Άραμις (βαρύτονος)

Άραμις (βαρύτονος)
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	Περικλής Π. Αραβαντινός 1854 ή 1859 Ιωάννινα
Θάνατος	16 Φεβρουαρίου 1932 Παρίσι
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Σπουδές	Ζωσιμαία Σχολή
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	τραγουδιστής

Ο Άραμις -πραγματικό ονοματεπώνυμο: Περικλής Π. Αραβαντινός- (Ιωάννινα – Παρίσι, 14 (15 ή 16) Φεβρουαρίου 1932), ήταν Έλληνας βαρύτονος, γνωστός για τον «γραφικό», αλλά ρομαντικό του χαρακτήρα. Υπήρξε από τους πρώτους μουσικούς που ασχολήθηκαν με τη συλλογή ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, έστω και εμπειρικά.

Βιογραφία

Ο Άραμις γεννήθηκε στα Ιωάννινα, αλλά το έτος γέννησής του δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα. Παλαιότερες πηγές αναφέρουν ότι γεννήθηκε το 1859, αλλά μπορεί να γεννήθηκε λίγο νωρίτερα, το 1854, ή πριν από το 1854. Πατέρας του ήταν ο γιατρός Παναγιώτης Αραβαντινός, ο οποίος υπήρξε ένας από τους ιστορικούς του Αλή Πασά. Σπούδασε στην φημισμένη Ζωσιμαία Σχολή της πρωτεύουσας της Ηπείρου, αλλά γρήγορα εγκατέλειψε τις σπουδές του, πιθανόν για να ακολουθήσει το επάγγελμα του διπλωματικού στην Αθήνα. Όμως, έφυγε συμμετέχοντας για κάποιους μήνες, στο σώμα ανταρτών του Σουλιώτη οπλαρχηγού Γάκη Ζήκου (1830-1901) και, φαίνεται ότι εκεί, γοητεύτηκε από το κλέφτικο τραγούδι και τα βουκολικά άσματα. Επέστρεψε στην Αθήνα εξασκώντας διάφορα μικροεπαγγέλματα και δημοσίευσε στον περίφημο Ραμπαγά κάποιους στίχους (σατιρικούς και άλλους).

Εκείνη την εποχή, ήρθε σε ρήξη με την οικογένειά του και άρχισε να υιοθετεί το ψευδώνυμο Hellin Aramis («Έλλην Άραμις»), με το οποίο υπέγραφε. Πήγε στο Ωδείο της Νάπολης για να σπουδάσει φωνητική με τον Σκαράτε, αλλά δεν είναι γνωστό πόσα χρόνια έμεινε εκεί. Τραγούσησε στα θέατρα της Νεάπολης και του Μιλάνου κατά τα έτη 1870-1875. Τελικά, έφυγε για το Παρίσι, όπου έκανε σημαντικές γνωριμίες με ανθρώπους που τον βοήθησαν στη σταδιοδρομία του (Ζαν Μορεάς, Σαμάρας, κ.ά.). Τραγούδησε στο Λονδίνο –σώζεται φωτογραφία του από παράσταση του «Φάουστ» του Γκουνό και επέστρεψε στη Γαλλία ασκώντας το επάγγελμα του μουσικοδιδασκάλου (Νίκαια, Μονακό). Ιδιαίτερα με τον Σαμάρα, τον συνέδεε φιλία, του οποίου πολλά τραγούδια είχε τραγουδήσει, όπως το Ρηνάκι μου.

Το 1902 ο Άραμις θα φύγει σε περιοδεία στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Αίγυπτο, πιθανόν και στην Οδησσό. Στην Αθήνα υποστηρίχθηκε σκανδαλωδώς από τo κατεστημένο των Ανακτόρων και του Ωδείου Αθηνών. Ο βασιλιάς Γεώργιος του παραχώρησε το Βασιλικό Θέατρο και το Ωδείο Αθηνών, τη χορωδία του. Ο ίδιος παρακολούθησε συναυλία του και τον έκανε «να χτυπάει παλαμάκια ακούγοντας τη νεραντζούλα φουντωτή». Το 1903, τραγούδησε στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός», σε πρόγραμμα που περιελάμβανε και ένα δικό του τραγούδι σε γαλλικούς στίχους, αλλά με εισιτήριο εισόδου 8 δραχμών (!), ποσό υπέρογκο για την εποχή. Μετά τις περιοδείες του, επέστρεψε στην Ελλάδα, το 1906, για να εγκατασταθεί, κατόπιν, οριστικά στο Παρίσι. Εκεί, άνοιξε «ιδιωτική σχολή ωδικής εις την οποίαν εξεπαιδεύθησαν όχι ολίγοι αριστείς του άσματος, Έλληνες και ξένοι». Πέθανε στο Παρίσι, στις 15 ή 16 Φεβρουαρίου 1932 όπου οι εκεί Έλληνες καλλιτέχνες (;) «τον είχαν βγάλει πρόεδρό των».

