Μαρία της Αγγλίας, πριγκίπισσα της Οράγγης

Μαρία της Αγγλίας, Πριγκίπισσα της Οράγγης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	4  Νοεμβρίου 1631 Παλάτι του Αγίου Ιακώβου
Θάνατος	24  Δεκεμβρίου 1660 Ανάκτορο Γουάιτχολ
Αιτία θανάτου	Ευλογιά
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Αββαείο του Ουέστμινστερ
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Αγγλίας Ολλανδική Δημοκρατία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αριστοκράτης
Οικογένεια
Σύζυγος	Γουλιέλμος Β΄ της Οράγγης-Νάσσαου (1641–1650)
Τέκνα	Γουλιέλμος Γ΄ της Αγγλίας
Γονείς	Κάρολος Α΄ της Αγγλίας και Ερριέττα Μαρία της Γαλλίας
Αδέλφια	Άννα της Αγγλίας Ελισάβετ Στιούαρτ Ερριέττα της Αγγλίας Ερρίκος Στιούαρτ του Γκλόστερ Ιάκωβος Β΄ της Αγγλίας Κάρολος Β΄ της Αγγλίας
Οικογένεια	Οίκος των Στιούαρτ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	αντιβασιλιάς (από 1650) Princess of Orange (1641–1650) Βασιλική Πριγκίπισσα (1642–1660)
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Η Μαρία (αγγλ. Mary Stuart, 4 Νοεμβρίου 1631 - 24 Δεκεμβρίου 1660) από τον Οίκο των Στιούαρτ ήταν πριγκίπισσα της Αγγλίας & της Σκωτιας και με τον γάμο της έγινε πριγκίπισσα της Οράγγης.

Βιογραφία

Η Μαρία Ερριέττα ήταν το τρίτο παιδί και πρώτη κόρη του Καρόλου Α΄ της Αγγλίας & της Σκωτίας και της Ερριέττας Μαρίας των Βουρβόνων, κόρης του Ερρίκου Δ΄ της Γαλλίας. Γεννήθηκε στο Παλάτι του Αγίου Ιακώβου στο Λονδίνο και βαπτίστηκε την ίδια μέρα από τον Ουίλλιαμ Λωντ, αρχιεπίσκοπο του Κάντερμπερυ, καθώς υπήρχαν φόβοι ότι είχε ασθενική υγεία και θα πέθαινε. Έλαβε το όνομα Μαρία προς τιμήν της εκ μητρός γιαγιάς της Μαρίας των Μεδίκων και το όνομα Ερριέττα προς τιμήν της μητέρας της. Η πρώτη της δημόσια εμφάνιση ήταν στη βάπτιση του νεότερου αδελφού της Ερρίκου, Δούκα του Γκλώστερ, όπου ήταν η μοναδική νονά.

Μεγάλωσε με τα αδέλφια της στο Παλάτι του Αγίου Ιακώβου, το Παλάτι του Ρίτσμοντ και το Παλάτι του Χάμπτον Κορτ. Την επιμέλεια της μόρφωσης των πριγκιπισσών είχε αναλάβει η Τζην Κερ, Κόμισσα του Ρόξμπουργκ. Η Μαρία ήταν γνωστή για τη χάρη της, την ομορφιά της και τους καλούς της τρόπους. Ήταν επίσης πολύ καλή στον χορό αλλά υστερούσε στις επιστήμες. Η μητέρα της, Ερριέττα Μαρία, ήθελε να προσηλυτίσει τη Μαρία στην Καθολική πίστη και έφερε μια κοπέλα που μιλούσε κρυφά για το Καθολικό δόγμα στον κύκλο των φίλων της Πριγκίπισσας, όμως ο βασιλιάς Κάρολος γρήγορα έδωσε τέλος σε αυτό.

