Υπερκαυκασιανή Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία

Υπερκαυκασιανή Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία Закавказская Социалистическая Федеративная Советская Республика αρμενικά: Անդրկովկասի Խորհրդային Սոցիալիստական Դաշնային (Ֆեդերատիվ) Հանրապետություն‎‎; Andrkovkasi Khorhrdayin Soc‘ialistakan Dashnayin (Federativ) Hanrapetut‘yun αζερικά: Загафгазија Сосиалист Федератив Совет Республикасы‎‎; Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası; γεωργιανά: ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა; Amierk'avk'asiis Sabch'ota Pederatsiuli Sotsialist'uri Resp'ublik'a;
	1922–1936
;	;
Πρωτεύουσα	Τιφλίδα
Γλώσσες	αρμενικά, γεωργιανά, αζέρικα, ρωσικά
Ίδρυση	12 Μαρτίου 1922
Ένταξη στην ΕΣΣΔ	30 Δεκεμβρίου 1922
Ανεξαρτητοποίηση	5 Δεκεμβρίου 1936
	Η Υπερκαυκασιανή ΣΟΣΔ μαζί με την Ρωσική ΣΟΣΔ, την ΣΣΔ Ουκρανίας και την ΣΣΔ Λευκορωσίας σχημάτισαν την ΕΣΣΔ το 1922

Η Υπερκαυκασιανή Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία (Υπερκαυκασιανή ΣΟΣΔ ή ΥΣΟΣΔ), ήταν ομόσπονδη δημοκρατία της Σοβιετικής Ένωσης, που υπήρχε από το 1922 έως το 1936. Ενσωμάτωνε την Αρμενική ΣΣΔ, την Αζερική ΣΣΔ και τη Γεωργιανή ΣΣΔ. Καθώς χωριζόταν από τη Ρωσική ΣΟΣΔ με τον Καύκασο, οι τρεις νότιες δημοκρατίες ονομάζονται παραδοσιακά Υπερκαυκασιακές Δημοκρατίες. Δημιουργήθηκαν για να εδραιώσει την οικονομική κατάσταση της περιοχής, ενώ η Ρωσική ΣΟΣΔ βοήθησε στην εδραίωση των Μπολσεβίκων στις δημοκρατίες. Ήταν μία από τις τέσσερις δημοκρατίες που υπέγραψαν τη συνθήκη για την ίδρυση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών το 1922.

Ονόματα στις τοπικές γλώσσες

αρμενικά: Անդրկովկասի Խորհրդային Սոցիալիստական Դաշնային (Ֆեդերատիվ) Հանրապետություն‎‎

Αντρκοβκάσι Χορχρνταγίν Σοτσιαλιστακάν Ντασναγίν (Φεντερατίβ) Χανραπετουτγιούν

αζερικά: Загафгазија Сосиалист Федератив Совет Республикасы‎‎

Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası

γεωργιανά: ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა

Αμιερκαβκάσιις Σάμπτσοτα Πεντερατσιούλι Σοτσιαλιστούρι Ρεσπούμπλικα

ρωσικά: Закавказская Социалистическая Федеративная Советская Республика (ЗСФСР)‎‎

Ζακαβκάζσκαγια Σοτσιαλιστιτσέσκαγια Φεντερατίβναγια Σαβέτσκαγια Ρεσπούμπλικα (ΖΣΦΣΡ)

Ιστορία

Οι ρίζες της Υπερκαυκασιακής συγκυριαρχικής πολιτείας χρονολογούνται από την διάλυση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το 1918, μετά την οκτωβριανή Επανάσταση, όταν οι επαρχίες του Καυκάσου, αποσχίστηκαν και δημιούργησαν την Υπερκαυκασιακή Ομοσπονδία. Τα αντίπαλα εθνικά συμφέροντα και η αντιπαράθεση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησε στην διάλυση της Ομοσπονδίας της Υπερκαυκασίας μόνο δύο μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 1918.^[1]

