Εμμηνόρροια
Η εμμηνόρροια ή έμμηνος ρύση ή περίοδος είναι η φάση του έμμηνου κύκλου όπου αποβάλλεται το τοίχωμα της μήτρας, το ενδομήτριο. Συγκεκριμένα, ο όρος εμμηνόρροια -η κοινή του ονομασία είναι περίοδος- αναφέρεται στην φυσιολογική και τακτική αιμορραγία που διαρκεί συνήθως από τρεις μέχρι πέντε ημέρες, αν και η διάρκεια των δύο με επτά ημερών θεωρείται φυσιολογική.[1] Η μέση ποσότητα αίματος που χάνεται κατά την εμμηνόρροια είναι 35 mL (χιλιοστά του λίτρου) ενώ φυσιολογικές θεωρούνται και οι ποσότητες από 10 ως 80 mL.[2] Πολλές γυναίκες παρατηρούν αποβολή του ενδομητρίου που έχει την εμφάνιση ιστών αναμεμιγμένων με αίμα. Ένα ένζυμο που υπάρχει στο ενδομήτριο, η πλασμίνη, εμποδίζει την πήξη του αίματος και την δημιουργία θρόμβων.Και για πολλές γυναίκες είναι ενοχλητικό.
Οι έμμηνοι κύκλοι συμβαίνουν αποκλειστικά στους ανθρώπους και σε άλλα πρωτεύοντα όπως οι χιμπατζήδες. Τα θηλυκά των άλλων ειδών που φέρουν πλακούντα (ευθήρια) βιώνουν κύκλους οίστρου όπου όμως το ενδομήτριο απορροφάται ξανά στο τέλος του αναπαραγωγικού κύκλου.
Λόγω της απώλειας αίματος, οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για την λήψη σιδήρου από τις τροφές σε σχέση με τους άνδρες ώστε να αποφεύγουν την έλλειψή του στο αίμα. Πολλές γυναίκες αισθάνονται επίσης πόνους που προκαλούνται από τις συσπάσεις στην μήτρα (κράμπες), φαινόμενο που αναφέρεται σαν δυσμηνόρροια. Μία ολόκληρη βιομηχανία έχει οργανωθεί και παρέχει φαρμακευτική αγωγή και άλλα σκευάσματα για την καταπολέμηση των συμπτωμάτων και την τήρηση της υγιεινής κατά την εμμηνόρροια.
Η εμμηνόρροια είναι το πιο εμφανές σημάδι του έμμηνου κύκλου. Οι κύκλοι της εμμηνόρροιας μετρώνται από την πρώτη ημέρα της αιμορραγίας, γιατί το ξεκίνημα της εμμηνόρροιας βρίσκεται σε στενή αντιστοιχία με τον ορμονικό κύκλο.
Χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σωματική και συναισθηματική εμπειρία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε πολλές γυναίκες προκαλούνται από τις ορμόνες διάφορα έντονα συμπτώματα πριν από την εμμηνόρροια ή έμμηνο ρύση ή κατά την διάρκειά της. Περιλαμβάνουν πόνους από τις συσπάσεις στη μήτρα ενώ πιο έντονα συμπτώματα προκαλεί ο έντονος πόνος περιόδου (το φαινόμενο ονομάζεται δυσμηνόρροια), αυξημένη όρεξη σχεδόν όλη την μέρα για (γλυκό ή αλμυρό) πριν την εμμηνορρυσία, πόνους στο στομάχι, ημικρανίες, κατάθλιψη, κλάματα, νεύρα, απομόνωση ή συναισθηματική απομάκρυνση, συναισθηματική ευαισθησία, αίσθημα «φουσκώματος» πρήξιμο του στήθους ναυτία ή τάση για εμετό, κόπωση, πόνος στη μέση, υπνηλία, ξεκούραση και αλλαγές στην σεξουαλική επιθυμία. Πολύ συχνή είναι και η δυσφορία στο στήθος λόγω της προεμμηνορυσιακής κατακράτησης νερού όπως και οι ορμονικές μεταβολές. Τα συμπτώματα ποικίλλουν από γυναίκα σε γυναίκα και από κύκλο σε κύκλο. Μερικές γυναίκες μπορεί να βιώσουν συναισθηματικές επιπτώσεις. Ποικίλλουν ανάμεσα στην ευερεθιστότητα που συνδέεται με το προεμμηνοροϊκό σύνδρομο, στην κούραση και σε δάκρυα ή συναισθηματική απομάκρυνση. Παρόμοια φαινόμενα και συναισθηματικές μεταβολές συνδέονται και με την εγκυμοσύνη.