Το 1640, σε ηλικία 8 ετών, έλαβε πρόταση γάμου από τον 13χρονο εξάδελφό της Γουλιέλμο της Οράγγης, μεγαλύτερο γιο και διάδοχο του Φρειδερίκου Ερρίκου της Οράγγης. Η μητέρα του επίδοξου μνηστήρα, Αμαλία του Ζολμς-Μπράουνφελς, ήταν κάποτε κυρία επί των τιμών και έμπιστη φίλη της θείας της Μαρίας, Ελισάβετ, Βασίλισσας της Βοημίας, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα ζωή της Μαρίας. Η πρόταση γάμου αρχικά δεν έγινε δεκτή από τον Κάρολο ο οποίος προτιμούσε να παντρέψει την κόρη του με τον Βαλτάσαρ Κάρολο των Αστουριών, μοναχογιό και διάδοχο του Φιλίππου Δ΄ της Ισπανίας καθώς και πρώτο ξάδελφο της Μαρίας από την πλευρά της μητέρας της. Απαραίτητο όμως ήταν η μεταστροφή της Μαρίας στον Καθολικισμό, αλλά η Πριγκίπισσα, παρά την κατήχηση που της είχε επιβάλει η μητέρα της, δεν ήθελε να αλλάξει την πίστη της. Εκτός αυτού η Ερριέττα Μαρία ήταν εχθρική απέναντι στην Ισπανίας και την πιθανή συμμαχία με αυτήν. Ο Κάρολος Α΄ Λουδοβίκος του Παλατινάτου, πρώτος ξάδελφος της Μαρίας από την πλευρά του πατέρα της, ήταν επίσης πιθανός μνηστήρας αλλά τελικά και η δική του πρόταση απορρίφθηκε.

Πριγκίπισσα της Οράγγης

Στα τέλη της δεκαετίας 1630 η αγγλική κοινωνία βρισκόταν σε εσωτερική αναταραχή: οι διαφωνίες σχετικά με τη θρησκεία, τις κοινωνικές σχέσεις, την ηθική και την πολιτική ισχύ μαίνονταν. Η μητέρα της Μαρίας υποστήριζε δημόσια τον Καθολικισμό και γινόταν συνεχώς λιγότερο δημοφιλής. Στα τέλη του 1640-αρχές 1641 ο Κάρολος ανανέωσε τις διαπραγματεύσεις με τον Φρειδερίκο Ερρίκο της Οράγγης. Σύντομα, τον Φεβρουάριο του 1641, ανακοίνωσε στη Βουλή ότι αρραβώνες της Μαρίας και του Γουλιέλμου είχαν ήδη πραγματοποιηθεί και το μόνο που έμενε ήταν να εξεταστεί η ένωση αυτή από πολιτική σκοπιά. Ο Κάρολος ήλπιζε ότι σε στιγμή έκτακτης ανάγκης ο Πρίγκηπας της Οράγγης θα τον βοηθούσε να διατηρήσει την ισχύ του. Ο γάμος τελέστηκε σε μια απλή τελετή στο Παλάτι του Ουάιτχωλ στο Λονδίνο. Η βασίλισσα Ερριέττα Μαρία δεν μπορούσε να παραστεί καθώς ήταν προτεσταντική τελετή και την παρακολούθησε από παρακείμενη αίθουσα. Ο γάμος της μεγαλύτερης κόρης του Βασιλιά δεν εορτάστηκε στη χώρα καθώς ήταν στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου ο οποίος ξέσπασε λιγότερο από ένα χρόνο. Ο Κάρολος δώρισε στην κόρη του ένα χρυσό και κρυστάλλινο φιαλίδιο για άρωμα στολισμένο με ρουμπίνια, διαμάντια και χρυσή αλυσίδα με το μονόγραμμα "AR" (Anna Regina), το οποίο ανήκε στη γιαγιά της, Άννα της Δανίας.

Το ζεύγος έλαβε τα συγχαρητήρια των αυλικών και πολλά γαμήλια δώρα, ενώ ερρίφθησαν 120 κανονιοβολισμοί. Μετά την τελετή ο Γουλιέλμος επέστρεψε στην Ολλανδία και η Μαρία θα παρέμενε στην Αγγλία έως την ηλικία των 12 ετών σύμφωνα με το γαμήλιο συμβόλαιο και θα λάμβανε 1.500 λίβρες ετησίως για τα προσωπικά της έξοδα. Σε περίπτωση του θανάτου του Γουλιέλμου θα λάμβανε επίδομα 10.000 ετησίως και 2 κατοικίες για προσωπική χρήση. Το συμβόλαιο όριζε ακόμη ότι η Μαρία και οι ακόλουθοί της θα είχαν το δικαίωμα να πιστεύουν στο Αγγλικανικό δόγμα και όχι στην Ολλανδική Εκκλησία (Καλβινιστικό δόγμα).

