Μαρία Λουίζα της Ισπανίας, δούκισσα της Λούκκα
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Μαρία Λουίζα (Maria Luisa di Borbone-Spagna, 6 Ιουλίου 1782 - 13 Μαρτίου 1824) από τον Οίκο των Βουρβόνων-Ισπανίας ήταν πριγκίπισσα της Ισπανίας και με τον γάμο της έγινε βασίλισσα της Ετρουρίας, δηλ. της Τοσκάνης (1801-1803). Έπειτα έγινε δούκισσα της Λούκκα.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Μαρία Λουίζα Ιωσηφίνα Αντωνία Βικεντία ήταν η τρίτη (επιζήσασα) κόρη του Καρόλου Δ΄ της Ισπανίας και της Μαρίας Λουίζας των Βουρβόνων-Ισπανίας, κόρης του Φιλίππου, Δούκα της Πάρμας.
Έζησε μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία, αφού ήταν η αγαπημένη κόρη των γονιών της. Όταν ήρθε ο εξάδελφος της, Λουδοβίκος της Πάρμας, να σπουδάσει στην Ισπανία, οι γονείς της ενθουσιάστηκαν από τον γοητευτικό νέο, προτείνοντας του να τον παντρέψουν με τη μεγαλύτερη κόρη, Μαρία Αμαλία. Ο Λουδοβίκος όμως, αφού γνώρισε όλες τις πριγκίπισσες, επέλεξε τη Μαρία Λουίζα, διότι ήταν όμορφη, καλοδιάθετη και χαρούμενη, σε αντίθεση με τις μελαγχολικές αδελφές της.
Ο Κάρολος δεν του χάλασε χατίρι και συμφώνησε με τον γάμο του Λουδοβίκου με τη Μαρία Λουίζα, που ήταν μελαχρινή με μαύρα μαλλιά, καστανά μάτια και λεπτή μύτη. Παντρεύτηκαν στις 25 Αυγούστου 1795, ενώ η μεγάλη αδελφή της Μαρία Αμαλία παντρεύτηκε την ίδια ημέρα τον θείο τους Αντώνιο Πασχάλιο της Ισπανίας.
Σύντομα όμως μαθεύτηκε το γεγονός της ασθένειας τού συζύγου της από συνεχείς κρίσεις επιληψίας, κάτι που χάλασε τη διάθεση της. Υπέφερε λόγω παιδικού ατυχήματος, αφού είχε χτυπήσει το κεφάλι του σε ένα μαρμάρινο τραπέζι. Ήθελαν να επιστρέψουν στα πατρικά εδάφη τού συζύγου της στην Πάρμα, αλλά ο πατέρας της, έχοντας φόβο σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή λόγω του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, δεν τους το επέτρεπε. Το 1800 το ζεύγος συμπεριλήφθηκε στον μεγάλο πίνακα του Γκόγια, ο οποίος ζωγράφισε όλη την οικογένεια του Καρόλου Δ΄.
Ο Ναπολέων που είχε κατακτήσει ολόκληρη την Ιταλία, θέλοντας να εξασφαλίσει τη συμμαχία της Ισπανίας, παραχώρησε στη Μαρία Λουίζα και στον σύζυγό της το νέο βασίλειο της Ετρουρίας (Τοσκάνης).
Βασίλισσα της Ετρουρίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αυτή στάθηκε απρόθυμη να το δεχτεί και ο Ναπολέων Α΄ την κάλεσε με τον σύζυγο της στο Παρίσι. Αρχικά ήταν απρόθυμη να πάει στην πόλη, όπου πριν από επτά χρόνια εκτελέσθηκαν ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ της Γαλλίας και η Μαρία Αντουανέττα. Τελικά μόλις η Μαρία Λουίζα και ο σύζυγός της έφθασαν- μετά από πίεση του πατέρα της- προκάλεσαν άσχημη εμφάνιση στον λαό του Παρισιού, λόγω των ενδυμάτων τους που ήταν ισπανικά και ξεπερασμένης μόδας. Αντιπαθήθηκε στην αρχή περισσότερο αυτή, ενώ έγινε συμπαθητικότερος ο σύζυγός της, αλλά σύντομα όταν τη γνώρισαν καλύτερα, άλλαξαν γνώμη για το πρόσωπό της.
