Σοφιστές

Με τον όρο σοφιστές εννοούνται οι εκπρόσωποι της Σοφιστικής κίνησης στην αρχαιότητα, δηλαδή οι επ’ αμοιβή διδάσκαλοι της ρητορικής, της εριστικής και της πολιτικής τέχνης, καθώς επίσης της φιλοσοφίας, της λογικής και των επιστημών. Οι πρώτοι που κατηύθυναν τη φιλοσοφία στον ανθρωποκεντρισμό και στη γνωσιολογία, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει τον υλικό κόσμο μέσω της σύγκρισης, της παρατήρησης και της επαγωγής, απαλλαγμένο από την επέμβαση υπερφυσικών παραγόντων.

Έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στη μελέτη του κόσμου βάσει των αισθήσεων, δίνοντας έμφαση στη διαδικασία του «σκεπτικισμού», διαμορφώνοντας παράλληλα την άποψη ότι η γνώση, η αλήθεια και οι αξίες είναι έννοιες σχετικές. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη επιδόθηκαν προοδευτικά στη διατύπωση σοφισμάτων, μέσω των οποίων υποστήριζαν παράδοξες απόψεις, παραβιάζοντας συγκαλυμμένα τους νόμους της λογικής. Ιδιαίτερη ανταπόκριση βρήκε η Σοφιστική ανάμεσα στους οπαδούς της εριστικής τέχνης, μέλη της Μεγαρικής σχολής.

Σημαντικοί σοφιστές

Οι πλέον περίφημοι σοφιστές της αρχαιότητας ήταν οι:

• Αντιφών ο ρήτωρ
• Γοργίας
• Θρασύμαχος
• Ιππίας
• Καλλικλής
• Κρατύλος
• Λυκόφρων
• Πρόδικος
• Πρωταγόρας
• Αλκιδάμας
• Κριτίας

Βιβλιογραφία

• Αλατζόγλου-Θέμελη, Γραμματική: «Γνωσιολογικές απόψεις των Σοφιστών». Φιλοσοφία 10-11 (1980-81), 241-262.
• Τσεκουράκης, Δαμιανός: «Η στάση των σοφιστών απέναντι στο λεγόμενο ‘δίκαιο του ισχυρότερου’». Επιστημονική επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 22 (1984), 637-685
• Παπανοῦτσος, Εὐάγγελος Π., «Σοφιστὲς καὶ Σωκράτης . Τὸ ἠθικὸ πρόβλημα στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ φιλοσοφία» , Νέα Ἑστία, 33, 383 (1943), σσ. 585-589
• Classen, Carl Joachim, «Σοφιστικὴ καὶ σοφιστὲς στὸν Ἀριστοτέλη » , Παλίμψηστον, 9-10 (1989-1990), σσ. 69-92
• Guthrie, William Keith Chambers, Οἱ σοφιστές, μτφρ. Τσεκουράκης Δαμιανός, Ἀθήνα, Μορφωτικὸ Ἵδρυμα Ἐθνικῆς Τραπέζης, 1991
• Kerferd, G. B., Ἡ Σοφιστικὴ Κίνηση, Ἀθήνα, Καρδαμίτσα, 1996