Η πρώτη μορφή του οργάνου αυτού, υπό την ονομασία «Τοπική Επιτροπή Ε.Ο.Κ. Κεντροδυτικής Μακεδονίας», με έδρα τη Βέροια, διοργάνωσε το πρώτο της επίσημο Πρωτάθλημα την περίοδο 1967-68 με τη συμμετοχή τεσσάρων σωματείων. Το 1980 εγκρίθηκε η λειτουργία της Ένωσης Καλαθοσφαιρικών Σωματείων Κεντρικής & Δυτικής Μακεδονίας (Ε.ΚΑ.Σ.ΚΕ.ΔΥ.Μ.). Η δημιουργία της σημερινής Ένωσης προγραμματίστηκε το 1988 μετά την απόφαση της Ε.Ο.Κ. να διαιρεθεί η Ε.ΚΑ.Σ.ΚΕ.ΔΥ.Μ. σε δύο ενώσεις: μία για την Κεντρική Μακεδονία (Ε.ΚΑ.Σ.ΚΕ.Μ.) με έδρα τη Βέροια και μία για τη Δυτική Μακεδονία (Ε.ΚΑ.Σ.ΔΥ.Μ.) με έδρα την Κοζάνη. Στη δικαιοδοσία της σημερινής Ένωσης ανήκουν τα καλαθοσφαιρικά σωματεία των Νομών Ημαθίας, Κιλκίς, Πέλλας και Πιερίας.[1]
Η Ε.ΚΑ.Σ. Κεντρικής Μακεδονίας διοργανώνει τα παρακάτω πρωταθλήματα:
Πρωτάθλημα Ανδρών
Α΄ Όμιλος
Β΄ Όμιλος
Πρωτάθλημα Γυναικών
Σε επίπεδο μικρότερων ηλικιών οργανώνονται πρωταθλήματα Νεανίδων, Κορασίδων, Εφήβων, Παίδων και παλαιότερα Παμπαίδων και Παγκορασίδων.[2]
Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ο.Κ. οι πρωταθλήτριες ομάδες ανδρών προβιβάζονται στον Α΄ Όμιλο Νότου της Γ΄ Εθνικής Κατηγορίας Ανδρών, ενώ οι πρωταθλήτριες ομάδες γυναικών προβιβάζονται στην Α2 Εθνική Κατηγορία Γυναικών, εφόσον περάσουν νικηφόρα από σχετικό Πρωτάθλημα Ανόδου που διοργανώνεται ανάμεσα στους πρωταθλητές των τοπικών ενώσεων Βορείου Ελλάδος.[3][4]