Το ζευγάρι έμεινε τρεις εβδομάδες στο Παρίσι και στη συνέχεια αναχώρησαν για την Τοσκάνη: στην Πιατσέντσα συνάντησαν και χαιρέτησαν του γονείς του Λουδοβίκου, που έκπληκτοι παρατήρησαν ότι ο γιος τους είχε αρχίσει να μιλάει σπαστά τα ιταλικά. Μόλις έφθασαν στη Φλωρεντία εγκαταστάθηκαν στα παλιά Ανάκτορα Πίττι των Μεδίκων, που είχαν εγκαταλειφθεί μετά τον θάνατο του τελευταίου μεγάλου δούκα των Μεδίκων Φερδινάνδου.
Ο λαός τους δέχτηκε με μεγάλη δυσπιστία, γιατί τους θεωρούσε όργανα των Γάλλων. Εν τω μεταξύ, η κατάσταση του Λουδοβίκου χειροτέρευσε: οι επιληψίες του ήταν χωρίς αρχή και τέλος. Το 1802, προσκλήθηκαν στη Μαδρίτη στον διπλό γάμο του αδελφού της Μαρίας Λουίζας, Φερδινάνδου, με τη Μαρία Αντωνία της Νάπολης και Σικελίας, και της αδελφής της, Μαρίας Ισαβέλλας, με τον Φραγκίσκο Α΄ των Δύο Σικελιών. Αυτή αρνήθηκε, τόσο λόγω της ασθένειας της συζύγου της, όσο και της προχωρημένης εγκυμοσύνης της στο δεύτερο παιδί της.
Στο καράβι λίγο πριν την εγκυμοσύνη αρρώστησε βαριά, αλλά σώθηκε από θαύμα μαζί με τη νεογέννητη κόρη της. Όταν συνήλθε και πήγαν για τον γάμο έφθασαν πολύ αργά. Ο Λουδοβίκος έμαθε τον θάνατο του πατέρα του, οπότε συντετριμμένος ψυχολογικά εκτός από την αρρώστια του ήθελε επειγόντως να επιστρέψει στη Νάπολη, προκειμένου να διεκδικήσει τα εδάφη του.
Ο λαός της Φλωρεντίας δεν είχε ιδέα για την αρρώστια που βασάνιζε τον Λουδοβίκο, αφού η σύζυγός του, που είχε αναλάβει την απόλυτη εξουσία, προσπαθούσε με κάθε μέσο να την κρύψει. Τελικά ο θάνατος τον βρήκε τον Μάιο του 1803. Έτσι σε ηλικία μόλις 20 ετών η Μαρία Λουίζα ήταν χήρα με δύο μωρά· άρχισε να υποφέρει από νευρικές κρίσεις. Προσπάθησε να πάρει τον λαό της Φλωρεντίας με το μέρος της, ανοίγοντας τα ανάκτορά της σε δεξιώσεις και σε εκθέσεις έργων ζωγραφικής και λογοτεχνίας.
Εκδίωξη από το βασίλειο της Ετρουρίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ναπολέων άρχισε να δυσαρεστείται σχετικά με τον τρόπο που διοικούσε το βασίλειο η νεαρή Μαρία Λουίζα με τους ηλικιωμένους υπουργούς της. Αποφάσισε -με δικαιολογία την έλλειψη της αντίστασής της σε μια αγγλική επίθεση- να διαλύσει το βασίλειο και να το ενσωματώσει στην αυτοκρατορία του. Παρήγγειλε στη Μαρία Λουίζα να το εγκαταλείψει και να επιστρέψει στον πατέρα της στη Μαδρίτη.