Καλλιτεχνική αξία και χαρακτήρας

Ο Άραμις, πέρα από την κριτική -θετική ή αρνητική- που του έχει ασκηθεί για την καλλιτεχνική του αξία, περιγράφεται ως «γραφικός τύπος ρομαντικού τυχοδιώκτη, περιζήτητου στα κοσμικά σαλόνια της εποχής», ή ως «ευγενής τυχοδιώκτης». Για τις εμφανίσεις του, φαίνεται ότι, υπήρχε έντονη αμφιλογία ή/και γραφικότητα. Τα δημοτικά τραγούδια που παρουσίαζε, ήταν απλοϊκά εναρμονισμένα από τον ίδιο και τα ρεσιτάλ που έδινε, συνοδεύονταν από βαρύγδουπες διαλέξεις σε κείμενα που απάγγελαν άλλοι, για να μην κουράζεται η φωνή του. Στο Κόνβεντ Γκάρντεν του Λονδίνου και σε άλλες επίσημες εκδηλώσεις εμφανιζόταν φορώντας κατάλευκη φουστανέλα. Ωστόσο, ο ίδιος ο Καλομοίρης αναφέρει στα απομνημονεύματά του ότι, από ένα τέτοιο ρεσιτάλ απεκόμισε την αποφασιστικά «μεγάλη εντύπωση από το δημοτικό τραγούδι» που επηρέασε όλο το έργο του. Ασχολήθηκε, επίσης, με τη λαϊκή μουσική άλλων λαών, «Σκώτων, Ιρλανδών, Τσέχων, Ουγγροβλάχων και Σλαύων» και, κατ’ άλλη εκδοχή, «όλων των ξένων λαών, των Σλαύων, των Σκανδιναυών, των Άγγλων και των Γάλλων». Ο Σπύρος Μελάς έγραψε ότι, «κατόρθωσε να φυσήξει σε χιλιάδες ψυχές τη νοσταλγία του ελληνικού βουνού».

Ακριβώς αντίθετη άποψη εκφράζει ο συνθέτης Γεώργιος Αξιώτης που, παρόλο οι συναυλίες του Άραμι χαιρετίζονταν με παραλήρημα ενθουσιασμού από σύσσωμο τον αθηναϊκό Τύπο, προκαλούσαν έντονη την αντίδρασή του. Αυτό αποδεικνύεται από επιστολή του προς το περιοδικό Κριτική, που εξέδιδε μαζί με τον Γεώργιο Λαμπελέτ (εκδ. 1903, σς. 94-101). Άλλωστε είχε έρθει, πολλάκις, σε «σύγκρουση» με τον Καλομοίρη και το μουσικό κατεστημένο της εποχής. Ο Αξιώτης διαφωνώντας και με τις μουσικές απόψεις του Σαμάρα, θεωρούσε την εργασία του Άραμι ως κατάφωρη παραποίηση του δημοτικού τραγουδιού. Επίσης, ο Άραμις κατηγορήθηκε για «αμπελοφιλοσοφική σοβαροφάνεια» και «διαθέσεις πατριδοκαπηλίας», όπως έγραψε ο Τ. Καλογερόπουλος.

Πηγές

• Γιώργος Λεωτσάκος: επιμέλεια λήμματος στην εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, έκδοση 1981, τόμος 10, σελ. 296
• Πάπυρος Λαρούς, έκδ. 1963, τόμος 3:507

Βιβλιογραφία

• Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια (ΜΕΕ), εκδ. «Πυρσός», Αθήναι 1928, τόμος Ε’, σελ. 281
• Αντ. Αντ. Εκείνοι που φεύγουν: Άραμις, ο άνθρωπος που εζωντάνευσε το Ελληνικό Τραγούδι, «Η Βραδυνή» φύλλο της Τετάρτης 17/2/1932, σ. 3
• Μ. Καλομοίρης, «Η ζωή μου και η τέχνη μου», απομνημονεύματα, Θέατρο, τόμος ΙΑ’, αρ. 64-66, Γενάρης-Απρίλης 1961, σελ. 61