Άννα Καρένινα

*Άννα Καρένινα*
	Το εξώφυλλο του βιβλίου ; κατά την πρώτη του έκδοση το 1878
Συγγραφέας	Λέων Τολστόι
Τίτλος	Анна Каренина
Γλώσσα	Ρωσική
Ημερομηνία δημιουργίας	1873
Ημερομηνία δημοσίευσης	1877
Πολιτιστικό κίνημα	Ρεαλισμός
Μορφή	Μυθιστόρημα
Χαρακτήρες	Stepan Arkadyevich Oblonsky, Anna Karenina, Alexei Vronsky, Alexei Karenin, Sergei Alexeyich Karenin, Ekaterina Shcherbatskaya, Konstantin Dmitrievich Levin και Darya Oblonskaya
Τόπος	Ρωσική Αυτοκρατορία
LC Class	PG3365.A6-PG3365.A63
LC Class	OL267096W
LΤ ID	2340
BL Class	875941
Προηγούμενο	Πόλεμος και Ειρήνη
Επόμενο	Ανάσταση
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η Άννα Καρένινα (ρωσικά: Анна Каренина), είναι μυθιστόρημα του Ρώσου συγγραφέα Λέοντος Τολστόι. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σε μορφή βιβλίου το 1878. Θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν ποτέ^[1] κι ο ίδιος ο Τολστόι το ονόμασε το πρώτο του αληθινό μυθιστόρημα. Κυκλοφόρησε αρχικά σε αποσπάσματα από το 1875 έως το 1877 στο περιοδικό The Russian Messenger. Όταν ο διάσημος συγγραφέας Γουίλιαμ Φώκνερ κλήθηκε να απαριθμήσει ποια ήταν τα τρία σπουδαιότερα μυθιστορήματα όλων των εποχών, απάντησε: «Άννα Καρένινα, Άννα Καρένινα και Άννα Καρένινα».^[2]

Το μυθιστόρημα πραγματεύεται την προδοσία, την θρησκευτική πίστη, την οικογένεια, τον γάμο, την αυτοκρατορική ρωσική κοινωνία, τις διαφορές μεταξύ της αγροτικής και της αστικής ζωής. Η ιστορία επικεντρώνεται σε μια εξωσυζυγική σχέση μεταξύ της Άννα Αρκάντιεβνα Καρένινα και του τολμηρού αξιωματικού κόμη Αλεξέι Κιρίλοβιτς Βρόνσκι που σκανδαλίζει τους κοινωνικούς κύκλους της Αγίας Πετρούπολης και αναγκάζει τους νεαρούς εραστές να καταφύγουν στην Ιταλία αναζητώντας την ευτυχία, αλλά μετά την επιστροφή τους στη Ρωσία, η ζωή τους παίρνει μία απρόσμενη τροπή.

Πολλά σημαντικά σημεία της πλοκής λαμβάνουν χώρα είτε σε επιβατικά τρένα είτε σε σταθμούς στην Αγία Πετρούπολη ή αλλού μέσα στη Ρωσία. Η ιστορία διαδραματίζεται με φόντο τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησε ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος Β΄ της Ρωσίας και τις ραγδαίες κοινωνικές μεταβολές που ακολούθησαν. Το μυθιστόρημα επίσης λαμβάνει χωρά σε διάφορα μέρη όπως το θέατρο, η όπερα, ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, το μπαλέτο και το καλλιτεχνικό πατινάζ.

Χαρακτήρες

Το οικογενειακό δέντρο του μυθιστορήματος Άννα Καρένινα.

