Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο

Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.) είναι ο πρωτογενής ασφαλιστικός φορέας και αποτελούσε το βασικό ίδρυμα κοινωνικής προστασίας των Ελλήνων ναυτικών. Είναι ο αρχαιότερος οργανισμός κοινωνικής ασφάλισης τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρώπης.

Ιδρύθηκε με τον Νόμο ΧΛΘ του 1861 μετά από προσωπική παρέμβαση της βασίλισσας Αμαλίας που οραματίσθηκε ένα πρωτοποριακό για τα τότε δεδομένα εθνικό φορέα ασφάλισης για τους Έλληνες ναυτικούς.

Αποτελεί ΝΠΔΔ και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με κύριο σκοπό την ασφάλιση των εργαζομένων στη θάλασσα. Πόροι του Ιδρύματος αποτελούν κυρίως οι ασφαλιστικές εισφορές των πλοιοκτητών και των ναυτικών (κατά ποσοστό επί των αποδοχών τους) οι οποίες και καταβάλλονταν στο νόμισμα πληρωμής των ναυτικών, καθώς και από άλλες περιορισμένες όμως πηγές (π.χ. έκδοση αδειών αλιείας, ρυμουλκών, άρση ναυαγίων κλπ).

Η ασφάλιση που παρέχεται από το ΝΑΤ είναι τόσο η παροχή κύριας όσο και επικουρικής σύνταξης. Η επικουρική σύνταξη νομοθετήθηκε με τον Ν. 1482 του 1984 ^[1]. Στο ΝΑΤ ασφαλίζονται τόσο οι ίδιοι οι ναυτικοί (που λαμβάνουν σύνταξη λόγω γήρατος, ή ανικανότητας ή ατυχήματος και υπό προϋποθέσεις επικουρική σύνταξη) όσο και οι οικογένειές τους (που λαμβάνουν σύνταξη στη περίπτωση θανάτου του ναυτικού).

Στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΝΑΤ μετέχουν ο Διοικητής, εκπρόσωποι των πλοιοκτητών και των ναυτικών, ακθώς και ειδικός σύμβουλοι περί τα ασφαλιστικά. Επίσης, συμμετέχει εκπρόσωπος των εργαζομένων.

Μέχρι το έτος 1982 του Δ.Σ. του ΝΑΤ προήδρευε ανώτερος αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος. Επίσης, σε ορισμένες διοικητικές μονάδες του φορέα προΐσταντο αξιωματικοί του Λ.Σ. Η είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών του Ταμείου διενεργείται είτε απευθείας από τον φορέα είτε από τις κατά τόπους Λιμενικές Αρχές, εις δε το εξωτερικό από τα προξενικά λιμεναρχεία και τις παράλιες ελληνικές Προξενικές Αρχές. Από τα έσοδα που αποκομίζει το ΝΑΤ παρέχεται στους ναυτικούς μέσω του ΕΟΠΥΥ ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε όλους τους ναυτικούς, είτε εν ενεργεία, είτε συνταξιούχους.

Η έδρα του ΝΑΤ βρίσκεται στον Πειραιά (στην οδό Εθνικής αντιστάσεως 1, έναντι του Καθεδρικού Ναού της πόλης) και εξυπηρετεί ανάγκες ναυτικών σε όλη την επικράτεια.

Το 2017 με την ίδρυση του e-ΕΦΚΑ το ΝΑΤ συνεχίζει να λειτουργεί αυτόνομα καταρχήν για τις μη ασφαλιστικές του αρμοδιότητες καθώς και για τον υπολογισμό και είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών των ναυτικών για τις συντάξεις και λοιπές παροχές που καταβάλει πλέον ο e-ΕΦΚΑ.^[2]