Σίγμα
Το γράμμα σίγμα (κεφαλαίο Σ, πεζό σ, πεζό τελικό ς) είναι το δέκατο όγδοο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Στα νέα Ελληνικά αναπαριστά το άηχο τριβόμενο φατνιακό σύμφωνο /s/ και το αντίστοιχο αλλόφωνο (π.χ. πέρασα), έχοντας παράλληλα και ηχηρές πραγματώσεις [z] μπροστά από ηχηρά σύμφωνα (π.χ. Σμύρνη). Το φώνημα συμβολίζεται σε μερικές περιπτώσεις και με το διπλό σίγμα (π.χ. θάλασσα).[1]
Σε άλλα ελληνικά αλφάβητα χρησιμοποιήθηκαν αλλόγραφα όπως το σαν (<Ϻ>) και το σαμπί που ήταν αλλόγραφο του διπλού σίγμα.[2] Το τελικό σίγμα <ς> μοιάζει και εσφαλμένα ταυτίζεται με το (στίγμα, <στ> ή σίγμα ταυ), το οποίο όμως έχει αριθμητική αξία ´=6. Το τελικό σίγμα δεν χρησιμοποιείται ως αριθμητικό.
Το <Σ> αντλεί την καταγωγή του από το φοινικικό γράμμα 
Σιν,[2] ενώ αντιστοιχεί στο γράμμα S s του λατινικού αλφαβήτου, το οποίο προήλθε από το Σ.
Στο ελληνικό σύστημα αρίθμησης έχει αριθμητική αξία σ´=200.
Τ.β 1.26.789.076.84.95.2.0.+9.7.Δ+
Μηνοειδές σίγμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στη βυζαντινή γραφή γραφόταν και ως Ϲ ϲ, το οποίο χρησιμοποιείται ακόμα στην αγιογραφία και σε κάποιες εκδόσεις. Παρά την ομοιότητα με το λατινικό C c (και το ότι συμβολίζουν τον ίδιο ήχο [s] σε κάποιες γλώσσες) δεν πρόκειται για το ίδιο γράμμα. Το λατινικό προήλθε από στρογγυλεμένη μορφή του Γ.[3]
Δίκη συμφώνων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον διάλογο του Λουκιανού Δίκη συμφώνων το προσωποποιημένο σίγμα εμφανίζεται να κατηγορεί το ταυ για το ότι πολλές λέξεις της Αττικής διαλέκτου, που γράφονταν αρχικά με διπλό <σ>, βαθμιαία μετέβαλαν προφορά και γραφή και το διπλό <σ> αντικαταστάθηκε από διπλό <τ>.[4]
Χρήση ως σύμβολο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το σ χρησιμοποιείται ως σύμβολο για:
- τη διακύμανση ή διασπορά στη στατιστική
- τη σταθερά Στέφαν-Μπόλτσμαν στη φυσική
- τους πίνακες του Πάουλι
Το Σ χρησιμοποιείται ως σύμβολο για:
- τον τελεστή αθροίσματος στα μαθηματικά (σχηματίζει σειρές).
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Μποτίνης, Α. (2011): Φωνητική της ελληνικής. ISEL. σελ. 111.
- ↑ 2,0 2,1 Μπαμπινιώτης, Γ. (2005): Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. s.v. «Σ».
- ↑ Edward M. Thompson (1912), Introduction to Greek and Latin paleography, Oxford: Clarendon. p. 108, 144
- ↑ Santamaría Hernández και Herrera Santana (1999): «El discurso sobre la defensa de la Tau del médico valenciano miguel Jerónimo Ledesmaun testimonio del griego renacentista» στο Minerva: Revista de filología clásica, 0213-9634, Nº 13, págs. 259-281
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λεξιλογικός ορισμός του σίγμα στο Βικιλεξικό
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sigma (letter) στο Wikimedia Commons
