Άντελμπερτ φον Σαμίσο

Άντελμπερτ φον Σαμίσο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Louis Charles Adélaïde de Chamissot de Boncourt (Γαλλικά) και Adelbert von Chamisso (Γερμανικά)
Γέννηση	30  Ιανουαρίου 1781 (απροσδιόριστο ημερολόγιο, πιθανώς Γρηγοριανό) Σαλόν-αν-Σαμπάνι
Θάνατος	21  Αυγούστου 1838 (απροσδιόριστο ημερολόγιο, πιθανώς Γρηγοριανό) Βερολίνο
Αιτία θανάτου	καρκίνος του πνεύμονα
Τόπος ταφής	Friedhof III der Gemeinde Jerusalems- und Neue Kirche
Κατοικία	Friedrichstraße (από 1822)
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Γαλλίας Βασίλειο της Πρωσίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά
Σπουδές	Πανεπιστήμιο Χούμπολτ Französisches Gymnasium Berlin
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	βοτανολόγος ποιητής πτεριδολόγος βρυολόγος συγγραφέας φυσιοδίφης ζωολόγος εξερευνητής έφορος συλλέκτης δειγμάτων φυτών αξιωματικός
Εργοδότης	Βοτανικός Κήπος και Βοτανικό Μουσείο Βερολίνου
Αξιοσημείωτο έργο	Ο Άνθρωπος που Πούλησε τον Ίσκιο του στον Διάβολο
Περίοδος ακμής	1815 - 1838
Οικογένεια
Σύζυγος	Antonie Piaste
Τέκνα	Max de Chamisso de Boncourt Ernst Chamisso de Boncourt Hermann Freimund von Chamisso Άντολφ φον Σαμίσο Louise von Chamisso
Γονείς	Louis Marie de Chamisso de Boncourt και Marie Anne Gargam
Αδέλφια	Hippolyte de Chamisso
Ιστότοπος
www.chamisso-gesellschaft.de
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Ο Άντελμπερτ φον Σαμίσο (γερμανικά: Adelbert von Chamisso‎‎, γαλλικά: Louis Charles Adélaïde de Chamissot de Boncourt, 30 Ιανουαρίου 1781 - 21 Αυγούστου 1838) ήταν γαλλικής καταγωγής Γερμανός ποιητής, συγγραφέας και βοτανολόγος, από τους πιο προικισμένους λυρικούς ποιητές του κύκλου των ρομαντικών του Βερολίνου, διάσημος για τη νουβέλα του Η αλλόκοτη ιστορία του Πέτερ Σλέμιλ.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Άντελμπερτ φον Σαμίσο, εκγερμανισμένο όνομα του Λουί-Σαρλ-Αντελαΐντ Σαμισό ντε Μπονκούρ, ήταν γιος του κόμη Λουί Μαρί ντε Σαμισό και γεννήθηκε το 1781 στο πατρογονικό σπίτι της οικογένειας, το κάστρο του Μπονκούρ στην Καμπανία.

Το 1790, μετά την κατάσχεση της περιουσίας τους από τη Γαλλική Επανάσταση, οι γονείς του Σαμίσο εγκατέλειψαν τη Γαλλία με τα επτά παιδιά τους και μέσω Λιέγης, Χάγης, Βίρτσμπουργκ και Μπαϊρόιτ εγκαταστάθηκαν στο Βερολίνο το 1796, όπου ο νεαρός Σαμίσο είχε την τύχη να λάβει μια θέση στο προσωπικό της βασίλισσας της Πρωσίας και το 1798, αφού αποφοίτησε από το Γαλλικό Λύκειο του Βερολίνου που είχε ιδρυθεί από το 1689 με σκοπό να φιλοξενεί τα παιδιά εξόριστων Γάλλων Ουγενότων ευγενών, κατατάχθηκε σε ένα πρωσικό σύνταγμα πεζικού ως σημαιοφόρος για να εκπαιδευτεί για αξιωματικός του στρατού.