Στις αρχές του 1642 η κατάσταση στην Αγγλία ήταν έκρυθμη. Η Μαρία και οι γονείς της αναγκάστηκαν να βρουν καταφύγιο στο Χάμπτον Κορτ αλλά ο πόλεμος ξέσπασε γρήγορα. Τον Φεβρουάριο η βασίλισσα Ερριέττα Μαρία και η κόρη της έφυγαν για τη Χάγη συνοδεία 15 ολλανδικών πλοίων. Τη Μαρία συνόδευσε στην Ολλανδία η Λαίδη Κάθριν Στάνοπ, μελλοντική έμπιστή της. Από πολιτικής άποψης ο γάμος ήταν επιτυχημένος καθώς το 1643 η Ερριέττα Μαρία κατάφερε να πείσει την ολλανδική κυβέρνηση να στείλει στόλο και όπλα στον Κάρολο.

Λίγο πριν φύγει για την Ολλανδία, η Μαρία έλαβε από τον Βασιλιά τον τίτλο της Βασιλικής Πριγκίπισσας και έτσι ξεκίνησε η παράδοση της δωρεάς αυτού του τίτλου στη μεγαλύτερη κόρη του Βρετανού ηγεμόνα. Την πράξη αυτή επηρέασε η Ερριέττα Μαρία που ήθελε η κόρη της να έχει τίτλο αντάξιο του δικού της γαλλικού, της Βασιλικής Κυρίας, που διδόταν στη μεγαλύτερη κόρη του βασιλιά της Γαλλίας. Έως τότε οι μεγαλύτερες κόρες Άγγλων και Σκώτων βασιλέων λάμβαναν τον τίτλο της λαίδης ή της πριγκίπισσας. Οι μικρότερες κόρες του Βρετανού βασιλιά δεν λάμβαναν πάντα τον τίτλο της πριγκίπισσας της Μεγάλης Βρετανίας ούτε προσφωνούνταν "Βασιλική Υψηλότης" έως την άνοδο του Γεωργίου Α΄ το 1714.

Η δεύτερη γαμήλια τελετή έγινε στη Χάγη τον Νοέμβριο του 1643. Η Μαρία ήταν 12 και ο Γουλιέλμος 17 ενώ ο γάμος δεν ολοκληρώθηκε έως το 1644. Τον Φεβρουάριο του 1644 η Μαρία είχε προσαρμοστεί πλήρως στην ολλανδική Αυλή. Είχε ακροάσεις με πολίτες, δεχόταν πρέσβεις και διεκπεραίωνε οποιοδήποτε καθήκον με αξιοσημείωτη για την ηλικία της αξιοπρέπεια και αίσθηση ευθύνης. Τον Μάρτιο συμμετείχε στον εορτασμό της πρόσφατης συμμαχίας μεταξύ Ολλανδίας και Γαλλίας και ήταν επικεφαλής της δεξίωσης που είχε ετοιμάσει ο Γουλιέλμος για τον Γάλλο πρέσβη.

Εντωμεταξύ, η Μαρία λάμβανε συνεχώς νέα από την Αγγλία και υποστήριζε τον αγώνα του πατέρα της Καρόλου. Τον Δεκέμβριο του 1646 του έστειλε επιστολή (μέσω ολλανδικού εμπορικού πλοίου) και τον παρακινούσε να διαφύγει στην Ολλανδία, όμως ο Κάρολος αρνήθηκε. Ανέπτυξε στενή σχέση με τη θεία της Ελισάβετ Στιούαρτ, την εξόριστη τέως Βασίλισσα της Βοημίας, αλλά είχε κακή σχέση με την πεθερά της, Αμαλία του Ζολμς-Μπράουνφελς, και προσπάθησε να έχει όσο το δυνατό λιγότερη επαφή μαζί της.