Τα τρία διάδοχα κράτη, η Πρώτη Δημοκρατία της Αρμενίας, η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν, και η Λαϊκή Δημοκρατία της Γεωργίας, που διήρκεσαν μέχρι το τέλος του ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου, όταν καταλήφθηκαν από τον Κόκκινο Στρατό και σοβιετοποιήθηκαν. Μετά από πρόταση του Βλαντιμίρ Λένιν, οι τρεις Σοβιετικές Δημοκρατίες, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η Γεωργία, ενώθηκαν στην Ομοσπονδιακή Ένωση των Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών της Υπερκαυκασίας στις 12 Μαρτίου του 1922. Το ίδιο έτος, στις 13 Δεκεμβρίου, το πρώτο υπερκαυκασιακό Συνέδριο των Σοβιέτ μετέτρεψε την ομοσπονδία των κρατών σε ενιαίο ομοσπονδιακό κράτος και μετονομάστηκε σε Υπερκαυκασιακή Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Σοβιετική Δημοκρατία, αν και οι συνιστώσες δημοκρατίες κρατούσαν επίσημα την αυτονομία τους. Το κογκρέσο ενέκρινε το σύνταγμα, διόρισε τη Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή (το ανώτατο νομοθετικό σώμα), και το Συμβούλιο των Επιτρόπων του Λαού (της κυβέρνησης). Ο Μάμια Οραχελασβίλι, γεωργιανός ηγέτης των Μπολσεβίκων, έγινε ο πρώτος πρόεδρος του Συμβουλίου των Κομισάριων του Λαού της Υπερκαυκασιανής ΣΟΣΔ.^[1] Η Τιφλίδα έγινε η πρωτεύουσα της δημοκρατίας.

Η δημοκρατία έγινε ένα από τα ιδρυτικά κράτη της Σοβιετικής Ένωσης, στις 30 Δεκεμβρίου, μαζί με τη Ρωσική ΣΟΣΔ, την Ουκρανική ΣΟΣΔ και τη Λευκορωσική ΣΟΣΔ. Τον Δεκέμβριο του 1936, η Υπερκαυκασιανή ΣΟΣΔ διαλύθηκε και χωρίστηκε στις τρεις ακόλουθες δημοκρατίες: Γεωργιανή, Αρμενική και Αζερική ΣΣΔ.^[2]

Αυτόνομες δημοκρατίες εντός της ΥΣΟΣΔ

Μετά την εισβολή του Κόκκινου Στρατού στην Γεωργία, η Αμπχαζία, αυτόνομη επαρχία εντός της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γεωργίας, ανακηρύχθηκε Σοβιετική Δημοκρατία από την Αμπχαζική Επαναστατική Επιτροπή τον Μάρτιο του 1921, ως Αμπχαζιανή ΣΣΔ. Ωστόσο, οι σχέσεις της δημοκρατίας με τη Γεωργία και τη Ρωσία δεν διευθετήθηκαν επισήμως^[3]. Στις 16 Δεκεμβρίου του 1921, η Αμπχαζία υπέγραψε συνθήκη συμμαχίας με τη Γεωργιανή ΣΣΔ και όρισε το καθεστώς της ως δημοκρατίας της συμφωνίας (ρωσικά: договорная республика) και ίδρυσε τη στρατιωτική, πολιτική και οικονομική ένωση μεταξύ των δύο Σοβιετικών δημοκρατιών, υπάγοντας την Αμπχαζική ΣΣΔ στην Γεωργιανή ΣΣΔ. Έτσι, μέσω της Γεωργίας, η Αμπχαζία εντάχθηκε στην ΥΣΟΣΔ και βρισκόταν αρχικά επί ίσοις όροις με τις άλλες δημοκρατίες της ομοσπονδίας.^[4] Στις 19 Φεβρουαρίου 1931 το καθεστώς της Αμπχαζίας υποβαθμίστηκε σε Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία εντός της Γεωργιανής ΣΣΔ.^[5]

Η ΑΣΣΔ της Ατζαρίας ιδρύθηκε στις 16 Ιουλίου 1921 εντός της Γεωργιανής ΣΣΔ ως συνέπεια της Συνθήκης του Καρς. Η συνθήκη έφερε το τέλος της εκστρατείας του Καυκάσου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, διαιρώντας την πρώην περιφέρεια Μπατούμι του κυβερνείου Κουτάις της Ρωσικής Αυτοκρατορίας μεταξύ της Γεωργίας και της Τουρκίας. Σύμφωνα με τη συμφωνία το βόρειο μισό με σημαντικό πληθυσμό Γεωργιανών Μουσουλμάνων θα γίνει μέρος της Σοβιετικής Γεωργίας, αλλά θα παραχωρηθεί αυτονομία.