Με τη συνθήκη του Τιλσίτ η οικογένειά του επέστρεψε στη Γαλλία, αλλά ο Σαμίσο παρέμεινε στην Πρωσία και συνέχισε τη στρατιωτική του καριέρα. Ενώ βρισκόταν στη στρατιωτική θητεία του στο Βερολίνο μελετούσε εντατικά φυσικές επιστήμες για τρία χρόνια. Σε συνεργασία με τον Καρλ Όγκουστ Φάρνχαγκεν φον Ένσε, το 1804 ίδρυσαν το λογοτεχνικό Αλμανάκ των Μουσών του Βερολίνου, στο οποίο εμφανίστηκαν οι πρώτοι του στίχοι και συμμετείχαν φίλοι τους του κύκλου των ρομαντικών ποιητών Νόρντστερνμπουντ στο Βερολίνο. Από τότε υπέγραφε με το εκγερμανισμένο όνομα Άντελμπερτ φον Σαμίσο. Το εγχείρημα διακόπηκε από τους Ναπολεόντειους πολέμους το 1806. Ωστόσο, τον έφερε σε επαφή με τις λογοτεχνικές προσωπικότητες της εποχής και καθιέρωσε τη φήμη του ως ανερχόμενου ποιητή.

Μαρμάρινη προτομή στο πάρκο Μονμπιζού του Βερολίνου, (1888)

Ο Σαμίσο είχε γίνει υπολοχαγός το 1801 και το 1806 βρέθηκε με το σύνταγμά του στο Χάμελν, η πόλη, μετά τη μάχη της Ιένας, συνθηκολόγησε σχεδόν αμαχητί με τα αριθμητικά κατώτερα γαλλικά στρατεύματα του Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Αιχμαλωτίσθηκε και πήγε στη Γαλλία, όπου και οι δύο γονείς του είχαν πεθάνει. Επιστρέφοντας στο Βερολίνο το φθινόπωρο του 1807, αποστρατεύθηκε από τον πρωσικό στρατό στις αρχές του επόμενου έτους. Άστεγος και χωρίς επάγγελμα, απογοητευμένος και απελπισμένος, έζησε στο Βερολίνο μέχρι το 1810, όταν μέσω ενός παλιού φίλου της οικογένειας του προσφέρθηκε θέση καθηγητή σε λύκειο στη Γαλλία.

Ξεκίνησε να αναλάβει τη θέση, αλλά αντ' αυτού γνώρισε τη Ζερμαίν ντε Σταλ και την ακολούθησε στην εξορία της στον πύργο του Κοπέ στη λίμνη της Γενεύης, όπου παρέμεινε σχεδόν δύο χρόνια απασχολούμενος με τη βοτανική έρευνα. Επιπλέον, αυτή την περίοδο είχε σχέση με τη Γερμανίδα συγγραφέα Χελμίνα φον Σέζι. Το 1812 επέστρεψε στο Βερολίνο, όπου εγγράφηκε στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου για σπουδές βοτανικής και ζωολογίας και συμμετείχε στον λογοτεχνικό κύκλο του Ε.Τ.Α. Χόφμαν. Το καλοκαίρι του 1813 έγραψε τη νουβέλα Η αλλόκοτη ιστορία του Πέτερ Σλέμιλ, ο άνθρωπος που πούλησε τη σκιά του. Είναι το πιο διάσημο από όλα τα έργα του, σημαντικό έργο της γερμανικής λογοτεχνίας, και έχει μεταφραστεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Πρόκειται για μια αλληγορική αφήγηση της ζωής του συγγραφέα που βρέθηκε περιθωριοποιημένος και χωρίς κοινωνική θέση σε μια εποχή που ο πόλεμος μεταξύ Γερμανών και Γάλλων τον έκανε να νιώσει ιδιαίτερα οδυνηρά την ηθική αδυναμία να συμμετάσχει στη μία ή την άλλη πλευρά και ένοιωθε άνθρωπος χωρίς πατρίδα.

Ο Άντελμπερτ φον Σαμίσο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, Οκτώβριος 1817

Από το 1815 έως το 1818, ο Σαμίσο συμμετείχε ως βοτανολόγος σε μια ρωσική εξερευνητική αποστολή, με χρηματοδότηση του κόμη Νικολάι Ρουμιάντσεφ, που εξερεύνησε την Πολυνησία, τη Μικρονησία, τη Χαβάη και το Βορειοδυτικό Πέρασμα. Ο Σαμίσο χαρτογράφησε μεγάλα τμήματα των ακτών της Αλάσκας, κατέγραψε τη χλωρίδα της Αλάσκας (το ανακαλυφθέν νησί Σαμίσο πήρε το όνομά του) και περιέγραψε τις συνήθειες των Εσκιμώων και των Αλεούτων. Το ημερολόγιό του για την αποστολή είναι μια συναρπαστική αφήγηση της αποστολής στον Ειρηνικό Ωκεανό και τη Βερίγγειο θάλασσα. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, ο Σαμίσο περιέγραψε μια σειρά από νέα είδη φυτών που βρέθηκαν στη σημερινή περιοχή του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο.

