Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γη του Μπάφιν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Νησί Μπάφιν)

Συντεταγμένες: 69°N 72°W / 69°N 72°W / 69; -72

Γη του Μπάφιν
Γεωγραφία
ΤοποθεσίαΒόρειος Καναδάς
Συντεταγμένες69°N 72°W / 69°N 72°W / 69; -72
Αρχιπέλαγοςκαναδικό αρκτικό αρχιπέλαγος
Έκταση507.451 km²
Υψόμετρο2.143 μ
Υψηλότερη κορυφήόρος Όντιν
Χώρα
ΈδαφοςΝούναβουτ
Μεγαλύτερη ΠόληΙκάλουιτ (πληθ. 6.184)
Δημογραφικά
Πληθυσμός13.148 (απογραφής 2016)
Πυκνότητα0,02 /χλμ2
ΕθνικότητεςΙνουίτ 72,1%
μη-Ιθαγενείς 25,3%
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η νήσος Μπάφιν ή Γη του Μπάφιν[1] (αγγλικά: Baffin island‎‎, ινούκτιτουτ: ᕿᑭᖅᑖᓗᒃ, Κουικικτααλούκ, γαλλικά: Île de Baffin‎‎) είναι το μεγαλύτερο νησί του Καναδά και 5ο μεγαλύτερο στη Γη. Ανήκει στο καναδικό έδαφος Νούναβουτ. Έχει έκταση 507.451 τ.χλμ. και πληθυσμό 13.148 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2016. Η μεγαλύτερη πόλη του νησιού είναι το Ικαλούιτ, το οποίο είναι πρωτεύουσα του Νούναβουτ. Η γη του Μπάφιν εξερευνήθηκε για πρώτη φορά από το Μάρτιν Φρόμπισερ το 1576-1578, και από το Oυίλιαμ Μπάφιν το 1616.

Το νησί χωρίζεται από το ηπειρωτικό Κεμπέκ με τον πορθμό του Χάντσον. Στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, το στενό Φίουρι και Χέκλα χωρίζει το νησί από τη χερσόνησο Μέλβιλ. Στα ανατολικά, πορθμός του Ντέιβις και ο κόλπος του Μπάφιν χωρίζουν το νησί από τη Γροιλανδία. Ο κόλπος Μπούθια και το Λάνκαστερ Σάουντ χωρίζουν τη γη του Μπάφιν από το υπόλοιπο αρχιπέλαγος.

Τα όρη του Μπάφιν διασχίζουν τη βορειοδυτική άκρη του νησιού. Είναι μέρος μιας μεγαλύτερης οροσειράς, της Αρκτικής Κορδιλιέρας. Το ψηλότερο βουνό είναι το όρος Όντιν με ύψος 2.143 μέτρα, αν και κάποιες πηγές αναφέρουν ότι έχει ύψος 2.147 μέτρα. Άλλες αξιοσημείωτες κορυφές είναι το όρος Άσγκαρντ (2.011 μέτρα) και το όρος Θορ (1.675 μέτρα), το οποίο παρουσιάζει τη μεγαλύτερη τελείως κάθετη πλαγιά στη Γη με ύψος 1.250 μέτρα. Στην κεντρική νότια περιοχή του νησιού βρίσκονται οι δύο μεγαλύτερες λίμνες του, η λίμνη Νέστιλιν, με έκταση 5.066 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και η λίμνη Αμάντζουακ πιο νότια.

Η πρωτεύουσα Ικαλούιτ έχει κτιστεί στο βάθος του κόλπου Φρόμπισερ, στο δυτικό νότιο τμήμα του νησιού.