Τον Δεκέμβριο του 1807, η Μαρία Λουίζα με τα δύο μικρά παιδιά της πήρε τον δρόμο για την Ισπανία. Στο Μιλάνο, είχε προσωρινή συνάντηση με τον Ναπολέοντα Α΄, που της ζητούσε να πείσει τον πατέρα της να τον βοηθήσει στην κατάκτηση της Πορτογαλίας και θα της παραχωρούσε το βασίλειο της Λουζιτανίας στη Βόρεια Πορτογαλία. Της πρότεινε μάλιστα να παντρευτεί τον αδελφό του, Λουκιανό, αφού θα τον χώριζε από τη σύζυγό του, κάτι που και οι δύο αρνήθηκαν.
Στην Ισπανία βρήκε μια κατάσταση χάους, όπου ο μεγάλος αδελφός της Φερδινάνδος είχε ξεσηκωθεί κατά του πατέρα του και του πρωθυπουργού του, Μανουέλ δε Γοδόυ. Ο πατέρας συγχώρησε τον γιο του, αλλά τα γαλλικά στρατεύματα του Ναπολέοντα εκμεταλλεύθηκαν την κρίση και με τη δικαιολογία αποστολής βοήθειας στη Λισαβώνα εισέβαλαν στην Ισπανία.
Ο λαός ξεσηκώθηκε κατά του Γοδόυ, τον πολιόρκησε στην κατοικία του και τον συνέλαβε. Ο Κάρολος Δ΄ εξαναγκάστηκε να τον απολύσει, ενώ δύο ημέρες αργότερα παραιτήθηκε υπέρ του γιου του, Φερδινάνδου Ζ΄, κάτι που έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τον λαό. Ενώ η Μαρία Λουίζα πήρε το μέρος του πατέρα της στη διαμάχη του με τον αδελφό της, ο Γάλλος στρατηγός Ζοακίμ Μυρά μπήκε στη Μαδρίτη στις 23 Μαρτίου 1808.
Ο Ναπολέων Βοναπάρτης κάλεσε τον Κάρολο Δ΄ και τον γιο του Φερδινάνδο Ζ΄ στο Μπαγιόν, με πρόφαση να τους συμφιλιώσει. Εν τω μεταξύ, η Μαρία Λουίζα μόλις είχε συνέλθει από ισχυρό πυρετό, ενώ ήταν σε άθλια κατάσταση, αφού ήταν άρρωστος και ο γιος της. Κλήθηκαν από τον Ναπολέοντα Α΄ όλοι οι συγγενείς της βασιλικής Ισπανικής οικογένειας να εγκαταλείψουν τη χώρα, κάτι που ανήμπορη για ταξίδι πολύ δύσκολα θα μπορούσε να τα βγάλει πέρα. Μία μικρή εξέγερση στη Μαδρίτη καταστάλθηκε από τον Στρατηγό Μυρά.
Την εποχή εκείνη άρχισε η Μαρία Λουίζα να χάνει τη δημοτικότητά της στην Ισπανία, λόγω του ότι θεωρούσαν τη στάση της σαν αντιβασίλισσα της Ετρουρίας αιτία, που έκανε ο Ναπολέοντας επέμβαση στην Ισπανία. Ο Ναπολέοντας Α΄ ζήτησε από τον πατέρα της και τον αδελφό της να απαρνηθούν τα δικαιώματα τους στον Ισπανικό θρόνο και σαν αντάλλαγμα θα τους έδινε χρήματα και εκτάσεις γης σε Κομπιένη και Σαμπόρ. Η Μαρία Λουίζα προσπαθούσε να πείσει τον Ναπολέοντα Α΄ να την επαναφέρει στην Τοσκάνη ή την Πάρμα και αυτός της απάντησε ότι αυτή δεν μπορεί, στην κατάσταση που βρίσκεται, να αναλάβει τέτοιες βασιλικές ευθύνες. Αυτή διαβεβαίωσε ότι δεν έχει καμιά βλέψη για τον εαυτό της, παρά μόνο για τον μικρό γιο της.