Ο Φρειδερίκος Ερρίκος της Οράγγης απεβίωσε στις 14 Μαρτίου 1647. Την ίδια μέρα η Βουλή συνεδρίασε και ανακήρυξε τον Γουλιέλμο διάδοχό, ηγεμόνα των Κάτω Χωρών (stadtholder) και αρχηγό του στρατού. Στη συνέχεια ο Γουλιέλμος έλαβε και τους υπόλοιπους τίτλους και έγινε επίσημα Πρίγκηπας της Οράγγης. Το 1648 ο Κάρολος, Πρίγκηπας της Ουαλίας, και ο Ιάκωβος, Δούκας της Υόρκης, επισκέφτηκαν την αδελφή τους Μαρία στη Χάγη, ενώ το επόμενο έτος ο πατέρας τους Κάρολος Α΄ αποκεφαλίστηκε δημοσίως στο Ουάιτχωλ (30 Ιανουαρίου 1649). Μετά την εκτέλεση του Καρόλου, η Μαρία βοήθησε πολλούς εξόριστους βασιλόφρονες, ανάμεσα στους οποίους και την οικογένεια της Ανν Χάυντ, μελλοντικής συζύγου του Δούκα της Υόρκης και μητέρας της Μαρίας Β΄ και της Άννας.

Συμβασιλεία

Το φθινόπωρο του 1647 η Μαρία απέβαλε και δεν μπόρεσε να συλλάβει ξανά για κάποια χρόνια. Το 1650 έμεινε ξανά έγκυος. Στα τέλη Οκτωβρίου-αρχές Νοεμβρίου καθώς η εγκυμοσύνη έφτανε προς το τέλος της, ο Γουλιέλμος αρρώστησε με ευλογιά. Πέθανε στις 6 Νοεμβρίου σε ηλικία 24 ετών, αμέσως μετά την προσπάθειά του να καταλάβει το Άμστερνταμ από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Οκτώ μέρες μετά τον θάνατο του Γουλιέλμου, ανήμερα των γενεθλίων της, η Μαρία γέννησε ένα γιο. Η κούνια του νεογέννητου Πρίγκηπα ντύθηκε με μαύρο ύφασμα ως ένδειξη πένθους για τον πατέρα του. Καθώς οι τίτλοι του stadtholder των Κάτω Χωρών και του πρίγκηπα της Οράγγης δεν ήταν κληρονομήσιμοι, δεν τους έλαβε από τη στιγμή της γέννησής του.

Μετά τη γέννηση του γιου της, η Μαρία βρέθηκε σε διαμάχη με την πεθερά της. Η Μαρία ήθελε να ονομαστεί το βρέφος Κάρολος προς τιμήν του νεκρού πατέρα της ενώ η Αμαλία ήθελε να πάρει το όνομα Γουλιέλμος καθώς ο πρώτος ηγεμόνας των Κάτω Χωρών ήταν ο Γουλιέλμος Α΄ της Οράγγης αλλά και γιατί ο πατέρας του παιδιού ήθελε να το ονομάσουν Γουλιέλμο. Αφού κέρδισε τη μάχη για το όνομα, η Αμαλία ήθελε να πάρει την κηδεμονία του παιδιού καθώς η Μαρία ήταν πολύ νέα. Στις 13 Αυγούστου 1651 το Ανώτατο Δικαστήριο της Ολλανδίας, Ζηλανδίας και Δυτικής Φρισλανδίας αποφάσισε ότι η κηδεμονία θα μοιραζόταν ανάμεσα στη Μαρία, την Αμαλία και τον Φρειδερίκο Γουλιέλμο του Βρανδεμβούργου (σύζυγο της μεγαλύτερης αδελφής του Γουλιέλμου Β΄, Λουίζας Ερριέττας). Ο Εκλέκτωρ του Βρανδεμβούργου επιλέχθηκε ως ουδέτερος διαμεσολαβητής ανάμεσα στις δύο γυναίκες και ως πιθανός κληρονόμος που θα προστάτευε την περιουσία του Οίκου, την οποία η Αμαλία φοβόταν ότι η Μαρία θα εξανέμιζε.