Άννα Αρκάντιεβνα Καρένινα (Анна Аркадьевна Каренина): αδερφή του Στέφαν Ομπλόνσκι, σύζυγος του Καρένιν και ερωμένη του Βρόνσκι.
Κόμης Αλεξέι Κιρίλοβιτς Βρόνσκι (Алексей Кириллович Вронский): Εραστής της Άννας, αξιωματικός του ιππικού.
Πρίγκιπας Στέφαν "Στίβα" Αρκαγιέβιτς Ομπλόνσκι (Степан "Стива" Аркадьевич Облонский): δημόσιος υπάλληλος και αδερφός της Άννας, 34 ετών.
Πριγκίπισσα Ντάρια "Ντόλλυ" Αλεξάντροβνα Ομπλόνσκι (Дарья "Долли" Александровна Облонская): Σύζυγος του Στέφαν, 33 ετών.
Αλεξέι Αλεξάντροβιτς Καρένιν (Алексей Александрович Каренин): πολιτική προσωπικότητα και σύζυγος της Άννας, είκοσι χρόνια μεγαλύτερός της.
Κωσταντίν "Κόστια" Ντμίτριβιτς Λέβιν (Константин "Костя" Дмитриевич Лёвин): Μνηστήρας της Κίττυ, παλιός φίλος του Στίβα, γαιοκτήμονας, 32 ετών.
Νικολάι Ντμίτριβιτς Λέβιν (Николай Дмитриевич Лёвин): Ο μεγαλύτερος αδελφός του Κόστια, σε εξαθλιωμένη κατάσταση και αλκοολικός.
Σεργκέι Ιβάνοβιτς Κοζνίσεφ (Сергей Иванович Кознышев): Ετεροθαλής αδερφός του Κόστια, διάσημος συγγραφέας, 40 ετών.
Πριγκίπισσα Αικατερίνη "Κίττυ" Αλεξάντροβνα Στερμπάτσκι (Екатерина "Кити" Александровна Щербацкая): Η μικρότερη αδερφή της Ντόλλυ και αργότερα η σύζυγος του Κόστια, 18 ετών.
Πρίγκιπας Αλεξάντρ Στερμπάτσκι (Александр Щербацкий): Πατέρας της Ντόλλυ και της Κίττυ.
Πριγκίπισσα Στερμπάτσκι (χωρίς όνομα ή πατρώνυμο): Μητέρα της Ντόλλυ και της Κίττυ.
Πριγκίπισσα Ελισάβετ "Μπέτσυ" Τβερσκάγια (Елизавета "Бетси" Тверская): Πλούσια φίλη της Άννας και ξαδέρφη του Βρόνσκι.
Κόμισσα Λυντία Ιβάνοβνα (Лидия Ивановна): επικεφαλής ενός κύκλου της υψηλής κοινωνίας που περιλαμβάνει τον Καρένιν και αποφεύγει την πριγκίπισσα Μπέτσυ και τον κύκλο της. Τρέφει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ρωσική ορθοδοξία, τον μυστικισμό και την πνευματικότητα.
Κόμισσα Βρόνσκαγια: Μητέρα του Βρόνσκι.
Σεργκέι "Σεριόζα" Αλεξέι Καρένιν (Сергей "Серёжа" Каренин): Γιος της Άννας και του Καρένιν, 8 ετών.
Άννα «Άννι» (Анна «Ани»): Κόρη της Άννας και του Βρόνσκι.
Άγκαθα Μιχαήλοβνα (Агафья Михайловнa): Πρώην νοσοκόμα του Κόστια και αργότερα έμπιστη οικονόμος του.

Υπόθεση

Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται ο κόσμος των αριστοκρατών, ανάμεσά τους και η ηρωίδα του μυθιστορήματος, Άννα Καρένινα, μια νέα, όμορφη γυναίκα της υψηλής κοινωνίας, η οποία ζει σε μια καταπιεστική γι' αυτήν οικογένεια μαζί με τον σύζυγό της και τον μικρό γιο της.

Σύντομα η ισορροπία της ζωής της ανατρέπεται, όταν γνωρίζει τον κόμη Βρόνσκι, που είναι νέος, όμορφος, πλούσιος και κοσμικός. Η αίσθηση του καθήκοντος απέναντι στο σύζυγο και η αγάπη για το παιδί της δεν δείχνουν να είναι αρκετά ώστε να την αποτρέψουν από τον έρωτα που αρχίζει να νιώθει για τον Βρόνσκι. Ο τελευταίος νιώθει τα ίδια συναισθήματα για την Άννα, παρ' ότι φλερτάρει και την Κίττυ, μακρινή συγγενή εξ αγχιστείας της Άννας.

