Μαρκάμπ
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 | |
| Αστερισμός | Πήγασος |
|---|---|
| Συντεταγμένες (εποχή 2000.0): | α = 23h:04m:46s , δ = +15°.12′.19″ |
| Φαινόμενο μέγεθος | 2,49 |
| Φασματικός τύπος | B9 III |
| Απόσταση από τη Γη | 140 ± 5 έτη φωτός |
Μαρκάβ ή Μαρκάμπ (Markab) είναι η ιδιαίτερη ονομασία του αστέρα α (άλφα) στον αστερισμό Πήγασο. Παρά το «άλφα» του είναι στην πραγματικότητα το τρίτο σε φωτεινότητα από τα άστρα του αστερισμού του, αλλά και το ένα από τα 4 άστρα που σχηματίζουν το μεγάλο «Τετράπλευρο του Πηγάσου», του οποίου καταλαμβάνει τη νοτιοδυτική γωνία.
Ονομασίες και ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το όνομα Μαρκάμπ (Marchab στον Φλάμστηντ) προέρχεται από την αραβική φράση المركب الفرس (Al Markab al Faras), δηλαδή «το Σαμάρι του Αλόγου», που αναφέρεται στο φτερωτό άλογο της μυθολογίας, τον Πήγασο. Αλλά οι Άραβες τον θεωρούσαν και ως Al Mankib al Faras (المنكب الفرس), τον ώμο του αλόγου, ενώ ο Bayer τον αναφέρει και ως Yed Alpheras, το... χέρι του αλόγου (ορθότερα: το τμήμα του ποδιού κάτω από το γόνατο, το αραβικό Yad). Ο Kazwini γνώριζε τον αστέρα μαζί με τον β Πηγάσου ως Al Arkuwah, την οριζόντια δοκό πάνω από το πηγάδι που χρησιμεύει για το τύλιγμα-ξετύλιγμα του σχοινιού του Al Dalw, του κουβά (βλ. Πήγασος).
Στην Κίνα ο α Πηγάσου ήταν γνωστός ως Shih, από τον ομώνυμο σεληνιακό οίκο που σημείωνε. Ο Βρετανός ανατολιστής του 19ου αι. Robert Brown Jr. έγραψε ότι, μαζί με τους γ και ζ Πηγάσου, αποτελούσε στην αρχαία Μεσοποταμία την Lik-bar-ra ή Ur-bar-ra, την Ύαινα.
Ανάμεσα στους παλαιούς αστρολόγους ήταν κοινή η πεποίθηση ότι ο Μαρκάβ προμήνυε κίνδυνο για τη ζωή από κοψίματα ή μαχαιριές και από φωτιά.
Ο Μαρκάβ είναι ένας από τους λεγόμενους «σεληνιακούς αστέρες», χρήσιμους στην αστρονομική ναυτιλία.
Αστροφυσικά δεδομένα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η σύγχρονη Αστρονομία μας πληροφορεί ότι ο Μαρκάβ είναι ένας λευκός γίγαντας αστέρας παρόμοιος με τον Βέγα. Πλησιάζει το Ηλιακό Σύστημα με ταχύτητα 4 km/sec (χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο) ή 14.000 χιλιόμετρα την ώρα. Το απόλυτο μέγεθος του αστέρα, όπως συνάγεται από την απόστασή του, είναι -0,7. Αυτό σημαίνει ότι είναι περίπου 160 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο. Με δεδομένη την επιφανειακή θερμοκρασία που αντιστοιχεί στον φασματικό του τύπο (11.000 Κ), μπορεί να υπολογισθεί ότι έχει διάμετρο 2,8 φορές μεγαλύτερη της ηλιακής (άρα όγκο 22 φορές μεγαλύτερο του όγκου του Ήλιου) και μάζα τετραπλάσια της ηλιακής.
Ο Μαρκάμπ είναι ένας συνηθισμένος ηλικιωμένος αστέρας σχετικώς μεγάλης μάζας, που προσεγγίζει το τέλος της ζωής του στην Κύρια Ακολουθία. Σε μερικές δεκάδες εκατομμύρια χρόνια θα αρχίσει να εξελίσσεται σε ερυθρό γίγαντα. Ακολουθώντας σε γενικές γραμμές την εξελικτική πορεία του Ήλιου, θα τερματίσει τη ζωή του ήρεμα, μετατρεπόμενος σε λευκό νάνο.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Allen, Richard H.: Star Names: Their Lore and Meaning, Dover Publ. 1963