Μια άλλη αυτόνομη δημοκρατία ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1920 στο Ναχιτσεβάν, μια περιοχή που συνορεύει με την Αρμενία, την Τουρκία και το Ιράν, την οποία διεκδικούσαν Αρμένιοι και Αζέροι. Μετά την κατάληψη της περιοχής από τον Κόκκινο Στρατό, η Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Ναχιτσεβάν ανακήρυξε με "στενούς δεσμούς" με την ΣΣΔ του Αζερμπαϊτζάν. Η Συνθήκη της Μόσχας και η Συνθήκη του Καρς επιβεβαίωσε την ίδρυση της αυτόνομης δημοκρατίας ως μέρος του Σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν.^[6]

Αρχηγοί κράτους

Πρόεδροι του Ενωσιακού Συμβουλίου
Όνομα	Ημερομηνίες	Κόμμα
Ναριμάν Ναριμάνοφ	Μάρτιος–Δεκέμβριος 1922	Κομμουνιστικό Κόμμα του Αζερμπαϊτζάν
Πολικάρπ Μντιβάνι	Μάρτιος–Δεκέμβριος 1922	Κομμουνιστικό Κόμμα της Γεωργίας
Αλεξάντρ Μιασνικιάν	Μάρτιος–Δεκέμβριος 1922	Κομμουνιστικό Κόμμα της Αρμενίας

Πρόεδροι του Προεδρείου της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΣΣΔ από την ΥΣΟΣΔ
Όνομα	Ημερομηνίες	Κόμμα
Ναριμάν Ναριμάνοφ	1922-1925	Κομμουνιστικό Κόμμα του Αζερμπαϊτζάν
Γκαζανφάρ Μουσαμπέκοφ	1925-1938	Κομμουνιστικό Κόμμα του Αζερμπαϊτζάν

Πρόεδροι της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής
Όνομα	Περίοδο	Χώρα
Μιχαήλ Τσχακάγια (1η φορά)	1922-1927	Γεωργία
Σαμάντ αγά Αλίγιεφ	1922-1929	Αζερμπαϊτζάν
Σαρκίς Χαμπαρτσουμιάν	1922-1925	Αρμενία
Σαρκίς Κασιάν	1927-1931	Αρμενία
Φιλίπ Μαχαράντζε (1η φορά)	1927-1928	Γεωργία
Μιχαήλ Τσχακάγια (2η φορά)	1928-1931	Γεωργία
Γκαζανφάρ Μουσαμπέκοφ	1929-1931	Αζερμπαϊτζάν
Φιλίπ Μαχαράντζε (2η φορά)	1931-1935	Γεωργία
Αρμενάκ Ανανιάν	1931-1935	Αρμενία
Σουλτάν Ματζίντ Αφαντίγιεφ	1931-1936	Αζερμπαϊτζάν
Σέργκο Μαρτικιάν	1935-1936	Αρμενία
Αβέλ Ενουκίντζε	Μάρτιος–Μάιος 1935	Γεωργία
Φιλίπ Μαχαράντζε (3η φορά)	1935-1936	Γεωργία

Γραμματόσημα και ταχυδρομική ιστορία

Πριν από το 1923, η Γεωργία, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν εξέδιδαν δικά τους γραμματόσημα. Η Υπερκαυκασιανή Ομοσπονδία άρχισε να εκδίδει τα δικά της γραμματόσημα στις 15 Σεπτεμβρίου 1923, και αντικατέστησε τις εκδόσεις των δημοκρατιών στις 1 Οκτωβρίου.

Τα πρώτα γραμματόσημα ήταν μερικά ρωσικά και αρμενικά γραμματόσημα στα οποία τυπωνόταν ένα αστέρι με τα αρχικά της Ομοσπονδίας εντός των σημείων. Ο μεγάλος πληθωρισμός έφερε ως αποτέλεσμα την έκδοση γραμματοσήμων με Σοβιετικά σύμβολα πάνω από τα βουνά και πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου, με τιμές από 40.000 έως 500.000 ρούβλια. Τα 40.000 ρούβλια και 75.000 ρούβλια αργότερα έγιναν 700.000 ρούβλια. Στις 24 Οκτωβρίου, τα γραμματόσημα επανεκδόθηκαν με τιμές από το 1 έως 18 χρυσά καπίκια. Αρχίζοντας το 1924, η Ομοσπονδία χρησιμοποιούσε γραμματόσημα της Σοβιετικής Ένωσης.^[7]

1923 έντυπη σφραγίδα της σφραγίδας της ρωσικής Αυτοκρατορίας
1923 έντυπη σφραγίδα της σφραγίδας της λαϊκής Δημοκρατίας της Αρμενίας
Το 1923 από 40.000-ρωσίας σφραγίδα.
1923 δύοkopeck σφραγίδα.