Σε γενικές γραμμές η Μαρία δεν ήταν δημοφιλής στην Ολλανδία η οποία διέκειτο φιλικά προς τον Όλιβερ Κρόμγουελ και η ίδια η Πριγκίπισσα, γι' αυτόν τον λόγο, αρνούνταν αν προσλάβει Ολλανδούς υπηρέτες για τον γιο της. Τον Ιανουάριο του 1650 η Μαρία, ο αδελφός της Ιάκωβος και η θεία τους Ελισάβετ σχεδίαζαν να οργανώσουν μια σεμνή τελετή για την επέτειο ενός έτους από τον θάνατο του Καρόλου Α΄, αλλά η ολλανδική κυβέρνηση θεωρούσε ακόμη και μια σεμνή εκδήλωση προσβλητική προς την αγγλική κυβέρνηση. Λίγο αργότερα, όταν Άγγλοι απεσταλμένοι του Κοινοβουλίου έγιναν δεκτοί από τον Γενικό Στρατηγό, η Μαρία αποσύρθηκε στην οικία χηρείας της στην Μπρέντα, αλλά η επιρροή του κύκλου της απέτρεψε τη συμμαχία μεταξύ Αγγλίας και Κάτω Χωρών. Μετά την κρυφή υποδοχή του αδελφού της Καρόλου (που θεωρούσε τον εαυτό του νόμιμο βασιλιά της Αγγλίας)η ολλανδική κυβέρνηση της απαγόρευσε να υποδεχθεί άλλον συγγενή. Η Αυλή της Μαρίας και της θείας της αποκαλείτο "φωλιά με οχιές" που ύφαινε συνωμοσίες κατά των Κάτω Χωρών, της Αγγλίας και κυρίως του Κρόμγουελ.

Η στάση των Ολλανδών άλλαξε το 1652 μετά το ξέσπασμα πολέμου με την Αγγλία. Ο γιος της Μαρίας ανακηρύχθηκε επίσημα stadtholder της Ζηλανδίας και άλλων βόρειων επαρχιών, αλλά ο Βιτ Κορνέλισζον ντε Βιτ, αρχηγός των δημοκρατικών, εμπόδισε την εκλογή του νεαρού Γουλιέλμου ως ηγεμόνα της επαρχίας της Ολλανδίας. Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων για ειρήνη ο Κρόμγουελ επέμενε στην υιοθέτηση της Πράξης του Αποκλεισμού που απαγόρευε στην Ολλανδία να εκλέξει μέλος της δυναστείας της Οράγγης για ηγεμόνα. Άλλη απαίτηση του Κρόμγουελ ήταν ο εξορισμός όλων των των εχθρών της Κοινοπολιτείας από την Ολλανδία. Η Μαρία αντέδρασε δημοσίως αλλά η διαμαρτυρία της δεν έλαβε προσοχή, παρ' ότι η χώρα βρισκόταν υπό το χείλος εμφυλίου. Τελικά η συνθήκη ειρήνης υπεγράφη στις 27 Μαϊου 1654.

Η ανησυχία της Μαρίας για τον γιο της επηρέασαν την υγεία της. Για να μειώσει τα έξοδά της και να στηρίξει τους αδελφούς της, ανακοίνωσε ότι θα εγκατέλειπε τα δύο από τα τέσσερα παλάτια της. Τον Ιούλιο του 1654 επισκέφθηκε μια λουτρόπολη όπου πέρασε μερικές εβδομάδες και στη συνέχεια πήγε στον αδελφό της Κάρολο που είχε εγκαταστήσει την Αυλή του στην Κολωνία. Επέστρεψε στις Κάτω Χώρες τον Οκτώβριο αλλά τον Ιούλιο του 1655 πήγε ξανά στον Κάρολο στην Κολωνία, επισκέφθηκε ινκόγκνιτο το πανηγύρι της Φραγκφούρτης και επέστρεψε στο σπίτι της στις 15 Νοεμβρίου. Τον Ιανουάριο 1656 ταξίδεψε στο Παρίσι όπου η μητέρα της και η μικρότερη αδελφή της, Ερριέττα Άννα, ζούσαν και έγινε υποδεκτή στη γαλλική Αυλή με όλες τις τιμές.

