Άγιος Δημήτριος Κοζάνης
Συντεταγμένες: 40°24′53.43″N 21°55′37.18″E / 40.4148417°N 21.9269944°E Για συνώνυμους οικισμούς δείτε το λήμμα: Άγιος Δημήτριος (αποσαφήνιση)
| Άγιος Δημήτριος | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Κοζάνης |
| Δήμος | Κοζάνης |
| Δημοτική Ενότητα | Ελλησπόντου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Υψόμετρο | 621 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 621 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Τοπτσιλάρ |
| Ταχ. κώδικας | 50100 |
| Τηλ. κωδικός | +30 24610 |
Ο Άγιος Δημήτριος είναι ορεινό χωριό στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης με υψόμετρο 780 μέτρα[1].
- Η τοπική κοινότητα Αγίου Δημητρίου είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 37,330 χμ² (2011). Περιλαμβάνει και τον οικισμό Άγιο Πνεύμα.[2]
Γεωγραφία - Αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Άγιος Δημήτριος βρίσκεται προς τα ανατολικά όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας και είναι κτισμένος στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του Βερμίου. Απέχει 22 χλμ. ΒΑ. της Κοζάνης. Νότια του χωριού βρίσκεται ο ομώνυμος ΑΗΣ της ΔΕΗ, στον οποίο απασχολείται μεγάλο μέρος των κατοίκων του. Ασχολούνται επίσης με την καλλιέργεια δημητριακών, ζαχαρότευτλων, πατάτας, καλαμποκιού καθώς και με την κτηνοτροφία. Στην περιοχή έχουν εντοπιστεί οι προϊστορικοί συνοικισμοί της "Μεγάλης και της Μικράς Τούμπας" που έχουν κηρυχθεί από το 1961 ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι[3]. Στο εξωκλήσι του Αγίου Παντελεήμονος και σε απόσταση περίπου 150 μέτρα από την Ι. Μ. Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος υπάρχει πάρκο ελαφιών και ζαρκαδιών[4]. Στα τέλη Δεκεμβρίου και τις ημέρες των Χριστουγέννων αναβιώνεται στο χωριό το ποντιακό έθιμο των Μωμόγερων ή Κοτσαμάνια που από το 2015 συμπεριλαμβάνεται στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO[5].
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το χωριό, από την περίοδο της τουρκοκρατίας, ονομάζονταν Τοπτσιλάρ, (τουρκ.: χώρος πυροβολητών) και έτσι αναφέρεται επίσημα, μετά την απελευθέρωση, το 1918 στο ΦΕΚ 260Α - 31/12/1918 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας. Μετονομάστηκε σε Άγιο Δημήτριο το 1927 με το ΦΕΚ 18Α - 01/02/1927[6]. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκαταστάθηκαν διαδοχικά πρόσφυγες από το Πάνιδο της Ανατολικής Θράκης, Τραπεζούντα και την Αργυρούπολη του Πόντου. Σύμφωνα με την απογραφή 2011 μαζί με το Άγιο Πνεύμα αποτελούν τη τοπική κοινότητα Αγίου Δημητρίου που ανήκει στη δημοτική ενότητα Ελλησπόντου του δήμου Κοζάνης και ο πληθυσμός του είναι 830 κάτοικοι [7].
Πληθυσμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1991 | 1.031 (1.031) |
| 2001 | 987 (989) |
| 2011 | 830 (831) |
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1961 | 1.376 |
| 1971 | 964 |
| 1981 | 985 |
| 1991 | 1.034 (1.034) |
| 2001 | 1.077 (1.079) |
| 2011 | 834 (835) |
(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 141, τομ. 1.
- ↑ 2,0 2,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Παραμυθένιο σκηνικό στο πάρκο ελαφιών στον Άγιο Δημήτριο Ελλησπόντου Κοζάνης (22 ΦΩΤΟ)». mikrovalto.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Μωμοέρια, ένα έθιμο του Δωδεκαημέρου | Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ελλάδας». ayla.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10545 (σελ. 71 του pdf)
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
- ↑ ΠΛ 1:175
- ↑ ΠΛΜ 1:453
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Η ιστοσελίδα του Αγίου Δημητρίου
- Καταφύγιο ελαφιών στον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης Αρχειοθετήθηκε 2020-02-01 στο Wayback Machine. από το webTV της ΕΡΤ Αρχειοθετήθηκε 2019-04-25 στο Wayback Machine.
- Τα χωριά της Κοζάνης ζουν στους ρυθμούς των Μωμόγερων Αρχειοθετήθηκε 2020-02-01 στο Wayback Machine. από τον ιστότοπο http://www.pontos-news.gr/ Αρχειοθετήθηκε 2020-01-29 στο Wayback Machine.
