Περιθοίδες
 Επιτύμβια στήλη του Θρασέα από τον δήμο των Περιθοιδών και της Ευανδρίας, σε πεντελικό μάρμαρο, περί το 350-340 π.Χ., (αρχαιολογική συλλογή Antikensammlung), Μουσείο Περγάμου Βερολίνου.[1] | |
| Γενικά στοιχεία | |
|---|---|
| Ονομασία | Περιθοῖδαι |
| Άλλες ονομασίες | Κοιρωνίδαι, Φιλιείς, Κοιρωνίδες |
| Κύριος οικισμός | Περιθοίδες |
| Διοικητικά στοιχεία | |
| Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αττικής |
| Ονομασία δήμου | Δήμος Περιθοιδών |
| Ονομασία δημότη | Περιθοίδης |
| Φυλή | Οινηίδα |
| Τριττύς | Άστεως |
| Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
| Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
| Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
| Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
| Αριθμός βουλευτών | |
| 1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ. | 3 |
| 2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ. | 3 |
| 3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ. | 3 |
| 4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
| 5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
| Ιστορική εξέλιξη | |
| Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
| Λήξη | 3ος αιώνας |
| Λατρευτικές παραδόσεις | |
| Μυθολογία | Πειρίθους |
| Αρχαιολογία | |
| Περιοχή | |
| Αρχαία Αττική | |
_Attica_Demos_II-el.svg) | |
| Οι δήμοι της αρχαίας Αττικής | |
Οι Περιθοίδες (αρχαία ελληνικά: Περιθοῖδαι),[2] (ο δήμος: Περιθοιδών) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Οινηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Με το ίδιο όνομα (Περιθοίδες) ονομάζονταν και οι δημότες του δήμου αυτού.
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο δήμος πήρε το όνομά του από τον μυθικό, επώνυμο ήρωα Πειρίθου (ο Πειρίθους αναφέρεται σε άλλες πηγές και ως Περίθοος ή Πειρίθοος), ο οποίος ήταν βασιλιάς των Λαπιθών, σύζυγος της Ιπποδάμειας και φίλος του Θησέα. Από αυτόν ξεκίνησε το αρχαίο γένος και η οικογένεια των Περιθοιδών, η οποία είχε ισχυρή παρουσία στο δήμο. Η ίδια οικογένεια αποτελούσε και μέρος της οικογένειας των Κορωνιδών (απόγονοι της Κορωνίδας) ή των Κροκωνιδών (απόγονοι του Κρόκωνα), οι οποίοι ισχυριζόντανε ότι κατάγονταν από γιο του Τριπτολέμου.
Τοποθεσία των αρχαίων Περιθοιδών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο δήμος των Περιθοιδών, ήταν δήμος, του άστεως.[3] Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του δήμου βρισκόταν στην πεδιάδα του Κηφισού, δυτικά της Αθήνας,[4][5] κατά μήκος της Ιεράς Οδού, κοντά στο σημερινό Αιγάλεω, χωρίς να έχει ταυτιστεί επακριβώς ο αρχαίος δήμος με κάποια σημερινή περιοχή.
Κοιρωνίδαι, Φιλιείς, Περιθοίδαι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής σε αντιδιαστολή με τους σύγχρονους ερευνητές τοποθετούσε τον δήμο Περιθοιδών στη περιοχή Κορακάς και αναφέρει ότι «απέχει δε ο Κορακάς από Μαραθώνος ώρας τρεις ως έγγιστα».[6] Ο ίδιος ερευνητής αναφέρει,[6] ότι ο Αρποκρατίων «λέγει ότι οι Κοιρωνίδαι τρισίν ονόμασι προσηγορεύθησαν Κοιρωνίδαι, Φιλιείς, Περιθοίδαι», στη βάση της ερμηνείας του λήμματός του για το γένος των Κοιρωνιδών, στο έργο του «Λεξικόν των δέκα ρητόρων».[7]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[8] ως μέλος της Οινηίδας φυλής, συμμετείχε με 3 βουλευτές κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.), στην αρχαία Βουλή των 500. Τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), συμμετείχε επίσης με 3 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι των Περιθοιδών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο δημότης των αρχαίων Περιθοιδών ονομαζόταν Περιθοίδης.[9]
Επιτύμβια στήλη Θρασέα και Ευανδρίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η επιτύμβια αττική στήλη του Θρασέα Περιθοίδη (από τον δήμο των Περιθοιδών) και της Ευανδρίας,[10] εκτίθεται στο Μουσείο Περγάμου Βερολίνου. Βρέθηκε στην Αθήνα στην Αγία Τριάδα (δηλαδή στην περιοχή του αρχαίου Κεραμεικού). Ανήκε στη Συλλογή Sabouroff και στην συνέχεια αποκτήθηκε από αυτήν, το 1884, για λογαριασμό της Συλογής Antikensammlung του Βερολίνου. Η στήλη είναι σε διαστάσεις 160 πόντους ύψος Χ 91 πόντους πλάτος, σε πεντελικό μάρμαρο και χρονολογείται μεταξύ 350-340 π.Χ.[1][11]
Προσωπικότητες από τις Περιθοίδες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Υπέρβολoς, γεννήθηκε τον πέμπτο αιώνα π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές - σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Attisches Grabrelief des Thraseas und der Euandria, Agia Triada (Griechenland/Athen), Ident.Nr. SK 738, Sammlung: Antikensammlung.
