Άλνος
| Άλνος | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
| ||||||||||||
 | ||||||||||||
| Είδη | ||||||||||||
|
Δείτε κείμενο | ||||||||||||
Η Άλνος (επιστ. ονομ.: Alnus) είναι γένος αγγειόσπερμων φυτών της οικογένειας των Βετουλοειδών (Betulaceae), δλδ. της οικογένειας της σημύδας (βετούλης). Το γένος αποτελείται από 35 είδη[1] μόνοικων δέντρων και θάμνων, μερικά από τα οποία αποκτούν μεγάλο μέγεθος, κατανεμημένα στη βόρεια εύκρατη ζώνη, ενώ μερικά είδη απαντώνται στην Κεντρική Αμερική, καθώς και στις Άνδεις.[2] Στην Ελλάδα απαντάται το είδος Alnus glutinosa («άλνος η κολλώδης» ή και «κλήθρα η κολλώδης»), γνωστό με τις ονομασίες κλήθρα, σκλήθρα, σκλήθρος, σκήλιθρο ή κλήθρι.
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με λίγες εξαιρέσεις, οι άλνοι είναι φυλλοβόλα δέντρα, με έμμισχα, σκουροπράσινα, κολλώδη φύλλα. Τα άνθη τους είναι ίουλοι, με αρσενικούς, μακριούς ίουλους και κοντύτερους θηλυκούς, τα οποία εμφανίζονται πριν τα φύλλα. Η επικονίαση γίνεται κυρίως μέσω του ανέμου, αλλά υποβοηθάται και από τις μέλισσες μερικές φορές. Διαφέρουν από τις σημύδες (Βετούλη, το άλλο γένος της υποοικογένειας) από το γεγονός ότι οι θηλυκοί ίουλοι είναι ξυλώδεις και δεν αποσυντίθενται με την ωρίμανση, αλλά ανοίγουν με αποτέλεσμα να απελευθερώνονται οι σπόροι με παρόμοιο τρόπο με αυτό που συμβαίνει στα κωνοφόρα.
Τα μεγαλύτερα είδη είναι η «άλνος η ερυθρά» (Alnus rubra) στη δυτική ακτή της Βόρειας Αμερικής, και η «άλνος η κολλώδης» (A. glutinosa), ιθαγενές είδος της Ευρώπης, τα οποία μπορούν αμφότερα να ξεπεράσουν τα 30 μέτρα. Από την άλλη, το διαδεδομένο είδος «άλνος η πράσινη» (Α. viridis) είναι ένας θάμνος ο οποίος σπάνια ξεπερνά σε ύψος τα 5 μέτρα.
Οικολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι άλνοι συνήθως βρίσκονται κοντά σε ρέματα, ποτάμια και υγρότοπους. Οι άλνοι είναι αξιοσημείωτοι για τη συμβιωτική σχέση που έχουν με τα ακτινοβακτήρια Frankia alni, βακτήρια τα οποία έχουν την ικανότητα να απορροφούν το άζωτο. Τα βακτήρια αυτά βρίσκονται σε ριζικούς όζους, οι οποίοι μπορεί να φτάσουν σε μέγεθος ανθρώπινης γροθιάς, με πολλούς λόβους και ανοικτό καφέ χρώμα. Το βακτήριο απορροφά το άζωτο από τον αέρα και το καθιστά προσβάσιμο από το δέντρο. Το δέντρο με τη σειρά του παρέχει στα βακτήρια σάκχαρα τα οποία παράγει μέσω της φωτοσύνθεσης. Ως αποτέλεσμα αυτής της συμβίωσης, ο άλνος βελτιώνει τη γονιμότητα του εδάφους όπου αναπτύσσεται, και έτσι, ως πρωτοπόρο είδος, παρέχει επιπλέον άζωτο για τα επόμενα είδη.[3]
Χρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ίουλοι μερικών ειδών είναι σε κάποιο βαθμό εδώδιμοι[4] και μπορεί να είναι πλούσιοι σε πρωτεΐνες. Αναφέρεται ότι έχουν πικρή και δυσάρεστη γεύση. Το ξύλο του άλνου χρησιμοποιείται για την παραγωγή καπνιστών τροφών.
Οι περισσότεροι κίονες οι οποίοι αποτελούν τα θεμέλια της Βενετίας προέρχονται από άλνους.[5]
Ο κορμός των άλνων περιέχει αντιφλεγμονώδη σαλικίνη, η οποία μεταβολίζεται σε σαλικιλικό οξύ στο σώμα.[6]
Από τον εξωτερικό φλοιό μπορεί να εξαχθεί κόκκινη βαφή και από τον εσωτερικό κίτρινη.[7]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Λατζιά (Quercus alnifolia • «δρυς η κληθρόφυλλος»)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Arno, Stephen· Hammerly, Ramona (2007). Northwest Trees: Identifying and Understanding the Region's Native Trees. Seattle, WA: Mountaineers Books. σελ. 165. ISBN 978-1-59485-041-7.
- ↑ Kew World Checklist of Selected Plant Families[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Arno, Stephen· Hammerly, Ramona (2007). Northwest Trees: Identifying and Understanding the Region's Native Trees. Seattle, WA: The Mountaineers Books. σελίδες 165–69. ISBN 978-1-59485-041-7.
- ↑ Plants For A Future (Database)
- ↑ Kendall, Paul (25 Αυγούστου 2010). «Mythology and Folklore of the Alder». Trees for life. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2011.
- ↑ Ewing, Susan. The Great Alaska Nature Factbook. Portland: Alaska Northwest Books, 1996.
- ↑ «Native Plant Dyes». United States Department of Agriculture Forest Service. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2014.