Ο κοινωνικός τους περίγυρος σχολιάζει αρνητικά τον έρωτα αυτό και ο σύζυγος της Άννας θέλοντας να αποφύγει ένα κοινωνικό σκάνδαλο, αντιμετωπίζει την κατάσταση με ηρεμία και ψυχραιμία, όμως αρνείται να της δώσει διαζύγιο, πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα καταφέρει να κρατήσει κοντά τη σύζυγό του και μαζί της την αξιοπρέπειά του.

Η Άννα δεν μπορεί να χαρεί τον έρωτά της με τον Βρόνσκι, γιατί τη βασανίζουν οι τύψεις απέναντι στην οικογένειά της. Τα πράγματα δυσκολεύουν ολοένα και περισσότερο από τη στιγμή που μένει έγκυος και αποκτάει ένα κοριτσάκι από τον Βρόνσκι. Ο σύζυγός της δέχεται να κρατήσει το παιδί και να του δώσει μια θέση στην οικογένειά του, όμως η Άννα είναι αδύνατον πια να μείνει μαζί του.

«Οι ευτυχισμένες οικογένειες όλες μοιάζουνε μεταξύ τους· κάθε δυστυχισμένη οικογένεια, ωστόσο είναι δυστυχισμένη με το δικό της τρόπο».

Λέων Τολστόι, Η αρχή του μυθιστορήματος.

Εγκαταλείπει τον γιο της και φεύγει με τον εραστή της και τη νεογέννητη κόρη τους για την Ευρώπη, όπου ζουν μαζί μερικούς μήνες ευτυχίας. Με την επιστροφή τους όμως, αντιμετωπίζουν και πάλι την επίμονη άρνηση του Καρένιν να της δώσει διαζύγιο. Πλέον η Άννα είναι ανίκανη να χαρεί οτιδήποτε. Η κοινωνική κατακραυγή και η αβέβαιη θέση της τη ρίχνουν σε βαθιά μελαγχολία, που γίνεται μεγαλύτερη από την υποψία ότι ο Βρόνσκι δεν της είναι πια πιστός.

Προσωρινά βρίσκει καταφύγιο και παρηγοριά στην απατηλή ηρεμία που της χαρίζει η μορφίνη, αλλά πολύ σύντομα ανακαλύπτει ότι έχει βρεθεί σ' ένα τραγικό αδιέξοδο. Δεν υπάρχει πλέον άλλη λύση γι αυτήν από το θάνατο, κι έτσι η Άννα Καρένινα δίνει τέλος στη ζωή της πέφτοντας στις ρόδες ενός τρένου.

Παράλληλα, ο Τολστόι αφηγείται την ιστορία του Λέβιν, ενός πλούσιου κτηματία και φίλου της οικογένειας του αδερφού της Άννα, Στέφαν Αρκαγιέβιτς, ο οποίος αρχικά ζει εργένης στο χωριό απασχολούμενος με γεωργικές εργασίες και τη συγγραφή ενός βιβλίου για τη γεωργία στη Ρωσία. Στα μισά του βιβλίου παντρεύεται την Κίττυ, πράγμα που ήθελε από την αρχή του έργου, όμως η Κίττυ του είχε αρνηθεί, καθώς ήταν ερωτευμένη με τον Βρόνσκι. Η ιστορία του, που δεν είναι εντελώς ξεκομμένη από αυτή της Άννας, είναι γραμμένη εκ περιτροπής με τη δική της και είναι σχεδόν ισομεγέθης.

Στο τεράστιο αυτό μυθιστόρημα εκτυλίσσονται παράλληλα και άλλες ιστορίες και επεισόδια, όπως η απιστία του Στέφαν Αρκαγιέβιτς στη γυναίκα του, που αποτελεί και την αρχή του βιβλίου.