Αιχμάλωτη του Ναπολέοντα Α΄
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ναπολέων Α΄ έδωσε το βασίλειο της Ισπανίας στον αδελφό του, Ιωσήφ Βοναπάρτη καμι πίεσε όλη τη βασιλική οικογένεια να εγκαταλείψει τη χώρα. Η Μαρία Λουίζα ακολούθησε με τα παιδιά της ξεχωριστή διαδρομή, καταλήγοντας στην Κομπιένη. Χτυπημένη από πανώλη και έλλειψη χρημάτων, αναγκάστηκε να πουλήσει ακόμη και τα άλογά της και να διανύει τεράστιες αποστάσεις με τα πόδια. Ο Ναπολέων της έδωσε 12.000 φράγκα σαν πολεμική αποζημίωση, προκειμένου να καλύψει τα έξοδα του ταξιδιού της. Αυτή με ένα γράμμα της απάντησε, ότι δεν είναι απαραίτητο να πληρώνονται οι αιχμάλωτοι στις μετακινήσεις τους, αλλά δεν μπορούσε να μην δεχτεί το ποσό.
Της υποσχέθηκαν να επιστρέψει στα Ανάκτορα του Κολόρνο στην Πάρμα και βρισκόταν στη Νίκαια υπό επιτήρηση. Η Μαρία Λουίζα προσπάθησε να δραπετεύσει στην Αγγλία, αλλά η συνωμοσία αποκαλύφθηκε και δύο συνεργάτες της εκτελέστηκαν. Τελικά στις 26 Ιουλίου στάλθηκε αιχμάλωτη σε ένα μοναστήρι στη Ρώμη και της δόθηκε αποζημίωση 2.500 φράγκα. Ο γιος της και όλη η περιουσία της βρισκόταν στα ασφαλέστερα χέρια του πατέρα της, Καρόλου Δ΄. Αυτή απαρνήθηκε για λογαριασμό των παιδιών της (1812 - 1820) τα δικαιώματά τους στον Ισπανικό θρόνο.
Στα απομνημονεύματα της γράφει, ότι για δυόμιση χρόνια στο μοναστήρι δεν της είχε επιτραπεί να μιλήσει, ούτε να γράψει σε κανέναν· δεν είχε καμιά επικοινωνία με τους γονείς και τον γιο της. Της επετράπη τελικά να δει τους γονείς της και τον γιο της τον Ιούνιο του 1812 μόνο για 20 λεπτά. Από εκεί και πέρα η αιχμαλωσία της έγινε σκληρότερη και ελευθερώθηκε (1814) με την πτώση του Ναπολέοντα Α΄, αφού είχε μείνει σε σκληρή αιχμαλωσία για περισσότερα από τέσσερα χρόνια.
Κυβερνήτης της Λούκκα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ήλπιζε να ξαναπάρει το χαμένο της βασίλειο για λογαριασμό τού γιου της. Έφυγε με τους γονείς της από τη Ρώμη στο άκουσμα, ότι ο Ναπολέων Α΄ έρχεται από το νησί Έλβα και επανήλθε στη Ρώμη μετά την ολοκληρωτική πτώση του Ναπολέοντα Α΄ στη μάχη του Βατερλώ.
Στο συμβούλιο της Βιέννης, ο Μέττερνιχ και οι σύμμαχοί του αποφάσισαν να μη δώσουν την Πάρμα στη δυναστεία των Βουρβόνων-Ισπανίας, αλλά στη χήρα του Ναπολέοντα Α΄, Μαρία Λουίζα της Αυστρίας, ενώ θα επανερχόταν στον γιο της Μαρίας Λουίζας της Ισπανίας μετά τον θάνατο της Μαρίας Λουίζας της Αυστρίας. Η Μαρία Λουίζα της Ισπανίας παραπονέθηκε στον αδελφό της Φερδινάνδο Ζ΄ της Ισπανίας και στον Αλέξανδρο Α΄ της Ρωσίας. Τελικά της δόθηκε σαν αντάλλαγμα το μικρό βασίλειο της Λούκκα, όπου έφτασε τον Δεκέμβριο του 1817.
