Σταμάτης Μερκούρης

Σταμάτης Μερκούρης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Σταμάτης Μερκούρης (Ελληνικά)
Γέννηση	1895 Αθήνα
Θάνατος	7  Ιουλίου 1967 Λονδίνο
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός στρατιωτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Λαϊκόν Κόμμα, Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα, Δημοκρατικόν Προοδευτικόν Κόμμα, Ελληνικός Συναγερμός, Εθνική Πολιτική Ένωσις Κέντρου και Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά
Οικογένεια
Σύζυγος	Ειρήνη Λάππα
Τέκνα	Μελίνα Μερκούρη Σπύρος Μερκούρης
Γονείς	Σπυρίδων Μερκούρης
Αδέλφια	Γεώργιος Μερκούρης
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Ελληνικός Στρατός
Πόλεμοι/μάχες	Μικρασιατική εκστρατεία και Ελληνοϊταλικός Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Υπουργός Δημοσίας Τάξεως της Ελλάδας (1945–1946) Υπουργός Δημοσίων Έργων της Ελλάδας (Φεβρουάριος 1946 – Μάρτιος 1946) Έλληνας υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ‎ μέλος της Βουλής των Ελλήνων (εκλογική περιφέρεια Αθηνών) μέλος της Βουλής των Ελλήνων (εκλογική περιφέρεια Α΄ Αθηνών) εκπρόσωπος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (1950–1952) αναπληρωματικό μέλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (1952–1953) εκπρόσωπος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (1953–1956)

Ο Σταμάτης Μερκούρης (1895 – 7 Ιουλίου 1967) ήταν Έλληνας αξιωματικός του Στρατού Ξηράς και πολιτικός, που διετέλεσε βουλευτής και υπουργός. Ήταν ο πατέρας της Μελίνας Μερκούρη.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε το 1895 στην Αθήνα και ήταν γιος του Σπυρίδωνα Μερκούρη, επί σειρά ετών δημάρχου Αθηναίων, και αδελφός του Γεωργίου Μερκούρη, βουλευτή και υπουργού με ακροδεξιές πολιτικές απόψεις, με τον οποίο ο Σταμάτης θα ερχόταν σε σύγκρουση. Ήταν επίσης δισέγγονος του οπλαρχηγού της επανάστασης και μετέπειτα βουλευτή Ερμιονίδας Σταμάτη Μήτσα, του οποίου έφερε το όνομα. Μέσω της οικογένειας Μήτσα είχε εξ αγχιστείας συγγένεια με την ιστορική Ζακυνθινή οικογένεια των Μοτσενίγων.

Αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων ως ανθυπίλαρχος (ανθυπολοχαγός του Ιππικού) και πολέμησε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Μικρασιατική εκστρατεία.

Στη συνέχεια ασχολήθηκε με την πολιτική και πήρε μέρος στη συγκρότηση του Λαϊκού Κόμματος, όμως το 1929 προσχώρησε στο Εθνικόν Δημοκρατικόν Κόμμα του Γεωργίου Κονδύλη και την περίοδο 1929 - 1934 διετέλεσε γενικός διευθυντής του Δήμου Αθηναίων, επί της τελευταίας δημαρχίας του πατέρα του. Το 1935 διετέλεσε υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ στην κυβέρνηση Κονδύλη. Την περίοδο από το 1936 έως το 1939 εκτοπίστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά στα Κύθηρα αλλά με την κήρυξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου ανακλήθηκε στην ενεργό υπηρεσία και ανέλαβε τη διεύθυνση του 2ου Επιτελικού Γραφείου (Πληροφοριών) του Α΄ Σώματος Στρατού.

Στις 11 Μαρτίου 1941 συναντήθηκε με τον Γερμανό στρατιωτικό ακόλουθο στην Αθήνα, Κλεμ φον Χόεμπεργκ , και του ζήτησε να μάθει αν ήταν εφικτή η αποφυγή της γερμανικής επίθεσης κατά της Ελλάδας και πως μπορούσαν να δρομολογηθούν ελληνογερμανικές συνεννοήσεις για τον σκοπό αυτό. Στις 15 Μαρτίου οι δύο άντρες ξανασυναντήθηκαν και δηλώνοντας στον Γερμανό συνομιλητή του πως αυτή η συνάντηση ήταν γνωστή στον πρωθυπουργό Κορυζή και τον βασιλιά Γεώργιο Β΄, ο Μερκούρης του πρότεινε την παύση του πολέμου στην Αλβανία με τη διαφύλαξη της τιμής της Ελλάδος και την αποχώρηση των Άγγλων, ζητώντας ως αντάλλαγμα να κρατήσει η Ελλάδα τα εδάφη της Βορείου Ηπείρου και να μην πραγματοποιηθεί γερμανική επίθεση προς στήριξη των Ιταλών. Στις 18 Μαρτίου ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόακιμ φον Ρίμπεντροπ σε απάντησή του στον στρατιωτικό ακόλουθο εξέφρασε την έντονη δυσπιστία του και ζήτησε αυτή η πρωτοβουλία και άλλες ανάλογες να αντιμετωπίζονται με άκρα επιφύλαξη.

Τον Ιανουάριο του 1942 ο Σταμάτης Μερκούρης ίδρυσε την αντιστασιακή ομάδα «Ριζοσπαστική Οργάνωσις» που εξέδιδε ομώνυμη εφημερίδα, η οποία μετά την απελευθέρωση μετονομάστηκε σε «Ριζοσπαστική Ηχώ». Τμήμα της ομάδος του ανήκε στην αντιστασιακή οργάνωση «Alice» που φυγάδευε Άγγλους και Έλληνες στη Μέση Ανατολή και υποστηρίζονταν από δίκτυο ασυρμάτων. Μετά την απελευθέρωση διετέλεσε υπουργός Δημόσιας Τάξης (1945 - 1946) και υπουργός Δημοσίων Έργων (1946).

Το 1946 ίδρυσε το Δημοκρατικόν Προοδευτικόν Κόμμα μαζί με τον Εμμανουήλ Τσουδερό και βοήθησε στην προσέγγιση του με τον Νικόλαο Πλαστήρα. Το 1950 ορίστηκε αντιπρόσωπος της Ελλάδας στη Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης και την ίδια χρονιά εκλέχθηκε βουλευτής Αθηνών με την Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου του Πλαστήρα. Το 1952 προσχώρησε στον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου και το 1955 έλαβε μέρος στην τριμερή διάσκεψη του Λονδίνου για το Κυπριακό.

Από το 1956 συνεργαζόταν με την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά, της οποίας και εκλέχθηκε βουλευτής Α΄ Αθηνών το 1958, το 1963 και το 1964.

Για πολλά χρόνια συμμετείχε στη διοίκηση του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου ως αντιπολιτευόμενος στη διοίκηση Ξηρού. Πέθανε στο Λονδίνο στις 7 Ιουλίου 1967. Ο Μερκούρης, σύμφωνα με δήλωση της κόρης του, Μελίνας Μερκούρη έμεινε άταφος σε παρεκκλήσιο του Λονδίνου και θάφτηκε στην Ελλάδα, μόνο μετά την πτώση της χούντας, το 1974.