Στιλ και κύρια θέματα

Το ύφος του Τολστόι στην Άννα Καρένινα θεωρείται από πολλούς κριτικούς ως μεταβατικό, αποτελώντας μια γέφυρα ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το μοντερνιστικό μυθιστόρημα. Σύμφωνα με τη Ρουθ Μπένσον στο βιβλίο της για τις ηρωίδες του Τολστόι, τα ημερολόγια του Τολστόι δείχνουν πόσο δυσαρεστημένος ήταν με το συγγραφικό ύφος και την προσέγγισή του στα πρώτα προσχέδια της Άννα Καρένινα, αναφέροντάς τον να δηλώνει: "Μισώ ό,τι έχω γράψει. Τα προσχέδια της Άννας Καρένινα για το τεύχος Απριλίου του Russkij Vestnik είναι τώρα στο τραπέζι μου και πραγματικά δεν έχω την καρδιά να τα διορθώσω. Τα πάντα μέσα τους είναι τόσο σάπια, και όλο το πράγμα πρέπει να ξαναγραφτεί -ό,τι έχει τυπωθεί επίσης- να ξεσκαρταριστεί, και να λιώσει, να πεταχτεί, να αποποιηθεί (1876, JI 62: 265)».^[3]

Η Άννα Καρένινα διερευνά τα θέματα της υποκρισίας, της ζήλιας, της πίστης, της οικογένειας, του γάμου, της κοινωνίας, της προόδου, της σαρκικής επιθυμίας και του πάθους και της σύνδεσης του αγρότη με τη γη σε αντίθεση με τον τρόπο ζωής της πόλης.^[4] Σύμφωνα με τον θεωρητικό της λογοτεχνίας Cornelius Quassus, στο μυθιστόρημα Άννα Καρένινα, «ανεπίσημοι θεσμοί του συστήματος, που παρουσιάζονται μέσω κοσμικών σαλονιών, λειτουργούν ως μέρος του μηχανισμού εξουσίας που ηρεμεί επιτυχώς τη διαταραχή που δημιουργείται από την παράλογη συναισθηματική δράση της Άννας, η οποία είναι σύμβολο αντίστασης στο σύστημα του κοινωνικού ελέγχου της συμπεριφοράς." Η μεταφράστρια Rosemary Edmonds έγραψε ότι ο Τολστόι δεν ηθικολογεί ρητά στο βιβλίο, αλλά αντίθετα επιτρέπει στα θέματά του να αναδυθούν φυσικά από το "τεράστιο πανόραμα της ρωσικής ζωής". Λέει επίσης ότι ένα από τα βασικά μηνύματα του μυθιστορήματος είναι ότι «κανείς δεν μπορεί να χτίσει την ευτυχία του πάνω στον πόνο του άλλου».

Ο Λέβιν θεωρείται συχνά μια ημι-αυτοβιογραφική απεικόνιση των πεποιθήσεων, των αγώνων και των γεγονότων της ζωής του ίδιου του Τολστόι. Το πρώτο όνομα του Τολστόι ήταν "Lev" και το ρωσικό επώνυμο "Levin" σημαίνει "του Lev". Σύμφωνα με υποσημειώσεις στη μετάφραση Pevear/Volokhonsky, οι απόψεις που υποστηρίζει ο Λέβιν σε όλο το μυθιστόρημα ταιριάζουν με τις ειλικρινείς απόψεις του Τολστόι για τα ίδια ζητήματα. Επιπλέον, σύμφωνα με τον W. Gareth Jones, ο Λέβιν έκανε πρόταση γάμου στην Κίττυ με τον ίδιο τρόπο όπως ο Τολστόι στην γυναίκα του. Ακόμη, το αίτημα του Λέβιν να διαβάσει η αρραβωνιαστικιά του το ημερολόγιό του ώστε με αυτόν τον τρόπο να της αποκαλύψει την έλλειψη θρησκευτικής πίστης του και τις προηγούμενες σεξουαλικές του εμπειρίες, παραλληλίζεται με τα αιτήματα του ίδιου του Τολστόι προς την αρραβωνιαστικιά του.