Κατά την επιστροφή του το 1818 έγινε επιμελητής του βοτανικού κήπου στο Βερολίνο και εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Επιστημών. Το 1819 παντρεύτηκε την κόρη του φίλου του συγγραφέα Γιούλιους Έντουαρντ Χίτσιγκ, Αντωνία, με την οποία απέκτησαν επτά παιδιά. Την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης ήταν ένθερμος φιλέλληνας και έγραψε πολλές συγκινητικές μπαλάντες.

Τα ταξίδια και οι επιστημονικές του έρευνες περιόρισαν τη λογοτεχνική του δραστηριότητα και μόλις στην ηλικία των 48 ετών επέστρεψε στη λογοτεχνία. Το 1829, σε συνεργασία με τον Γκούσταβ Σβαμπ, και από το 1832 και με τον Φραντς φον Γκάουντι, εξέδωσαν το Γερμανικό Αλμανάκ των Μουσών, στο οποίο δημοσίευσε κυρίως τα μεταγενέστερα ποιήματά του. Ο Άντελμπερτ φον Σαμίσο πέθανε το 1838 στο Βερολίνο σε ηλικία 57 ετών.

Ποίηση

Η πρώιμη ποίηση του Σαμίσο - όπως ο κύκλος των ποιημάτων Γυναικεία αγάπη και γυναικεία ζωή (Frauen-Liebe und Leben), μελοποιημένα από τον Ρόμπερτ Σούμαν - απεικόνιζε απλά συναισθήματα με μια συναισθηματική αφέλεια που χαρακτήριζε τη γερμανική ρομαντική ποίηση της περιόδου. Στις μπαλάντες και τα αφηγηματικά ποιήματά του, όπως το Τιμωρία (Vergeltung) και Τα νησιά Σάλας και Γκομέζ (Salas y Gomez), επικρατούν παράδοξα ή πένθιμα θέματα. Η μεταγενέστερη ποίησή του, ωστόσο, έγινε πιο ρεαλιστική και εγκωμιάστηκε από τον ποιητή Χάινριχ Χάινε. Πολλά από αυτά τα μεταγενέστερα ποιήματα δημιουργήθηκαν σύμφωνα με τους πολιτικούς στίχους του Γάλλου ποιητή Πιερ-Ζαν ντε Μπερανζέ, τα έργα του οποίου μετέφρασε ο Σαμίσο το 1838. Αυτές οι μεταφράσεις, μαζί με τα δικά του ποιήματα, συνέβαλαν στην εισαγωγή πολιτικών θεμάτων στη γερμανική ποίηση και ο Σαμίσο θεωρείται ως ο πρόδρομος των πολιτικών ποιητών της δεκαετίας του 1840.

Επιστημονική δραστηριότητα

Γραμματόσημο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας

Ως επιστήμονας, ο Σαμίσο συνδέεται με την ανακάλυψη της μεταγένεσης ορισμένων μαλακίων και ως φιλόλογος ήταν γνωστός για τις μελέτες του στις αυστραλασιατικές γλώσσες. Το 1827, δημοσίευσε τα έργα Προβολές και Παρατηρήσεις για ένα ταξίδι ανακάλυψης και Περιγραφή ενός ταξιδιού γύρω από τον κόσμο. Και τα δύο έργα παρουσιάζουν μεγάλη επιστημονική ακρίβεια. Η τελευταία του επιστημονική εργασία ήταν μια πραγματεία για τη γλώσσα της Χαβάης.

Το ημερολόγιο που κρατούσε στο επιστημονικό ταξίδι του σε όλο τον κόσμο (1815–18) εκδόθηκε το 1836 με τίτλο Ταξιδεύοντας στον κόσμο με την εξερευνητική αποστολή Ρομαντσόφ και θεωρείται κλασικό στο είδος του.

Στο ταξίδι του συνέλεξε πολυάριθμα ζωολογικά και βοτανικά δείγματα - συμπεριλαμβανομένης μιας ποικιλίας φυτών που ονομάστηκε Camissonia, από το όνομά του - καθώς και ανθρώπινα οστά.  Οι συλλογές του βρίσκονται σε πολλά ευρωπαϊκά μουσεία.