- ↑ Περιθοῖδαι, Harpocration, Valerius, Lexicon in decem oratores Atticos, Wilhelm Dindorf, Ed. , στην ιστοσελίδα: www.perseus.tufts.edu
- ↑ [...] Perithoedae: (Περιθοῖδαι; Perithoîdai). Attic asty deme of the phyle Oineïs with three bouleutaí. On the basis of the site of the funeral inscription IG II2 7219 and mythological speculation P. is mostly located to the west of Athens in the Cephisus valley along the Sacred Road (present day Aigaleo)(Athenai II.7.)". [...] Lohmann, Hans (Bochum), Perithoedae
- ↑ John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133.
- ↑ Ελληνικές επιγραφές - IG II² 7219
- ↑ 6,0 6,1 Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 77-78: [...] "Περιθοίδαι, και ο δημος και οι δημόται• ο Αρποκρατίων λέγει ότι «οι Κοιρωνίδαι τρισίν ονόμασι προσηγορεύθησαν Κοιρωνίδαι, Φιλιείς, Περιθοίδαι». (εν λέξει Κοιρωνίδαι). Ο Κοίρων ην υιός νόθος του Κρόκωνος, αρχαίου βασιλέως ενός μέρους της Αττικής άνωθεν των Ρειτών περί ων ερρέθη. Ο Κοίρων ούτος πρώτος οικιστής του δήμου, άπό του ονόματός του εκάλεσεν τους δημότας Κοιρωνίδας. Είτα δια την ενταύθα συνάντησιν Θησέως και Πειρίθου, οί Κοιρωνίδαι ωνομάσθησαν Περιθοίδαι από του Πειρίθου. Ιδού δε όπως εγένετο το περιστατικόν. Ο Πειρίθους βασιλεύς των Λαπίθων, ήρως διάσημος, ακούσας τα μεγάλα κατορθώματα του Θησέως, βασιλέως των Αθηνών, ηθέλησε νά λάβη πείραν της αξιότητος αυτού, και γνωριμίαν προσωπικήν. Ελθών δια της Βοιωτίας εκ του Ωρωπού εις την Αττικήν, και πορευόμενος εις Μαραθώνα, αρπάζει του Θησέως τους βόας, αυτόθι τρεφομένους, και οδεύει πρός την Ωρωπίαν. Ο Θησευς μαθών το συμβάν, έρχεται ταχέως εις καταδίωξιν του άρπαγος. Ο Πειρίθους τοποθετείται εις θέσην κατάλληλον, και αύτη ην ο δήμος των Κοιρωνιδών, και στρέφει εις απάντησιν του Θησέως• ο Θησεύς βλέπει τον Πειρίθουν, ο Πειρίθους τον Θησέα, θαυμάζει έτερος τον έτερον, και θεωρούσιν εκάτερος την ήοωΐκήν υπόστασίν των. Εντούτοις δεξιωθέντες πρός αλλήλους, συνδέουσι στενήν φιλίαν, διατηρήσαντες αυτήν δια βίου. Εκτοτε λοιπόν ο δήμος ούτος ωνομάσθη Περιθοίδαι και Φιλιείς δια την αυτόθι φιλίαν των δύω τούτων ηρώων. Το όνομα Κοιρωνίδαι επεκράτησε, φαίνεται και εκ του Αρποκρατίωνος, μεταγενεστέρως εως ου παραφθαρέν εν τη απαιδευσία, κατήντησεν εσχάτως να καλήται υπό των χωρικών Κορακάς. Ότι δε ο Κορακας είνε οι Κοιρωνίδαι ή Περιθοίδαι μαρτυρείται ότι η από Βοιωτίας εις Μαραθώνα έλευσις, και η εκ Μαραθώνος εις Βοιωτίαν απέλευσις γίνεται δια του μέσου τούτου, και ως συντομωτέρα και ως ασφαλεστέρα εις ληστήν και άρπαγα διά την ορεινήν θέσιν του• διότι ναι μέν ο Πειρίθους δεν ήλθε μέ σκοπόν να ληστεύση, αλλά να δοκιμάση• όμως ήθελ' ήτον ανόητος αν δεν εφρόντιζε να προφυλαχθή, εως ου γνωσθή η φιλική απόπειρα του• διότι ηδύναντο οι κάτοικοι της Τετραπόλεως να επιπέσωσι κατ' αυτού και πριν φθάση ο Θησεύς, εάν αυτός δεν επρολάμβανε να καθίξη προφυλακτικήν θέσιν μακράν του Μαραθώνος• απέχει δε ο Κορακάς από Μαραθώνος ώρας τρεις ως έγγιστα". [...]
