Έρμη στα ξένα
 Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης φωτογραφημένος στην Δεξαμενή (Κολωνάκι), Αθήνα, το 1906 | |
| Συγγραφέας | Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης |
|---|---|
| Τίτλος | Ἔρμη στὰ ξένα |
| Γλώσσα | Ελληνική |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1906 |
| Μορφή | Διήγημα |
| Προηγούμενο | Άψαλτος |
| Επόμενο | Ρεμβασμός του Δεκαπενταυγούστου |
| Δημοσιεύθηκε στο | Εθνικά φιλανθρωπικά καταστήματα εν Κωνσταντινουπόλει |
| Αριθμός Σελίδων | 8 |
| δεδομένα () | |
Έρμη στα ξένα είναι διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που δημοσιεύτηκε στο Ημερολόγιον των Εθνικών Φιλανθρωπικών Καταστημάτων εν Κωνσταντινουπόλει, έτος Β΄, το 1906.[1]Περιλαμβάνεται στην τελευταία, την ρεαλιστική-κοινωνική συγγραφική περίοδο του συγγραφέα.
Το διήγημα αναφέρεται στην τραγική ιστορία μιας νεαρής υπηρέτριας, που ο ασφυκτικός κλοιός της ζήλειας και των συκοφαντιών στο ξένο περιβάλλον την ώθησαν στην αυτοκτονία.
Υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γιαννάκης τ΄Αργυρού ήταν νεαρός Σκιαθίτης που εργάζονταν στην Αίγυπτο. Κάθε τρία χρόνια που έπαιρνε την άδειά του, πήγαινε στο νησί του για δυο μήνες, οπότε τα γλέντια και ξεφαντώματά του ήταν σε καθημερινή βάση. Ερωτευμένος με τη νεαρή Αρχοντούλα, σε κάποια άδειά του την παντρεύτηκε και την πήρε μαζί του στο Πόρτο, όπου με τις υψηλές αποδοχές του της πρόσφερε άνετη ζωή. [2]
Σύντομα απέκτησαν ένα κοριτσάκι και όταν επισκέπτονταν το νησί τα καλοκαίρια, η Αρχοντούλα προκαλούσε τη γενική ζήλεια με την πολυτέλεια και τα λούσα της. Τον Ιούνιο 19...., η οικογένεια ήρθε στο νησί με την υπηρέτριά τους, την 20χρονη όμορφη Βανθούλα, πολύ καλοντυμένη για τη θέση της που φαινόταν κάτι παραπάνω από καμαριέρα ή γκουβερνάντα, γεγονός που ο αφηγητής αποδίδει στη διάθεση για επίδειξη της οικονομικής ευμάρειας του ζεύγους. Σύντομα, οι θείες της Αρχοντούλας άρχισαν να κακολογούν την κοπέλα που ήταν πιο όμορφη από την κυρά της και να αναφέρονται σε πιθανές παράνομες σχέσεις της με τον σύζυγο. Η Αρχοντούλα επηρεάστηκε και στο σπίτι άρχισαν σκηνές ζηλοτυπίας.
Η Βανθούλα έφυγε από το σπίτι και βρήκε καταφύγιο στην καλύβα φτωχών αγροτών στο βουνό. Οι αστυνόμοι την βρήκαν και τη γύρισαν στο σπίτι αλλά η Αρχοντούλα ήθελε να τη στείλει πίσω στην πατρίδα της. Η νεαρή αρνιόταν να ταξιδέψει μόνη της, άλλωστε η οικογένεια σε ένα μήνα θα έφευγε. Το απόγευμα της 29ης Ιουνίου, η Βανθούλα εξαφανίστηκε για δεύτερη φορά. Ένας βοσκός την είδε να πέφτει στη θάλασσα, το πτώμα της βρέθηκε δύο μέρες αργότερα.
