Ύδραυλις του Δίου
).jpg)
Η Ύδραυλις του Δίου είναι ένα μοναδικό έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου Δίου. Είναι το αρχαιότερο αρχαιολογικό δείγμα υδραύλιδος μέχρι σήμερα.
Ιστορία ανασκαφών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, αποξηράνθηκε η περιοχή ανατολικά του κεντρικού δρόμου του αρχαίου Δίου. Το γειτονικό ποτάμι είχε πλημμυρίσει οριστικά τμήματα του αρχαιολογικού χώρου. Στην περιοχή αυτή, ανατολικά του κεντρικού δρόμου, πραγματοποιήθηκαν ανασκαφές το καλοκαίρι του 1992 υπό τη διεύθυνση του Δημητρίου Παντερμαλή. Απέναντι από τη βίλα του Διονύσου αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια ενός κτιρίου. Το πρωί της 19ης Αυγούστου 1992, οι αρχαιολόγοι βρήκαν κομμάτια από μικρούς χάλκινους σωλήνες. Επιπλέον, κάποιος βρήκε ένα μεγαλύτερο, ορθογώνιο, χάλκινο πιάτο. Τα μεμονωμένα ευρήματα συνδέονταν εν μέρει με το συμπιεσμένο χώμα. Αφού αναγνωρίστηκε το νόημα του ευρήματος, το χώμα αφαιρέθηκε ευρέως και στάλθηκε για περαιτέρω επεξεργασία στα εργαστήρια. Μετά τον καθαρισμό των αντικειμένων, αναγνωρίστηκε ότι ήταν ένα μουσικό όργανο, μια ύδραυλις. Το εύρημα χρονολογήθηκε στον 1ο αιώνα π.Χ.[1][2]
Το όργανο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ύδραυλις θεωρείται το παλαιότερο μουσικό όργανο με πλήκτρα στον κόσμο. Κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. από τον μηχανικό Κτησίβιο στην Αλεξάνδρεια.
Το ύψος του οργάνου είναι 120 εκ. και το πλάτος του 70 εκ. Οι οργανικοί σωλήνες είναι διατεταγμένοι σε δύο σειρές και αποτελούνται από 24 σωλήνες με διάμετρο 18 χιλ. και 16 στενούς σωλήνες με διάμετρο περίπου 10 χιλ. Ήταν διακοσμημένα με αργυρά δαχτυλίδια. Το σώμα του οργάνου ήταν διακοσμημένο με αργυρές ρίγες και πολύχρωμα, ορθογώνια γυάλινα στολίδια. Οι βαλβίδες άνοιγαν με το πληκτρολόγιο και ο αέρας που ρέει μέσω του σωλήνα του οργάνου παρήγαγε τον ήχο. Το όργανο κατατάσσεται δομικά ανάμεσα στην ύδραυλη που περιγράφεται από τον Ήρωνα της Αλεξάνδρειας και τον Βιτρούβιο.[3]
Διάδοση ως μουσικό όργανο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την επινόησή του στην αιγυπτιακή Αλεξάνδρεια, το όργανο έφτασε στην Ελλάδα κατά την ελληνιστική περίοδο. Μετά την κατάκτησή της από τους Ρωμαίους διαδόθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Εκεί χρησιμοποιήθηκε για μουσική συνοδεία στους αγώνες στις αρένες και παιζόταν από τους πλούσιους ως εγχώριο μουσικό όργανο. Στη βυζαντινή αυλή η ύδραυλις ήταν ένα αντικείμενο κύρους. Το 757, ο Κωνσταντίνος Ε΄ έστειλε ένα όργανο ως δώρο στον Γάλλο βασιλιά Πιπίνο τον Βραχύ. Έτσι έφτασε στην Κεντρική Ευρώπη και ανακαλύφθηκε από την Καθολική Εκκλησία, για να εξελιχθεί τελικά σε εκκλησιαστικό όργανο.[4]
Αντίγραφο της Ύδραυλης του Δίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με την υποστήριξη του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και τη βοήθεια του καθηγητή Παντερμαλή, ξεκίνησε η ανακατασκευή μιας υδραύλιδος στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών το 1995. Τήρησαν αρχαία αρχεία και το πρωτότυπο που ανασκάφηκε στο Δίον. Το όργανο ολοκληρώθηκε το 1999.[5]
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Δημήτριος Παντερμαλής: Η Ύδραυλις του Δίου. στο: Υπουργείο Πολιτισμού, Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη. Αρχειοθετήθηκε 2022-09-21 στο Wayback Machine. Τόμος 6, 1992, Θεσσαλονίκη 1995,ISSN 1106-5311 σελίδες. 217–222. (Ελληνική γλώσσα)
- Δημήτριος Παντερμαλής: Δίον. Ο αρχαιολογικός χώρος και το μουσείο. Αθήνα 1997.
- Ελληνική Δημοκρατία, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, Ίδρυμα Ωνάση ΗΠΑ: Θεοί και Θνητοί στον Όλυμπο. σελ. 26, Επιμέλεια Δημήτριος Παντερμαλής, (ISBN 978-0-9906142-2-7) .
- Δωρεάν ταξιδιωτικός οδηγός για την περιοχή του Ολύμπου Αρχειοθετήθηκε 2021-03-19 στο Wayback Machine. Τίτλος: Όρος Όλυμπος - Αρχαίες τοποθεσίες, Μουσεία, Μοναστήρια και Εκκλησίες
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Vitruv, DE L'ARCHITECTURE. LIVRE X, VIII. Des orgues hydrauliques. (λατινικά και γαλλικά)
- ↑ Παντερμαλής: Η Ύδραυλις του Δίου. 1995, σελ. 217.
- ↑ Παντερμαλής: Η Ύδραυλις του Δίου. 1995, σελ. 218.
- ↑ The ancient hydraulis. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ «Ancient Hydraulis: The reconstruction». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022.