Ροή του αίματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η συνήθης ροή αίματος ακολουθεί ένα μοτίβο αύξησης και μείωσης: αρχίζει σε ένα μέσο επίπεδο, μετά αυξάνεται κάπως και αργότερα σταδιακά μειώνεται. Η ξαφνική βαριά ροή ή οι απώλειες αίματος που ξεπερνούν τα 80 mL (ονομάζονται υπερμηνόρροια ή μηνορραγία) μπορεί να προκαλούνται από ορμονικές διαταραχές ή από ανωμαλίες στην μήτρα συμπεριλαμβανομένου του ινομυώματος ή του καρκίνου ή από άλλες αιτίες. Το αντίθετο φαινόμενο, η ελάχιστη αιμορραγία, ονομάζεται υπομηνόροια.
Διάρκεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τυπικά, κάθε γυναίκα αιμορραγεί για δύο με επτά ημέρες στην αρχή κάθε εμμήνου κύκλου. Η παρατεταμένη αιμορραγία (μητρορραγία ή εμμηνορραγία) δείχνει πλέον κάποιο σαφές μοτίβο επαναλήψεων. Ορμονική προέλευση (συνήθως έλλειψη ωορρηξίας) μπορεί να έχει και η ακανόνιστη αιμορραγία. Όλες αυτές οι ανωμαλίες στην αιμορραγία χρειάζονται ιατρική φροντίδα αφού μπορεί να υποδεικνύουν ορμονικές ανισορροπίες, κύστεις στη μήτρα ή άλλα προβλήματα. Καθώς και οι έγκυες μπορεί να αιμορραγούν, ένα τεστ εγκυμοσύνης συνιστά μέρος των ελέγχων για την εκτίμηση των ανωμαλιών στην εμμηνόρροια.
Βιολογική εξέλιξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το εξελικτικό κίνητρο για την εμμηνόρροια παραμένει ασαφές. Ο Ιπποκράτης θεωρούσε ότι με την εμμηνόρροια καθαρίζεται το σώμα από τους κακούς χυμούς. Η εξελικτική βιολόγος Μάρτζι Πρόφετ (Margie Proffet) υποστηρίζει ότι η βασική λειτουργία της εμμηνόρροιας είναι η αποβολή από τη μήτρα παθογόνων οργανισμών που μεταφέρθηκαν εκεί με το σπέρμα. Προς υποστήριξη της υπόθεσης, τονίζει τον σχετικά μεγάλο αριθμό των μακροφάγων στο αίμα της περιόδου. Η ανθρωπολόγος Μπέβερλι Στρασμαν (Beverly Strassmann) έχει υποστηρίξει ότι η εξοικονόμηση ενέργειας από το να μην διατηρείται συνεχώς το ενδομήτριο υπερτερεί την απώλεια αίματος της εμμηνόρροιας. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει καμία αποδεκτή εξήγηση του εξελικτικού σκοπού της εμμηνόρροιας.[3]
Από το 1971, ορισμένες έρευνες υπέδειξαν ότι οι έμμηνοι κύκλοι των γυναικών που συγκατοικούν συγχρονίζονται. Ανθρωπολόγοι όπως ο Ντέσμοντ Μόρις (Desmond Morris) και ο Κρις Νάιτ (Chris Knight) διατύπωσαν την υπόθεση ότι στις τροφοσυλλεκτικές κοινωνίες, οι άνδρες πήγαιναν σε κυνηγετικές αποστολές τις ημέρες που οι γυναίκες της φυλής είχαν έμμηνο ρύση και πιθανολόγησαν ότι οι γυναίκες δεν θα ήταν αρκετά δεκτικές σε σεξουαλικές σχέσεις κατά την εμμηνόρροια τους.[4][5] Ωστόσο, υπάρχει στις μέρες μας σημαντική διαμάχη για το αν υφίσταται το φαινόμενο του συγχρονισμού των έμμηνων ρύσεων (γνωστό και σαν φαινόμενο ΜακΚλίντοκ--McClintock effect).[6]
Πολιτισμικές πρακτικές και εμμηνόρροια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκτός από τη βιολογική της χρησιμότητα, η αιμορραγία είναι μία ένδειξη ότι η γυναίκα δεν είναι έγκυος αν και αυτό δεν είναι απόλυτα βέβαιο καθώς μερικές φορές υπάρχει αιμορραγία στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης ενώ, ακόμη, μερικές γυναίκες έχουν ακανόνιστους κύκλους. Μία γυναίκα λέει ότι έχει καθυστέρηση όταν η εμμηνόρροια δεν άρχισε την ημερομηνία που περίμενε γιατί ίσως είναι έγκυος.
Πολλές θρησκείες έχουν παραδόσεις που σχετίζονται με την εμμηνόρροια και αφορούν την απαγόρευση συγκεκριμένων πράξεων κατά την έμμηνο ρύση (όπως για παράδειγμα στους ορθόδοξους Εβραίος και το Ισλάμ η σεξουαλική επαφή) ή τελετουργίες που γίνονται στο τέλος της ρύσεως (όπως η mikvah στον Ιουδαϊσμό και η ghusl στο Ισλάμ)[7]. Σε μερικές παραδοσιακές κοινωνίες, οι γυναίκες παρέμεναν σε ειδικές, απομονωμένες καλύβες μέχρι το τέλος των ημερών της εμμηνόρροιας.