Σχόλια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Γιαννάκης τ΄Αργυρού ήταν υπαρκτό πρόσωπο, στενός φίλος του Α. Παπαδιαμάντη που αναφέρεται επίσης και σε δύο άλλα διηγήματα: στο Άσπρη σαν το χιόνι (1907) και στο Αγάπη στον κρεμνό (1913). Πρόκειται για τον Γιαννάκη Καβούρη (1855-1919) ο οποίος ήταν πλοηγός στη διώρυγα του Σουέζ με πολύ υψηλές αποδοχές: «περὶ τὰς δύο λίρας εἰσόδημα τὴν ἡμέραν», όπως αναφέρεται και στο διήγημα. Ο γάμος του έγινε το 1890.[1]
- Το καλοκαίρι του 1903 η υπηρέτριά τους αυτοκτόνησε στη Σκιάθο, τα περιστατικά του θανάτου της δεν είναι γνωστά. Από δημοσίευση της εποχής:
Ευρέθη πνιγμένη. ΒΟΛΟΣ, 7 Αυγούστου. Καθά αναφέρει ο αστυνόμος Σκιάθου η υπηρέτρια του Ι. Καβούρη Ευδοκία Θεοδοσίου εκ Πάτμου ετών 20, εξαφανισθείσα εκ της οικίας ευρέθη σήμερον το απόγευμα πνιγμένη εις θέσιν Μέγα Γιαλό της Σκιάθου (Σκριπ, 8.8.1903, σ. 3).
- Ένας φίλος του Γιαννάκη έψαλε μερικές ευχές στο μνήμα της κοπέλας, καθώς οι ιερείς αρνήθηκαν να την κηδεύσουν λόγω της αυτοχειρίας, γεγονός που, όπως αναφέρει ο αφηγητής συχνά παρέβλεπαν εάν υπήρχε ισχυρός ενδιαφερόμενος.
- Άλλα διηγήματα του Παπαδιαμάντη που αναφέρονται σε αυτοκτονία: Οι μάγισσες (1900), Απόλαυσις στη γειτονιά (1900), Το νησί της Ουρανίτσας (1902), Τα ρόδιν' ακρογιάλια (1908), Ο Αυτοκτόνος (ημιτελές).
Θρησκευτικές και μυθολογικές αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Στην αρχή του διηγήματος υπάρχει η εισαγωγική φράση: «Οφθαλμοί παιδίσκης εις χείρας της κυρίας αυτής» (Δαβίδ). Είναι απόσπασμα από Το βιβλίο των Ψαλμών της Παλαιάς Διαθήκης, Ψαλμός 123.[3]
- Στην εισαγωγή αναφέρονται μορφές της ελληνικής μυθολογίας: οι θαλάσσιες νύμφες Σειρήνα και Ηχώ και οι Τρίτωνες.
- Στο κείμενο αναφέρεται μια Αιγύπτια που τα παλιά χρόνια έφυγε στην έρημο. Πρόκειται για την Άγαρ, τη δούλη της Σάρας, σύμφωνα με το βιβλίο της Γενέσεως της Παλαιάς Διαθήκης (κεφ. 16, 21). Σε αντίθεση όμως με αυτήν που Άγγελος Κυρίου τη βοήθησε, κανείς δεν βρέθηκε να παρασταθεί στη Βανθούλα.[4]
- Αναφέρονται αποσπάσματα από την χριστιανική ορθόδοξη νεκρώσιμη ακολουθία.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 . «sarantakos.wordpress.com/2022/01Έρμη στα ξένα (διήγημα του Αλ. Παπαδιαμάντη) και ένα επίμετρο».
- ↑ . «papadiamantis.net/aleksandros-papadiamantis/syggrafiko-ergo/diigimata/Ἔρμη στὰ ξένα/kefalaion-a».
- ↑ Η Αγία Γραφή (Παλαιά και Καινή Διαθήκη). Μετάφραση από τα πρωτότυπα κείμενα, Ελληνική Βιβλική Εταιρεία, Αθήνα 2003, σ. 894-895.
- ↑ . «papadiamantis.net/aleksandros-papadiamantis/papadiamantis-kai-ekpaidefsi/sxolia-se-26-diigimata/Μαρία Αποστολίδου, Σχόλια στο διήγημα «Έρμη στα ξένα»».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πλήρες κείμενο στο papadiamantis.net