Ιστορικό υπόβαθρο

Τα γεγονότα στο μυθιστόρημα διαδραματίζονται στο πλαίσιο των ραγδαίων μετασχηματισμών ως αποτέλεσμα των φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησε ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος Β' της Ρωσίας, κυριότερη μεταξύ αυτών η μεταρρύθμιση της Χειραφέτησης του 1861, ακολουθούμενη από τη δικαστική μεταρρύθμιση. Την περίοδο εκείνη επίσης έγιναν στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις, ταχεία ανάπτυξη των σιδηροδρόμων, των τραπεζών, των βιομηχανιών, του τηλέγραφου, ενώ ακολούθησε η άνοδος των νέων επιχειρηματικών ελίτ και η παρακμή της αριστοκρατίας των παλαιών γαιοκτημόνων. Ο Τύπος είχε μεγαλύτερη ελευθερία, ενώ άρχισε να αφυπνίζεται η κοινή γνώμη όσον αφορά το πανσλαβικό κίνημα, το γυναικείο ζήτημα, και την εθελοντική βοήθεια της Ρωσίας απέναντι στη Σερβία προκειμένου η τελευταία να νικήσει στη στρατιωτική της σύγκρουση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1876. Αυτές οι σύγχρονες εξελίξεις συζητούνται έντονα από τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος.

Ο προαστιακός σιδηροδρομικός σταθμός Obiralovka, όπου ένας από τους χαρακτήρες αυτοκτονεί, είναι πλέον γνωστός ως η πόλη Zheleznodorozhny, στην περιφέρεια της Μόσχας.

Κριτική

Οι κριτικές της Άννα Καρένινα στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μικτές, με τα θέματα και τον ομώνυμο χαρακτήρα του έργου να τυγχάνουν επαίνου. Ωστόσο η έκταση του έργου και η δραματική απεικόνιση της αυτοκτονίας δέχτηκαν έντονη κριτική.^[5]

Μεταφορές του έργου

Το βιβλίο μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες και κυκλοφόρησε στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Με βάση το μυθιστόρημα έχουν ανεβεί σε πολλές χώρες διάφορες θεατρικές παραστάσεις, ενώ στη σκηνή παίχτηκε ακόμα με τη μορφή μπαλέτου, όπερας, ακόμη και μιούζικαλ. Επίσης έχουν γυριστεί από διάφορους σκηνοθέτες και αρκετές κινηματογραφικές ταινίες, με πιο διάσημη την ομώνυμη χολιγουντιανή παραγωγή του 1935 (Άννα Καρένινα), στην οποία τον ρόλο της Άννας Καρένινα υποδύεται η Γκρέτα Γκάρμπο.

Δείτε επίσης

Παραπομπές

↑ McCrum, Robert (2007-03-04). «Can I make up my own mind?» (στα αγγλικά). The Observer. ISSN 0029-7712. https://www.theguardian.com/books/2007/mar/04/1. Ανακτήθηκε στις 2024-02-08.
↑ Tolstoy, Leo (2023). «First Recollections». New England Review 44 (2): 180–182. ISSN 2161-9131. https://muse.jhu.edu/pub/154/article/901453.
↑ Benson, Ruth. Women in Tolstoy. University of Illinois Press. σελ. 17.
↑ GradeSaver (26 Νοεμβρίου 2023). «Anna Karenina Themes | GradeSaver». www.gradesaver.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024.
↑ «Reviews of Anna Karenina – UNSUITABLE» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024.

Πηγές

«Άννα Καριένινα», Εκδοτική εταιρεία Χ. Μιχαλακέας Σια, 1960, μετάφραση Μάρκος Αυγέρης.

Βιβλιογραφία

«Άννα Καρένινα», εκδόσεις Γκοβόστης, μετάφραση Κοραλίας Μακρή.
Άννα Καρένινα, εκδ. ΑΓΡΑ σε μτφρ. Άρη Αλεξάνδρου, 2011 ISBN 978-960-325-932-9.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[1] McCrum, Robert (2007-03-04). «Can I make up my own mind?» (στα αγγλικά). The Observer. ISSN 0029-7712. https://www.theguardian.com/books/2007/mar/04/1. Ανακτήθηκε στις 2024-02-08.

[2] Tolstoy, Leo (2023). «First Recollections». New England Review 44 (2): 180–182. ISSN 2161-9131. https://muse.jhu.edu/pub/154/article/901453.

[3] Benson, Ruth. Women in Tolstoy. University of Illinois Press. σελ. 17.

[4] GradeSaver (26 Νοεμβρίου 2023). «Anna Karenina Themes | GradeSaver». www.gradesaver.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024.

[5] «Reviews of Anna Karenina – UNSUITABLE» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]