Ύστερα χρόνια και θάνατος

Η νεαρή χήρα Μαρία δεχόταν τις επισκέψεις πολλών θαυμαστών και μνηστήρων στην Ολλανδία, ένας εκ των οποίων ήταν ο Τζορτζ Βίλλερς, 2ος Δούκας του Μπάκιγχαμ. Σύμφωνα με πηγές της εποχής, ο Κάρολος Εμμανουήλ Β΄ της Σαβοΐας, ο Ερνέστος Αύγουστος του Μπράουνσβαϊγκ-Λύνεμπουργκ και ο αδελφός του Γεώργιος Γουλιέλμος προσέφεραν τη χείρα τους σε γάμο στη Μαρία ενώ βρισκόταν στο Παρίσι. Ο Καρδινάλιος Μαζαρέν έδειχνε επίσης μεγάλο ενδιαφέρον για την Πριγκίπισσα, ενώ κυκλοφορούσαν φήμες ότι είχε συνάψει σχέση (ή ότι ήταν κρυφά παντρεμένη) με τον Χένρυ Τζέρμυν, Βαρόνο του Ντόβερ, μέλος του κύκλου του αδελφού της, Ιακώβου. Πιθανότατα οι φήμες δεν ευσταθούσαν αλλά ο αδελφός της Κάρολος θορυβήθηκε και προσπάθησε να εμποδίσει περαιτέρω επαφή μεταξύ της Μαρίας και του Τζέρμυν. Η Μαρία έφυγε από το Παρίσι στις 21 Νοεμβρίου και μετά από δίμηνη διαμονή στην Αυλή του αδελφού της στην Μπρυζ, επέστρεψε στη Χάγη. Λίγο μετά την επιστροφή της, έμαθε ότι η πεθερά της Αμαλία είχε προσφέρει στον Κάρολο το χέρι της κόρης της, Ερριέττας Αικατερίνης, γεγονός που εξόργισε τη Μαρία. Το 1658 προσπάθησε να πάρει τη θέση του μοναδικού κηδεμόνα του εγγονού της Γουλιέλμου, παρ' ότι το Ανώτατο Συμβούλιο είχε ορίσει τη Μαρία συν-κηδεμόνα. Η Πριγκίπισσα όμως κατάφερε με την υποστήριξη Γάλλων συγγενών της να ανατρέψει τις μηχανορραφίες της πεθεράς της.

Τον Νοέμβριο του 1659 η Μαρία έστειλε τον γιο της στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν. Στις 14 Μαίου 1660 η ολλανδική Βουλή ανακοίνωσε στη Μαρία, η οποία βρισκόταν στην Μπρέντα, την Παλινόρθωση της μοναρχίας στην Αγγλία και την άνοδο του αδελφού της Καρόλου στον θρόνο. Λίγες μέρες μετά έλαβε μέρος στην εορταστική εκδήλωση στη Χάγη. Η Μαρία ήταν πλέον τρίτη στη σειρά διαδοχής μετά τους αδελφούς της Ιάκωβο και Ερρίκο. Η αναβαθμισμένη της θέση ως πριγκίπισσα της Αγγλίας συνέβαλε σε μια πιο ανεκτική στάση των Ολλανδών απέναντί της: σε όλες τις πόλεις που πέρασε μαζί με τον γιο της ή όπου παρευρέθηκε σε πένθιμες τελετές, χαιρετίστηκαν με βασιλικές τιμές. Μετά την παλινόρθωση των Στιούαρτ ακυρώθηκε η Πράξη Αποκλεισμού καθώς η Αγγλική Κοινοπολιτεία έπαυσε να υφίσταται. Το 1660 η Μαρία και η πεθερά της Αμαλία επιχείρησαν την αναγνώριση του Γουλιέλμου ως μελλοντικού ηγεμόνα από αρκετές επαρχίες αλλά πολλές από αυτές αρνήθηκαν αρχικά.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1660 η Μαρία έπλευσε στην Αγγλία την υποδέχτηκαν θερμά καθώς ήταν γνωστή η στάση της απέναντι στους αδελφούς της και σε εξόριστους βασιλόφρονες. Μετά την άφιξή της στο Λονδίνο έμαθε προς μεγάλη της έκπληξη ότι ο αδελφός της Κάρολος Β΄ όχι μόνο αναγνώρισε τον γάμο του αδελφού τους Ιακώβου, Δούκα της Υόρκης, με τη Λαίδη Ανν Χάυντ, πρώην κυρία επί των τιμών της, αλλά είχε ανακοινώσει ότι τα παιδιά τους θα ήταν πρίγκηπες και πριγκίπισσες της Αγγλίας με πλήρη δικαιώματα στον θρόνο. Αναστατώθηκε τόσο που αποφάσισε να συντομεύσει τη διαμονή της στην Αγγλία. Παρακολούθησε τη λειτουργία στο Παρεκκλήσι του Ουάιτχωλ, όπου συγκεντρώθηκαν όλοι όσοι ήθελαν να τη δουν, και είχε ιδιωτική ακρόαση με τον Ελάιας Άσμοουλ για να δει ανατομικά δείγματα. Έλαβε χρηματικό δώρο από τη Βουλή, συνέταξε επιστολή με ημερομηνία 7 Νοεμβρίου και ζήτησε την προίκα που της είχαν υποσχεθεί πριν καιρό, ζήτημα που έλυσε ο Βασιλιάς αφότου εξέδωσε ετήσιο επίδομα. Ακόμη, τον Νοέμβριο του 1660 συναντήθηκε με τους πρέσβεις των Ηνωμένων Επαρχιών που είχαν έρθει για να συνάψουν συμμαχία με την Αγγλία.