Η νήσος Μπάφιν κατοικείται για πάνω από 3.000 χρόνια, πρώτα από προ-Ντόρσετ πολιτισμούς, ακολουθούμενοι από τον πολιτισμό του Ντόρσετ, και στη συνέχεια από τον πολιτισμό της Θούλης, πρόγονο πολιτισμό των Ινουίτ, που έζησαν στο νησί τα τελευταία χίλια χρόνια.[2][3] Οι άνθρωποι του πολιτισμού της Θούλης γενετικά και πολιτιστικά αντικατέστησαν πλήρως τους ανθρώπους του πολιτισμού του Ντόρσετ λίγο μετά το 1300 μ.Χ.[4] Περίπου το 986, ο Έρικ ο Ερυθρός,[5] ίδρυσε τρεις οικισμούς κοντά στο νοτιοδυτικό άκρο της Γροιλανδίας.[6] Στα τέλη του 985 ή 986, ο Μπιόρνι Χέριολφσον, που έπλεε από την Ισλανδία στη Γροιλανδία, βρέθηκε εκτός πορείας και είδε τη γη νοτιοδυτικά της Γροιλανδίας. Ο Μπιόρνι φαίνεται να είναι ο πρώτος Ευρωπαίος που είδε τη νήσο Μπάφιν και ο πρώτος Ευρωπαίος που είδε τη Βόρεια Αμερική πέρα από τη Γροιλανδία.[5] Ήταν περίπου 15 χρόνια αργότερα που οι Σκανδιναβοί Γροιλανδοί, με επικεφαλής τον Λέιφ Έρικσον, γιο του Έρικ του Ερυθρού, άρχισαν να εξερευνούν νέες περιοχές γύρω στο έτος 1000.[5] Η νήσος Μπάφιν πιστεύεται ότι είναι η Χέλουλαντ (Helluland), και ο αρχαιολογικός χώρος στην κοιλάδα Tanfield πιστεύεται ότι ήταν εμπορικός σταθμός.[7][8]

  1. Γη του Μπάφιν Δομή, ygeiaonline.gr. Ανακτήθηκε την 18 Ιουλίου 2012
  2. S. Brooke; R. Park (2016). «Pre-Dorset Culture». The Oxford Handbook of the Prehistoric Arctic. 1. doi:10.1093/oxfordhb/9780199766956.013.39. 
  3. Weber, Bob (22 Ιουλίου 2018). «Ancient Arctic people may have known how to spin yarn long before Vikings arrived». Old theories being questioned in light of carbon-dated yarn samples. CBC. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2019. ... Michele Hayeur Smith of Brown University in Rhode Island, lead author of a recent paper in the Journal of Archaeological Science. Hayeur Smith and her colleagues were looking at scraps of yarn, perhaps used to hang amulets or decorate clothing, from ancient sites on Baffin Island and the Ungava Peninsula. The idea that you would have to learn to spin something from another culture was a bit ludicrous," she said. "It's a pretty intuitive thing to do. 
  4. «New Study Offers Clues to Swift Arctic Extinction» (στα αγγλικά). The New York Times. 2014-08-28. https://www.nytimes.com/2014/08/29/science/study-offers-clues-to-arctic-mystery-paleo-eskimos-abrupt-extinction.html. 
  5. 5,0 5,1 5,2 Wallace, Birgitta (2003). «The Norse in Newfoundland: L'Anse aux Meadows and Vinland» (στα αγγλικά). The New Early Modern Newfoundland 19 (1). https://journals.lib.unb.ca/index.php/nflds/article/view/140/236. 
  6. The Fate of Greenland's Vikings, by Dale Mackenzie Brown, Archaeological Institute of America, February 28, 2000
  7. «The Saga of Erik the Red». The Icelandic Saga Database (Sveinbjörn Þórðarson). http://sagadb.org/eiriks_saga_rauda.en. Ανακτήθηκε στις 2019-01-12. «This land they gave name to, and called it Helluland (stone-land).» 
  8. CBC, The Nature of Things episode "The Norse: An Arctic Mystery", season 2012–2013, episode 5, airdate November 22, 2012; archived at the Wayback Machine, November 27, 2012.