Εμπεσός Αιτωλοακαρνανίας
Συντεταγμένες: 39°1′26″N 21°19′11″E / 39.02389°N 21.31972°E
| Εμπεσός | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Αιτωλοακαρνανίας |
| Δήμος | Αμφιλοχίας |
| Δημοτική Ενότητα | Ινάχου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Στερεάς Ελλάδας |
| Νομός | Αιτωλοακαρνανίας |
| Υψόμετρο | 300 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 340 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 300 17 |
| Τηλ. κωδικός | 2647 |
Ο Εμπεσός είναι ημιορεινό χωριό στην Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας σε υψόμετρο 300 μέτρα.[2]
Γεωγραφικά στοιχεία - αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Εμπεσός βρίσκεται στα προς βόρεια όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας και την Περιφερειακή Ενότητα Άρτας, σε απόσταση 41 χλμ. ΒΑ. της Αμφιλοχίας και 51 χλμ. ΝΑ. από την Άρτα. Είναι κτισμένος δίπλα και ανατολικά του Ίναχου ποταμού στην ομώνυμη κοιλάδα, ανάμεσα στα όρη Καλάνα, Μητσέλι και Ζυγό. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με τη γεωργία (καλαμπόκι, τριφύλλι και κηπευτικά) και την κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα).[3] Στο χωριό δραστηριοποιείται ο Μορφωτικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Εμπεσού που ιδρύθηκε το 1984 και διοργανώνει κάθε χρόνο τις πενθήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις «ΙΔΟΜΕΝΕΙΑ»[4], ενώ στην Αθήνα από το 1991 ο Σύλλογος των Εμπεσιωτών "Ο ’Αγιος Θωμάς".[5] Τα πιο σημαντικά αξιοθέατα του χωριού και της γύρω περιοχής είναι:
- Νότια του χωριού στην κορυφή του λόφου με τοπωνύμιο "Κάστρο" (υψόμετρο 600 μέτρα) υπάρχουν ερείπια μεσαιωνικού κάστρου. Η τοποθεσία που βρίσκεται είναι κατάλληλη για τον έλεγχο του στενού ανάμεσα στις βουνοκορφές Καλάνας και της Αλίντας. Η πρόσβαση γίνεται μόνο με τα πόδια. Πιθανολογείται ότι σε αυτό έμενε ο Κάρολος Β’ Τόκκος ο "τελευταίος υπερασπιστής Ακαρνανίας όταν εισέβαλαν οι Τούρκοι" (βλ. Οίκος των Τόκκων).[6]
- Βόρεια, σε απόσταση 3 χλμ. υπάρχει το μοναστήρι του Αγίου Θωμά, το οποίο είναι κτισμένο στις αρχές του 18ου αιώνα από τον Καπετάν Σταθά, αρματολό του Βάλτου. Το καθολικό είναι πέτρινο με τρίκλιτη σκεπή και οκταγωνικό τρούλο. Στο ανατολικό μέρος του βρίσκεται η "Σπηλιά του Αγίου Θωμά" όπου σύμφωνα με την τοπική παράδοση βρέθηκε η εικόνα του Αγίου. Πάνω από τη σπηλιά υπάρχει διαμορφωμένος ειδικός χώρος με πανοραμική θέα της περιοχής που ονομάζεται "Το Αγνάντεμα του Καπετάν Σταθά".[7]
- Το Λαογραφικό-Ιστορικό μουσείο στο λιθόκτιστο "Παλιό Σχολείο" (κτίσμα του 1916 ), στο οποίο παρουσιάζονται εκθέματα της καθημερινότητας από ένα παραδοσιακό σπίτι και το νοικοκυριό του (αργαλειοί, υφαντά, ενδυμασίες, κεντήματα, νομίσματα, γεωργικά και κτηνοτροφικά αντικείμενα κ.α.).
- Η πίστα αλεξίπτωτου πλαγιάς (parapente) με θέση απογείωσης στο όρος Καλάνα στα νοτιοανατολικά του χωριού. Βρίσκεται σε υψόμετρο 650 μέτρα και οι καιρικές συνθήκες της περιοχής δίνουν τη δυνατότητα για πτήσεις σχεδόν όλο τον χρόνο. Έχουν διεξαχθεί με μεγάλη επιτυχία αγώνες υψηλού επιπέδου για τους λάτρεις της ανεμοπορίας.[8][9]
Ιστορικά - διοικητικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ιστορικά και πολιτιστικά ανήκει στα χωριά του Άνω Βάλτου και υπήρξε σημαντική κωμόπολη της περιοχής. Η αρχική τοποθεσία του χωριού, την περίοδο της τουρκοκρατίας, ήταν λίγο βορειότερα της σημερινής. Μετά την απελευθέρωση, το 1841 αναφέρεται επίσημα στο ΦΕΚ 5Α - 08/03/1841 να προσαρτάται στον τότε δήμο Ιδομένης Το 1854 ορίστηκε έδρα του δήμου Ιδομένης. Το 1924 με το ΦΕΚ 205Α - 26/08/1924 συστάθηκε η κοινότητα Εμπεσού με έδρα τον οικισμό.[10] Τη δεκαετία του 1980, βάσει προγράμματος συγκέντρωσης γειτονικών συνοικισμών (Σκαντζόκαμπος, Γραμματσούλι, Συκιά, Παλιαριά, Ντηνέρι), ο Εμπεσός άρχισε να παίρνει τη σημερινή του μορφή γι΄αυτό αποτελείται από καινούρια και σύγχρονα σπίτια[3]. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τον Σκατζόκαμπος, το Γραμματσούλι, τη Συκέα και τη Φτελιά αποτελούν την Τοπική Κοινότητα Εμπεσού που ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Ινάχου του Δήμου Αμφιλοχίας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011ως κοινότητα έχει πληθυσμό 531 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 444.[11]
Πληθυσμιακά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο είναι:
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1951 | 417[12] |
| 1961 | 478[13] |
| 1971 | 591[14] |
| 1981 | 508[15] |
| 1991 | 598[16] |
| 2001 | 488[17] |
| 2011 | 444 |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 267, τομ. 11.
- ↑ 3,0 3,1 iAitoloakarnania.gr (14 Μαΐου 2018). «Εμπεσός: Ένα όμορφο και γραφικό χωριό στην «καρδιά» του Βάλτου». iAitoloakarnania. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019.
- ↑ «ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΜΠΕΣΟΥ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019.
- ↑ «Σύλλογος των Εμπεσιωτών " Ο 'Αγιος Θωμάς"». Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. 25 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Παπαθανασίου, Μανώλης. «Κάστρο Εμπεσού». Καστρολόγος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019.
- ↑ Admin. «Αφιέρωμα στον Αγιο Θωμά Εμπεσού». ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019.
- ↑ «On-line Τουριστικός Οδηγός του Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας. διγωνης βαγγελης». www.valtosprovince.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019.
- ↑ Στεργιόπουλος, Βαγγέλης (20 Σεπτεμβρίου 2018). «Εμπεσός Αιτωλοακαρνανίας, τόπος προσφιλής για τους λάτρεις του parapente». in.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2017-11-24 στο Wayback Machine.», σελ. 10715 (σελ. 241 του pdf)
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 17 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 25 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 25 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 33 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 27 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 26 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.