Στις 20 Δεκεμβρίου η αγγλική Αυλή έλαβε τα νέα για την αρρώστια της Μαρίας με ευλογιά. Στο άκουσμα της είδησης η βασιλομήτωρ Ερριέττα Μαρία κατέφθασε στο πλευρό της κόρης της και έκανε μια τελευταία προσπάθεια να την προσηλυτίσει στον Καθολικισμό αλλά η Μαρία αρνήθηκε. Κατάφερε όμως να την πείσει να δεχθεί τη θεραπεία του Γάλλου γιατρού της ο οποίος θεωρήθηκε ότι ήταν υπεύθυνος για τη θανάσιμη εξέλιξη της υγείας της καθώς ήταν οπαδός της αφαίμαξης. Στις 24 Δεκεμβρίου η Μαρία υπέγραψε τη διαθήκη της και πέθανε. Τάφηκε στο Αββαέιο του Ουέστμινστερ σύμφωνα με τη δική της επιθυμία, δίπλα στον αδελφό της Ερρίκο που είχε πεθάνει και αυτός από ευλογιά τρεις μήνες νωρίτερα.

Στη διαθήκη της η Μαρία ζητούσε από τον Βασιλιά να προσέχει τον 10χρονο γιο της και να προστατεύει το συμφέρον του. Μοναδικό κηδεμόνας ήταν πλέον η γιαγιά του Αμαλία. Το 1672 μετά από πολυετείς συγκρούσεις με δημοκρατικούς, ο 21χρονος Γουλιέλμος εκλέχθηκε ηγεμόνας των 5 ολλανδικών επαρχιών (πρώτα της Ολλανδίας στις 4 Ιουλίου) και αρχηγός του στρατού. Πέντε χρόνια μετά παντρεύτηκε την εξαδέλφη του Μαρία, κόρη του Δούκα και της Δούκισσας της Υόρκης. Το 1688 με την υποστήριξη Άγγλων Προτεσταντών ανέτρεψε τον πατέρα της συζύγου του, (πλέον) Ιάκωβο Β΄, και ανακηρύχθηκε συμβασιλέας της Αγγλίας, Σκωτία και Ιρλανδίας μαζί με τη Μαρία. Δεν απέκτησε απογόνους, ενώ η Μαρία πέθανε το 1654 από ευλογιά, όπως και οι γονείς του. Ο Γουλιέλμος πέθανε σε ηλικία 51 ετών και τον διαδέχθηκε η αδελφή της συζύγου του, Άννα, στον βρετανικό θρόνο και ο μακρινός εξάδελφός του Ιωάννης Γουλιέλμος Φρίζο στο πριγκιπάτο της Οράγγης.

Οικογένεια

Παντρεύτηκε το 1641 τον Γουλιέλμο Β΄ της Οράγγης και είχε τέκνο:

• Γουλιέλμος Γ΄ (1650-1702), Πρίγκιπας της Οράγγης, Κυβερνήτης της Ολλανδίας, Ζηλανδίας, Ουτρέχτης, Γκέλντερς και Οφεράισσελ, Βασιλιάς της Αγγλίας.

Πηγές

• Lee, Sidney, ed. (1893). "Mary (1631-1660)". Dictionary of National Biography. 36. London: Smith, Elder & Co.
• Louda, Jiří; Maclagan, Michael (1999) [1981], Lines of Succession: Heraldry of the Royal Families of Europe (2nd ed.), London: Little, Brown, ISBN 978-0-316-84820-6