- ↑ Αρποκρατίων, «Λεξικὸν τῶν δέκα ῥητόρων», Κ', λήμμα "ΚΟΙΡΩΝΙΔΑΙ": [...] "ἔστι Λυκούργῳ λόγος οὕτως ἐπιγραφόμενος ῾Κροκωνιδῶν ῾διαδικασία πρὸς Κοιρωνίδας, ' ὃν ἔνιοι Φιλίνου νομίζουσιν· ἔστι δὲ γένος οἱ Κοιρωνίδαι, περὶ ὧν Ἴστρος ἐν τῇ συναγωγῇ τῆς Ἀτθίδος φησίν. ὠνομασμένον δ̓ ἂν εἴη ἀπὸ Κοίρωνος, ὃν νόθον ἀδελφὸν εἶναί φασι τοῦ Κρόκωνος, παῤ ὃ καὶ ἐντιμοτέρους εἶναι τοὺς Κροκωνίδας. ὁ δὲ τὸν λόγον γεγραφὼς ὅστις ποτ̓ ἐστὶν, τρισὶν ὀνόμασί φησιν αὐτοὺς προσηγορεῦσθαι· καὶ γὰρ Κοιρωνίδας καὶ Φιλιεῖς καὶ Περιθοίδας". [...]
- ↑ Περιθοιδ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
- ↑ Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Περιθοίδαι, δήμος [της] Οινηίδος φυλής. ο δημότης Περιθοίδης. και ως εκ τόπου εκ Περιθοιδών, εν τόπω εν Περιθοιδών". [...], σελ. 230.
- ↑ Ελληνικές επιγραφές - IG II² 7220: [...] "Θρασέας Περιθοίδης. Εὐανδρία". [...]
- ↑ Thraseas from the deme of Perithoidai and Euandria.
Πηγές – βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρωτογενείς πηγές
- Αρποκρατίων, «Λεξικὸν τῶν δέκα ῥητόρων», Κ', λήμμα "ΚΟΙΡΩΝΙΔΑΙ".
- Ελληνικές επιγραφές - IG II² 7219 και Περιθοιδ Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
- Perithoedae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
- John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”, (49, 68, 111 Nr. 107, Tab. 6.). Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
- John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133.
- Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Perithoidai». www.ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2015.[νεκρός σύνδεσμος]
- Traill, J. «Places: 580068 (Perithoidai)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2017.
- Perithoidai, Kephisos valley, W Athens, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
- Perithoidai, στην ιστοσελίδα: ASCSA Digital Collections και https://web.archive.org/web/20170422162836/http://www.ascsa.edu.gr/ της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
- Perithoidai[νεκρός σύνδεσμος], Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
- Perithoidai, Attic Inscriptions Online.
- Perithoidai, στην ιστοσελίδα: digital.library.cornell.edu του Πανεπιστημίου Κορνέλ.