Τα περισσότερα από τα γραμματόσημα της Ομοσπονδίας δεν είναι ιδιαίτερα σπάνια σήμερα. Η τιμή τους ανέρχεται σε 1-2 δολάρια (με βάση τις τιμές του 1998) αν και οι εκτυπώσεις πάνω στα αρμενικά μπορεί να κοστίζουν έως και 200 δολάρια.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 Suny 1994
↑ Закавказская федерация Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty.. Большая советская энциклопедия, 3-е изд., гл. ред. А. М. Прохоров. Москва: Советская энциклопедия, 1972. Т. 9 (A. M. Prokhorov, επιμ. (1972). «Transcaucasian Federation». Great Soviet Encyclopedia (στα Russian). 9. Moscow: Soviet Encyclopedia. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
↑ Saparov 2015
↑ Hewitt 1993
↑ Blauvelt 2007
↑ «Το κείμενο της Συνθήκης του Καρς». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2019.
↑ https://web.archive.org/web/20171214163509/http://www.stampworldhistory.com/country-profiles-2/asia/transcaucasia-%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5/ Ανακτήθηκε 12 αυγούστου 2018.

Βιβλιογραφία

Blauvelt, Timothy (May 2007), «Abkhazia: Patronage and Power in the Stalin Era», Nationalities Papers 35 (2): 203–232, doi:10.1080/00905990701254318
Forestier-Peyrat, Etienne (January 2018), «Soviet Federalism at Work: Lessons from the History of the Transcaucasian Federation, 1922-1936», Jahrbücher für Geschichte Osteuropas 65 (4): 529–559
Hewitt, B.G. (1993), «Abkhazia: a problem of identity and ownership», Central Asian Survey 12 (3): 267–323, doi:10.1080/02634939308400819
Lang, David Marshall (1962), A History of Modern Georgia, London: Weidenfeld and Nicolson
Saparov, Arsène (2015), From Conflict to Autonomy in the Caucasus: The Soviet Union and the making of Abkhazia, South Ossetia and Nagorno Karabakh, New York City: Routledge, ISBN 978-0-41-565802-7
Suny, Ronald Grigor (1994), The Making of the Georgian Nation (Second έκδοση), Bloomington, Indiana: Indiana University Press

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Transcaucasian Socialist Federative Soviet Republic στο Wikimedia Commons

[Suny_1994-1] 1,0 ^1,1 Suny 1994

[BSE-2] Закавказская федерация Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty.. Большая советская энциклопедия, 3-е изд., гл. ред. А. М. Прохоров. Москва: Советская энциклопедия, 1972. Т. 9 (A. M. Prokhorov, επιμ. (1972). «Transcaucasian Federation». Great Soviet Encyclopedia (στα Russian). 9. Moscow: Soviet Encyclopedia. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)

[3] Saparov 2015

[4] Hewitt 1993

[5] Blauvelt 2007

[6] «Το κείμενο της Συνθήκης του Καρς». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2019.

[7] ttps://web.archive.org/web/20171214163509/http://www.stampworldhistory.com/country-profiles-2/asia/transcaucasia-%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5/ Ανακτήθηκε 12 αυγούστου 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

π σ ε Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης
Σοβιετική Ένωση
Πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο	ΣΣΔ της Αρμενίας ΣΣΔ του Αζερμπαϊτζάν ΣΣΔ της Λευκορωσίας ΣΣΔ της Γεωργίας ΣΣΔ του Καζακστάν ΣΣΔ της Κιργιζίας ΣΟΣΔ της Ρωσίας ΣΣΔ του Τατζικιστάν ΣΣΔ της Τουρκμενίας ΣΣΔ της Ουκρανίας ΣΣΔ του Ουζμπεκιστάν
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο	ΣΣΔ της Εσθονίας ΣΣΔ της Λετονίας ΣΣΔ της Λιθουανίας ΣΣΔ της Μολδαβίας
Βραχύβιες	ΣΣΔ της Καρελίας ΣΟΣΔ της Υπερκαυκασίας
Δημοκρατίες εκτός της Ένωσης	ΣΣΔ της Αμπχαζίας (1921–1931) ΣΣΔ της Μπουχάρας (1920–1925) ΣΣΔ της Χορασμίας (1920–1925) ΑΣΣΔ του Ναχιτσεβάν (1920–1923) ΣΣΔ της Υπερδνειστερίας (1990–1991) ΣΔ της Νότιας Οσσετίας (1990–1991)
Κατηγορία Κοινά