Αβραάμ Φαρισόλ
| Αβραάμ Φαρισόλ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1451 Αβινιόν |
| Θάνατος | 1525 Φερράρα |
| Θρησκεία | Ιουδαϊσμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Εβραϊκά[1] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | τραγουδιστής γεωγράφος[2] hazzan[3] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Αβραάμ μπεν Μορντεκάι Φαρι(τ)σόλ (εβρ. אַבְרָהָם בֵּן מֹרְדְּכַי פָרִיצוֹל, λατ. Abrahamus Peritsol, περ. 1451 – 1525 ή 1526) ήταν Ιταλοεβραίος γεωγράφος, κοσμογράφος, γραμματικός και συγγραφέας θρησκευτικών έργων. Υπήρξε ο πρώτος συγγραφέας που έγραψε στην εβραϊκή γλώσσα με λεπτομέρειες για τη νεοανακαλυφθείσα τότε ήπειρο της Αμερικής (Βόρειας και Νότιας).[4]
Βιογραφικά δεδομένα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Φαρισόλ γεννήθηκε στην Αβινιόν της Γαλλίας, όπου η οικογένειά του ζούσε επί τουλάχιστον έναν αιώνα.[5] Λίγο μετά το 1468 ο Αβραάμ εγκαταστάθηκε στη Μάντουα, όπου εργάσθηκε για τον Γιουντά μπεν Γιεχιέλ Μεσέρ Λεόν ως γραμματικός.[6] Κατόπιν πήγε στη Φερράρα το 1473, όπου ήταν χαζάν (πρωτοψάλτης) στη συναγωγή και ταυτοχρόνως ασχολήθηκε με την αντιγραφή χειρογράφων.
Ο Φαρισόλ βυθίστηκε στην αναγεννησιακή ζωή κινούμενος στο περιβάλλον της αυλής του Δούκα Έρκολε Α΄ των Έστε. Επιπλέον σύχναζε στην αυλή του Λαυρεντίου των Μεδίκων, όπου ακονίστηκε το ενδιαφέρον του στις ταξιδιωτικές ιστορίες και τις γεωγραφικές ανακαλύψεις.[7]
Το έργο του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Θρησκευτικά έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αβραάμ Φαρισόλ συνέγραψε ένα σύντομο σχόλιο στο Τορά υπό τον τίτλο Pirḥe Shoshannim (פרחי שושנים), ενώ αργότερα δημοσίευσε σχόλιο στο Βιβλίο του Ιώβ, που περιέχει μια μελέτη του πού βρισκόταν η αναφερόμενη «Αυσίτιδα χώρα» (εβρ. γη του Ουζ).[8]
Το 1525 ο Φαρισόλ συνέγραψε και σχόλιο στον Εκκλησιαστή. Επίσης μετέφρασε στην εβραϊκή το Όργανον (δηλαδή τα έργα περί λογικής) του Αριστοτέλη και τα σωζόμενα έργα του Πορφυρίου.[9] Σώζονται επίσης μερικά κηρύγματα του Φαρισόλ και επιστολές που έγραψε το 1468 και το 1474 προς αρκετούς συγκαιρινούς του.
Ο Φαρισόλ συνέγραψε εκτός αυτών ένα έργο απολογητικής του Ιουδαϊσμού υπό τον τίτλο Magen Avraham (מגן אברהם) ή Vikkuaḥ ha-Dat (ויכוח הדת), σε τρία μέρη, από τα οποία το δεύτερο είναι κατά του Χριστιανισμού και το τρίτο κατά του Ισλάμ. Οδηγήθηκε στη συγγραφή αυτού του έργου από το γεγονός ότι επιλέχθηκε να μιλήσει για την ιουδαϊκή πίστη στο δικαστήριο του Δούκα σε διαλογική αντιπαράθεση με δύο Δομινικανούς μοναχούς.[4] Με διαταγή του Δούκα της Φερράρα συνέταξε επίσης μια περίληψη αυτού στην ιταλική γλώσσα, έτσι ώστε οι καλόγεροι να καταλάβουν τις θέσεις του.[10] Το έργο του αυτό όμως βασιζόταν κατά μεγάλο μέρος στο έργο του Σιμεόν μπεν Ζεμάχ Ντουράν Keshet u-Magen.[11]
Γεωγραφικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σημαντικότερο από τα συγγράμματα του Φαρισόλ είναι το Iggeret Orḥot 'Olam (אגרת אורחות עולם = «Επιστολή επί των οδών του Κόσμου», Φερράρα 1524 και Βενετία 1587) ένα βιβλίο γεωγραφίας και κοσμογραφίας βασισμένο σε πρωτότυπη έρευνα και στα έργα Χριστιανών και Αράβων γεωγράφων, ιδίως στο Supplementum του Μπεργκομά, την Cosmographia του Αμέριγκο Βεσπούτσι και το Paesi novamente retrovati e nova mundo da Alberico Vesputio riorentino intitulato του Φρακαντσάνο ντα Μονταλμπόντο.[12] Το καθένα από τα τριάντα κεφάλαια της πραγματείας αυτής ασχολείται με μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή ή θέμα, ενώ διαλαμβάνονται και πολλά κοσμολογικά και ιστορικά θέματα.