες» (οθωμανικά: السنه ثلاثه elsine-yi s̱elâs̱e) της αραβικής, περσικής και τουρκικής, που χρησιμοποιούνταν συνήθως στην αυτοκρατορία, καθώς και μια σειρά από ξένες γλώσσες (συνήθως γαλλικά και ιταλικά), [4] αλλά ο ρόλος του ξεπερνούσε πολύ τον απλό διερμηνέα. Ήταν ο επίσημος ενδιάμεσος μεταξύ του Καπουδάν πασά, του ναυάρχου του οθωμανικού Ναυτικού που ήταν επίσης κυβερνήτης στο εγιαλέτι του Αρχιπελάγους, και των κυρίως Ελλήνων και χριστιανών νησιωτών και κατοίκων των ακτών του Αιγαίου Πελάγους, κατά την ετήσια αποστολή του οθωμανικού στόλου για την είσπραξη των φόρων, καθώς και την επίλυση διοικητικών προβλημάτων. [1] [3] Η θέση συνεπαγόταν επίσης ευθύνες για ναυπηγικές και ναυτικές επιχειρήσεις. [4]
Τα έσοδα του αξιώματος ήταν σημαντικά, ύψους 150.000 γροσίων (kurus), και οδήγησαν σε έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των Φαναριωτών για την πλήρωσή του. Αυτός ο διαγωνισμός περιλάμβανε εκτεταμένη δωροδοκία Οθωμανών αξιωματούχων, την οποία στη συνέχεια ανακτούσαν από τον χριστιανικό πληθυσμό με ειδική εισφορά, γνωστή ως βοήθεια της νέας δραγομανίας (συνεισφορά στον νέο δραγομάνο). Καθώς το αξίωμα άλλαζε συχνά χέρια με μεγάλη συχνότητα, αυτό έγινε μεγάλο βάρος για τους απλούς ανθρώπους. [3] Ο δραγομάνος είχε και επιτελείο, το οποίο επίσης πληρωνόταν από επιβολές στα νησιά: βεκίλης (τουρκ. vekil, εκπρόσωπος), γραμματέας αλληλογραφίας και αγγελιοφόρος. [3]
Ο ρόλος τους στη διοίκηση των νησιών του Αιγαίου ήταν σημαντικός, καθώς είχαν το δικαίωμα να επιμερίζουν τη φορολογία, καθώς και να εποπτεύουν τις αυτόνομες τοπικές διοικήσεις, κρίνοντας οι ίδιοι υποθέσεις ή διορίζοντας εφέτες. Μπορούσαν να επιβάλουν διάφορα πρόστιμα και ποινές, μέχρι τη θανατική ποινή, η οποία όμως απαιτούσε τη συγκατάθεση του Καπουδάν πασά. Εκτός από τα διοικητικά τους καθήκοντα, οι δραγομάνοι προώθησαν ενεργά την εκπαίδευση, έκαναν δωρεές σε εκκλησίες, κωδικοποίησαν το εθιμικό δίκαιο των νησιών και παρενέβησαν σε διαμάχες μεταξύ ορθοδόξων και καθολικών νησιωτών. [5]
Κατάλογος Δραγομάνων του Στόλου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Name | Portrait | Tenure | Notes |
|---|---|---|---|
| Ιωαννάκης Πορφυρίτης | 1701–1710[6] | ||
| Κωνσταντίνος Βεντούρα | 1713–1731[6] | ||
| Γεώργιος Ραμαντάνη | 1731–1743[6] | ||
| Νικόλαος Μαυρογένης | 
|
1744–1750[6] 1756–1759[6] |
Μετέπειτα πρίγκιπας της Βαλαχίας (1786–1789) |
| Στέφανος Δημάκης | 1762–1763[6] | ||
| Κωνσταντίνος Μουρούζης | 
|
1764–1765[7] | Μετέπειτα δραγουμάνος της Πύλης (1774–1777)[7] |
| Στέφανος Μαυρογένης | 1765[7] | ||
| Νικόλαος Ροσέττι | 1765–1767[7] | ||
| Μανουήλ Αργυρόπουλος | 1767–1768[7] | ||
| Κωνσταντίνος Χαντζερής | 1790–1797[7] | Μετέπειτα πρίγκιπας της Βαλαχίας (1797–1799)[7] | |
| Αλέξανδρος Ν. Σούτσος | 
|
1797–1799[7] | Μετέπειτα δραγομάνος της Πύλης (1799–1801), πρίγκιπας της Μολδαβίας (1801–1802) και της Βαλαχίας (1819–1821).[7] |
| Ιωάννης Ν. Καρατζάς | 1799–1800[7] | Μετέπειτα δραγομάνος της Πύλης (1808).[7] | |
| Παναγιώτης Μουρούζης | 1803–1806[7] | Μετέπειτα δραγομάνος της Πύλης (1809–1812).[7] | |
| Μιχαήλ Χαντζερής | 1806–1807[7] | 1st term.[7] | |
| Ιάκωβος Αργυρόπουλος | 1809[8] | Μετέπειτα δραγομάνος της Πύλης (1812–1815)[9] | |
| Μιχαήλ Χαντζερής | 1810–1811[7] | 2nd term.[7] | |
| Κωνσταντίνος Μαυρογένης | 1811–1816[8] | ||
| Μιχαήλ Μάνος | 1816–1818[8] | ||
| Μιχαήλ Μουρούζης | 1818–1821[8] |
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Eliot 1900, σελ. 307.
- ↑ Pallis 1964, σελ. 110.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Vakalopoulos 1973, σελ. 243.
- ↑ 4,0 4,1 Philliou 2011, σελ. 11.
- ↑ Vakalopoulos 1973.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Philliou 2011, σελ. 183.
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 Philliou 2011, σελ. 184.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Philliou 2011, σελ. 185.
- ↑ Philliou 2011.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Eliot, Charles (1900). Turkey in Europe. London: Edward Arnold.
- Pallis, A. A. (1964). «The Phanariots – A Greek aristocracy under Turkish rule». Greek Miscellany: A Collection of Essays on Mediaeval and Modern Greece. Athens. σελίδες 102–124.
- Philliou, Christine M. (2011). Biography of an Empire: Governing Ottomans in an Age of Revolution. Berkeley, Los Angeles and London: University of California Press. ISBN 978-0-520-26633-9.
- Vakalopoulos, Apostolos E. (1973). (στα Greek). Thessaloniki: Emm. Sfakianakis & Sons. Missing or empty
|title=(βοήθεια)
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Sfyroeras, Vasileios V. (1965). Οἱ δραγομάνοι τοῦ Στόλου: Ὁ θεσμός καὶ οἱ φορεῖς (στα Greek). Athens.
- Tourtoglou, Menelaos A.· Paparriga-Artemiadi, Lydia (2002). Η συμβολή των δραγομάνων του στόλου στην προαγωγή της δικαιοσύνης των νήσων του Αιγαίου (στα Greek). Athens: Academy of Athens. ISBN 978-960-404-014-8.