Άι Βασίλης
Ο Άι Βασίλης, Άγιος Βασίλης ή Santa Claus (Άϊ Νικόλας) αποτελεί σήμερα μία διεθνή λαογραφική μορφή γνωστή σε παιδιά και ενηλίκους. Είναι κυρίαρχο πρόσωπο του εορτασμού της Πρωτοχρονιάς και των Χριστουγέννων. Η γνωστή παρουσία του με κόκκινη στολή, λευκή γενειάδα, τα γυαλιά του, πάντα χαμογελαστός με το σάκο με τα δώρα, πάνω σε έλκηθρο που το σέρνουν ζωηρά ελάφια, τον έχουν κάνει σε παγκόσμια κλίμακα τον πλέον αγαπημένο ήρωα των παιδιών τις ημέρες των εορτών, ακόμη και σε χώρες μη χριστιανικές.
Προέλευση της μορφής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η σημερινή μορφή του Άι Βασίλη έγινε δημοφιλής με το ποίημα «A Visit from St. Nicholas» (Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο) που δημοσιεύτηκε το 1823.[1][2][3] Η οπτικοποιημένη εκδοχή πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper’s Weekly» το 1863. Συμμετοχή στην δημοφιλία είχε και το παιδικό βιβλίο «The Life and Adventures of Santa Claus» του 1902. Η White Rock Beverages ήταν μια εταιρία αναψυκτικών που τον χρησιμοποίησε το 1915 για να πουλήσει μεταλλικό νερό, και το 1923 τζίντζερ-έιλ. Το 1931 η γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola παρουσίασε τον Άι-Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα τα προϊόντα της εταιρείας στα χρώματα βεβαίως εκείνης. Υπεύθυνος για το σχεδιασμό του 'Αι Βασίλη με τη συγκεκριμένη μορφή ήταν ο Αμερικάνος σχεδιαστής Haddon Sundblom ο οποίος και συνεργάστηκε για δεκαετίες με την εταιρεία. Η διαφήμιση αυτή υπήρξε εμπορικά τόσο επιτυχής που έμελλε να γίνει σήμα δημοτικότητάς της ανά τον κόσμο.[4][5] Η μακρόχρονη χρήση του σε διαφημίσεις της Coca-Cola παγίωσε την εμφάνισή του και ειδικά τα κόκκινα ρούχα, αλλά οπωσδήποτε δεν ήταν δική της εφεύρεση.[6]
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς το αντίστοιχο πρόσωπο είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στην Καππαδοκία που αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και που θεωρείται στην παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής, αλλά και πρώτος δημιουργός, της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος ήταν ψηλόλιγνος, με μαύρα μάτια και γένια.[εκκρεμεί παραπομπή] Ακόμη και ο Άγιος Νικόλαος στην Ορθόδοξη παράδοση αγιογραφείται ως ισχνός ασπρογένης γέροντας. Ο Μέγας Βασίλειος πέθανε την 1η Ιανουαρίου του 379, θεωρήθηκε από τους χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει ευλογία στη νέα χρονιά.[εκκρεμεί παραπομπή] Τα κάλαντα Πρωτοχρονιάς πέρα από τα παινέματα, τονίζουν ότι το κύριο πρόσωπο είναι ακριβώς ο Μέγας Βασίλειος για το έργο του οποίου γίνεται υπενθύμιση στον σπιτονοικοκύρη ώστε να επαναλάβει επ' ωφελεία βεβαίως των παιδιών που ψάλλουν εκείνα.
Στη Δύση το πρόσωπο του Santa Claus έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ.), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα και δημιούργησε τη σημερινή φιγούρα του Santa Claus με όλα τα χαρακτηριστικά του. Στα ελληνικά δεδομένα, η μετατροπή αυτή φαίνεται να πέρασε στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, κυρίως στον αστικό πληθυσμό, από τους Έλληνες μετανάστες που με τις ευχετήριες κάρτες τους εισήγαγαν τον «Δυτικό» Άι-Βασίλη.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Coke denies claims it bottled familiar Santa image Αρχειοθετήθηκε 2007-12-12 στο Wayback Machine., Jim Auchmutey, Rocky Mountain News, 10 Δεκεμβρίου 2007.
- ↑ «Santa's arrival lights up the Green». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ Penne L. Restad. Christmas in America: A History.
- ↑ «Santa Claus: The real man behind the myth». MSNBC. 22 Δεκεμβρίου 2009. http://www.msnbc.msn.com/id/34525202/ns/technology_and_science-science/. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ «Image Gallery Santa 1931». Press Center. Coca Cola Company. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2011.
- ↑ The Claus That Refreshes Snopes.com. Ανακτήθηκε 7 Ιανουαρίου 2008.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Belk, Russell. 1989. "Materialism with the modern U.S. Christmas Αρχειοθετήθηκε 1 December 2011 στο Wayback Machine.". In Interpretive Consumer Research, ed. by Elizabeth C. Hirschman, Provo, UT: Association for Consumer Research, 75–104.
- Bowler, Gerry, Editor (2004). The World Encyclopedia of Christmas Αρχειοθετήθηκε 28 October 2012 στο Wayback Machine., Toronto: McClelland & Stewart Limited. (ISBN 978-0-7710-1535-9) (0-7710-1535-6).
- Bowler, Gerry, (2007). Santa Claus: A Biography Αρχειοθετήθηκε 28 October 2012 στο Wayback Machine., Toronto: McClelland & Stewart Limited. (ISBN 978-0-7710-1668-4) (0-7710-1668-9).
- Crump, William D. Editor (2006). The Christmas Encyclopedia, 2nd edition Αρχειοθετήθηκε 9 March 2012 στο Wayback Machine., Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, Inc., Publishers, (ISBN 978-0-7864-2293-7).
- Nissenbaum, Stephen (1997). The Battle for Christmas Αρχειοθετήθηκε 6 October 2021 στο Wayback Machine., New York: Alfred A. Knopf, (ISBN 978-0-679-74038-4) (0-679-74038-4).
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Joffe-Walt, Chana (19 Δεκεμβρίου 2012). «Without Magic, Santa Would Need 12 Million Employees». All Things Considered. NPR. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2012.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- LiveScience.com: «The Delicate Matter of the Truth About Santa» (Το Λεπτό Ζήτημα της Αλήθειας σχετικά με τον Άγιο Βασίλη) (Αγγλικά). Άρθρο που καταγράφει τις σύγχρονες τάσεις για τον γονεϊκό χειρισμό του μύθου του Άι-Βασίλη.
- An article on the History of Santa Claus from the St. Nicholas Center
- The History of Santa Claus and Father Christmas
- Research guides for Thomas Nast and Santa Claus at The Morristown & Morris Township Public Library, NJ
- "The Knickerbockers Rescue Santa Claus: 'Claas Schlaschenschlinger' from James Kirke Paulding's The Book of Saint Nicholas" (1836)
- NORAD Tracks Santa
- emailSanta.com Tracker