[4] Περιέχονται περιγραφές του νεοανακαλυφθέντος τότε Νέου Κόσμου και της νέας πορτογαλικής θαλάσσιας οδού προς την Ινδία, ενώ δίνονται στοιχεία για τις δέκα χαμένες φυλές του Ισραήλ, τον Νταβίντ Ρεουμπένι και τις συνθήκες διαβιώσεως των Εβραίων σε διάφορα μέρη της Γης.[13][14] Περιγράφει τους Ινδιάνους της Αμερικής, με έμφαση στην κοινωνική τους οργάνωση, την ακτημοσύνη τους, την υγεία και τον πλούτο της άγριας ζωής, όπως και την αφθονία πολύτιμων λίθων και μεταλλευμάτων. Ο Φαρισόλ χρησιμοποίησε τέλος έναν συνδυασμό γραπτών πηγών με γεωγραφικές και κλιματικές ενδείξεις προκειμένου να προσδιορίσει τη γεωγραφική θέση του Κήπου της Εδέμ.[5]
Το Iggeret μεταφράσθηκε στη λατινική από τον βιβλιοθηκάριο της Βοδλεϊανής Βιβλιοθήκης Τόμας Χάυντ (Οξφόρδη 1691).
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Gottheil, Richard και Seligsohn, M.: το λήμμα «Farissol (Perizol), Abraham ben Mordecai» στην The Jewish Encyclopedia, εκδ. Funk & Wagnalls, Νέα Υόρκη 1901-1906
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. zmp20191037064. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2019.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. zmp20191037064. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Farissol, Abraham ben Mordecai». Encyclopædia Judaica. 2007. https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/farissol-abraham-ben-mordecai. Ανακτήθηκε στις 3 March 2019.
- ↑ 5,0 5,1 Bernardini, Paolo· Fiering, Norman (2001). The Jews and the Expansion of Europe to the West, 1450-1800. Berghahn Books. ISBN 978-1-78238-976-7.
- ↑ Zonta, Mauro (2006). Hebrew Scholasticism in the Fifteenth Century: A History and Source Book. Springer Science & Business Media. σελ. 209. ISBN 978-1-4020-3715-3.
- ↑ «Farissol, Abraham (1452 – c. 1528). Iggeret Orhot Olam, στη εβραϊκή [= «Επιστολή επί των οδών του Κόσμου»]. εκδ. Giovanni di Gara, Βενετία 1586». Invaluable. 2002. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2019.
- ↑ Shulvass, Moses Avigdor (1973). The Jews in the World of the Renaissance. Brill Archive. σελ. 208. ISBN 90-04-03646-6.
- ↑ Patai, Raphael (1996). The Jewish Mind. Wayne State University Press. σελ. 170. ISBN 0-8143-2651-X.
- ↑ Graetz, Heinrich (1894). History of the Jews: From the Rise of the Kabbala (1270 C.E.) to the Permanent Settlement of the Marranos in Holland (1618 C.E.). IV. Philadelphia: Jewish Publication Society of America. σελίδες 412–413.
- ↑ Πρότυπο:Jewish Encyclopedia
- ↑ Abrahams, Israel (2004). Chapters on Jewish Literature. Library of Alexandria. σελ. 91. ISBN 978-1-61310-749-2.
- ↑ Ruderman, David B.· Veltri, Giuseppe (2004). Cultural Intermediaries: Jewish Intellectuals in Early Modern Italy. University of Pennsylvania Press. σελ. 84. ISBN 0-8122-3779-X.
- ↑ «In the New World: Jews Come to America». Jewish Virtual Library. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Farissol, Abraham (1471). Siddur, Italian rite (στα Εβραϊκά). Ιταλία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2022.
- Farissol, Abraham (1691). Igeret orḥot ʿolam, id est, Itinera mundi sic dicta nempe Cosmographia (στα Λατινικά και Εβραϊκά). Μτφρ. Hyde, Thomas. Οξφόρδη: Jonath Edwards.
- Ruderman, David B. (1981). The World of a Renaissance Jew: The Life and Thought of Abraham ben Mordecai Farissol. Cincinnati: Hebrew Union College Press. ISBN 978-0-87820-405-2. OCLC 7328816.