Ορισμένες γυναίκες επιλέγουν να προκαταλάβουν την εμμηνόρροια με την χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, είτε παίρνοντας τα για περισσότερο χρόνο από το καθορισμένο είτε παίρνοντας τα συνεχώς.
Προϊόντα για την εμμηνόρροια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι περισσότερες γυναίκες χρησιμοποιούν προϊόντα για την απορρόφηση της αιμορραγίας. Σε αυτά περιλαμβάνονται προϊόντα μίας χρήσης και επαναχρησιμοποιούμενα προϊόντα:
- Σερβιέτες: Είναι μακρόστενα τεμάχια από μαλακό υλικό που φοριούνται μέσα από το εσώρουχο για να απορροφήσουν την ροή του αίματος---συχνά έχουν «φτερά» που είναι κομμάτια που τυλίγονται γύρω από το εσώρουχο ή αυτοκόλλητη επένδυση για να συγκρατούν την σερβιέτα στη θέση της. Οι συνθετικές σερβιέτες μίας χρήσης κατασκευάζονται από ξυλοπολτό ή συνθετικές ίνες ενώ είναι χλωριωμένες και έχουν πλαστική ραφή. Μερικές σερβιέτες, παλαιότερων τύπων, συγκρατούνταν στη θέση τους με μία επένδυση σαν ζώνη που τυλίγονταν γύρω από το εσώρουχο.
- Ταμπόν: Μίας χρήσης κύλινδροι από επεξεργασμένο και συνήθως χλωριωμένο ρεγιόν ή βαμβάκι ή μαλλί που εισάγονται στον κόλπο και απορροφούν την ροή αίματος
- Εμμηνορροϊκό κύπελλο ή κύπελλο περιόδου: Κύπελλο εμμηνόρροιας είναι ένα είδος γυναικείας υγιεινής που εισάγεται στον κόλπο κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Σκοπός του είναι να συλλέγει υγρό της εμμηνόρροιας (αίμα και ιστών ) και να εμποδίζει τη διαρροή του στα ρούχα. Τα κύπελλα εμμηνόρροιας συνήθως κατασκευάζονται από εύκαμπτη ιατρική αντιαλλεργική αντιφλεγμονώδη σιλικόνη και δεν ειναι μιας χρήσεως. Είναι υγιεινό, οικονομικό, οικολογικό και απόλυτα ασφαλές αντικαθιστώντας τα συμβατικά ταμπόν και τις σερβιέτες.
Εκτός από τα προϊόντα για την συγκράτηση της ροής το αίματος, οι φαρμακευτικές εταιρείες παρέχουν σκευάσματα -συνήθως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (non-steroidal anti-inflammatory drug - NSAIDs)- για την ανακούφιση των πόνων της περιόδου. Μερικά βότανα όπως το dong quai, τα φύλλα της βατομουριάς υποστηρίζεται ότι ανακουφίζουν τους πόνους της περιόδου αν και δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα επιστημονικά στοιχεία για αυτό.[8]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Επιπλέον ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ The National Women's Health Information Center (Απρίλιος 2007). «What is a typical menstrual period like?». U.S. Department of Health and Human Services. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2008.
- ↑ David L Healy (24 Νοεμβρίου 2004). «Menorrhagia Heavy Periods - Current Issues». Monash University. ABN 12 377 614 012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2010.
- ↑ Kathleen O'Grady. "Is Menstruation Obsolete?". The Canadian Women's Health Network. Ανακτήθηκε στις 2008-07-31.
- ↑ Desmond Morris. "The Human Sexes". Cambridge University Press.
- ↑ Chris Knight (1991). Blood relations: menstruation and the origins of culture. New Haven, Conn: Yale University Press. ISBN 0-300-06308-3.
- ↑ Cecil Adams (20 Δεκεμβρίου 2002). «Does menstrual synchrony really exist?». The Straight Dope. The Chicago Reader. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2007.
- ↑ Η Mikvah ή mikveh είναι ένας ειδικός τύπος τελετουργικού λουτρού. Στις ημέρες μας χρησιμοποιείται για τον καθαρμό μίας γυναίκας μετά από την εμμηνόρροια ή τον τοκετό. Η ghusl είναι αραβικός όρος και σημαίνει το τελετουργικό λουτρό και την κάθαρση όλου του σώματος πριν από την προσευχή. Τελείται σε διάφορες περιπτώσεις, μία από τις οποίες υποχρεωτικά είναι μετά το τέλος της ημερών της εμμηνόροιας.
- ↑ «Herbs For Premenstrual Syndrome». HerbalRemedies.com. 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2006.