Ήταν ακόμη μόλις 35 χρονών και μετά από τόσες μακροχρόνιες περιπέτειες αποφάσισε -χωρίς αποτέλεσμα- να αναζητήσει νέο σύζυγο. Ανάμεσα σε αυτούς που απευθύνθηκε για σύζυγο ήταν και ο Κάρολος, Κόμης του Αρτουά, μέλλων βασιλιάς της Γαλλίας. Στη διακυβέρνηση της Λούκκα προσπάθησε να εξαλείψει όλα τα ίχνη, που άφησε η κακή διακυβέρνηση της προκατόχου της, Ελίζας Βοναπάρτη. Κυβέρνησε σύμφωνα με το πνεύμα του διαφωτισμού, καλλιέργησε τις τέχνες, τα γράμματα, διακόσμησε όλα τα κτίρια, έκανε μεγάλη σειρά δημόσιων έργων, δρόμους καθώς και ένα υδραγωγείο.
Στο πολιτικό επίπεδο, αν και συμφώνησε με τους όρους της Ιεράς Συμμαχίας να μη δεχτεί καμιά μορφή συντάγματος, η διακυβέρνησή της δεν ήταν ιδιαίτερα αυταρχική, όπως απαιτούσε ο Μέττερνιχ. Στις αρχές του 1824 αρρώστησε και πέθανε από καρκίνο.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παντρεύτηκε το 1795 τον εξάδελφό της Λουδοβίκο Α΄ της Ετρουρίας και είχε τέκνα:
- Κάρολος Λουδοβίκος (1799 - 1883), Δούκας της Πάρμας ως Κάρολος Β΄.
- Μαρία Λουίζα Καρλόττα (1802 - 1857), παντρεύτηκε πρώτα τον Μαξιμιλιανό της Σαξονίας, μετά τον Κόμη Φραντσέσκο Ρόσσι και έπειτα τον Κόμη Τζοβάννι Βιμερκάτι.
Πρόγονοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| 8. Φίλιππος Ε΄ της Ισπανίας | |||||||||||||
| 4. Κάρολος Γ΄ της Ισπανίας | |||||||||||||
| 9. Ελισάβετ Φαρνέζε | |||||||||||||
| 2. Κάρολος Δ΄ της Ισπανίας | |||||||||||||
| 10. Αύγουστος Γ΄ της Πολωνίας | |||||||||||||
| 5. Μαρία Αμαλία της Σαξονίας (1724-1760) | |||||||||||||
| 11. Μαρία Ιωσηφίνα της Αυστρίας | |||||||||||||
| 1. Μαρία Λουίζα της Ισπανίας | |||||||||||||
| 12. Φίλιππος Ε΄ της Ισπανίας (= 8) | |||||||||||||
| 6. Φίλιππος Α΄ της Πάρμας | |||||||||||||
| 13. Ελισάβετ Φαρνέζε (= 9) | |||||||||||||
| 3. Μαρία Λουίζα της Πάρμας | |||||||||||||
| 14. Λουδοβίκος ΙΕ΄ της Γαλλίας | |||||||||||||
| 7. Λουίζα Ελισάβετ της Γαλλίας | |||||||||||||
| 15. Μαρία Λεστσίνσκα | |||||||||||||
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Balanso, Juan. La Familia Rival. Barcelona: Planeta, 1994.
- Balanso, Juan. Las perlas de la Corona. Barcelona: Plaza & Janés, 1999.
- Bearne Charlton, Catherine. A Royal Quartette. London: T. F. Unwin, 1908.
- Memoir of the Queen of Etruria, written by herself. London: printed for John Murray, 1814.
- Sixte, Prince of Bourbon-Parma. La Reine d'Étrurie. Paris: Calmann-Levy, 1928.
- Smerdou Altoaguirre, Luis. Carlos IV en el Exilio. Pamplona: Ediciones Universidad de Navarra, 2000.
- Villa-Urrutia, W. R Marques de. La Reina de Etruria, doña Maria Luisa de Borbón, infanta de España. Madrid: Francisco Beltrán, 192
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960. maria-luisa-di-borbone-regina-d-etruria. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Diccionario biográfico español» (Ισπανικά) Royal Academy of History. 2011. 11494/maria-luisa-josefina-antonieta-de-borbon-y-borbon. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p10576.htm#i105760.
- ↑ p10576.htm#i105760. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.