Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ακρόπολη φρουρίου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σε αυτό το σχέδιο του 17ου αι. της οχυρωμένης πόλης Καζάλε Μονφερράτο, η ακρόπολη είναι η μεγάλη δομή σε σχήμα αστεριού στα αριστερά.

Η ακρόπολη φρουρίου είναι ο κεντρικός οχυρωμένος χώρος μίας κωμόπολης ή πόλης. Μπορεί να είναι κάστρο, φρούριο ή οχυρωμένο κέντρο. Ο όρος είναι υποκοριστικό του «πόλη», που σημαίνει «μικρή πόλη», επειδή είναι ένα μικρότερο τμήμα της πόλης, της οποίας είναι ο αμυντικός πυρήνας. Η αρχαία Σπάρτη είχε μία ακρόπολη, όπως και πολλές άλλες ελληνικές πόλεις και κωμοπόλεις.

Σε μία οχύρωση με προμαχώνες, η ακρόπολη είναι το ισχυρότερο μέρος του συστήματος, μερικές φορές εσωτερικά του τείχους με τους προμαχώνες του, αλλά συχνά αποτελεί μέρος του τείχους για λόγους οικονομίας. Είναι τοποθετημένη να είναι η τελευταία γραμμή άμυνας, σε περίπτωση που ο εχθρός παραβιάσει τα άλλα τμήματα του οχυρωματικού συστήματος. Στην ακρόπολη υπήρχαν οι λειτουργίες της αστυνομίας και του στρατού, καθώς και οι στρατώνες. [1]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

3300–1300 π.Χ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μερικές από τις παλαιότερες γνωστές κατασκευές που έχουν χρησιμεύσει ως ακροπόλεις, κτίστηκαν από τον Πολιτισμό της κοιλάδας του Ινδού, όπου οι ακροπόλεις αντιπροσώπευαν μία κεντρική εξουσία. Οι ακροπόλεις στην κοιλάδα του Ινδού είχαν ύψος σχεδόν 12 μ.[2] Ο σκοπός αυτών των δομών ωστόσο παραμένει υπό συζήτηση. Αν και οι κατασκευές που βρέθηκαν στα ερείπια του Μοχέντζο-ντάρο ήταν περιτειχισμένες, δεν είναι ξεκάθαρο ότι αυτές οι κατασκευές ήταν αμυντικές έναντι των εχθρικών επιθέσεων. Μάλλον μπορεί να είχαν κατασκευαστεί, για να εκτρέπουν τα νερά των πλημμυρών.

Αρκετοί οικισμοί στην Μ. Ασία, συμπεριλαμβανομένης της ασσυριακής πόλης Kανές στο σύγχρονο Κουλτεπέ, παρουσίαζαν ακροπόλεις. Η ακρόπολη του Kανές περιείχε το παλάτι, τους ναούς και τα επίσημα κτίρια της πόλης.[3] Η ακρόπολη της ελληνικής πόλης των Μυκηνών κτίστηκε στην κορυφή ενός άκρως αμυντικού ορθογώνιου λόφου και αργότερα περικυκλώθηκε από τείχη, για να αυξήσει τις αμυντικές της ικανότητες.[4]

800 π.Χ. – 400 μ.Χ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακατασκευή του οχυρού του Bιβράκτη, ενός τμήματος του οχυρού (oppidum) στη Γαλατία. Οι Κέλτες χρησιμοποίησαν αυτές τις οχυρωμένες πόλεις τον 2ο και 1ο αι. π.Χ.

Στην αρχαία Ελλάδα η Ακρόπολις, που κυριολεκτικά σημαίνει «το υψηλότερο σημείο της πόλης», τοποθετημένη σε μία επιβλητική υπεροχή, ήταν σημαντική στη ζωή των ανθρώπων: χρησίμευε ως καταφύγιο και οχυρό στον κίνδυνο και περιείχε στρατιωτικές και επισιτιστικές προμήθειες, το ιερό του θεού. και ένα βασιλικό ανάκτορο. Η πιο γνωστή είναι η Ακρόπολη της Αθήνας, αλλά σχεδόν κάθε ελληνική πόλη-κράτος είχε μία: η Ακροκόρινθος φημίζεται ως ένα ιδιαίτερα ισχυρό φρούριο. Σε μία πολύ μεταγενέστερη περίοδο, όταν η Ελλάδα διοικείτο από τη Λατινική αυτοκρατορία, τα ίδια δυνατά σημεία χρησιμοποιήθηκαν από τους νέους φεουδάρχες για τον ίδιο περίπου σκοπό.

Την πρώτη χιλιετία π.Χ., ο πολιτισμός του Κάστρου εμφανίστηκε στη βορειοδυτική Πορτογαλία και την Ισπανία, στην περιοχή που εκτείνεται από τον ποταμό Ντούρο μέχρι τον Mίνχο, αλλά σύντομα επεκτάθηκε βόρεια κατά μήκος της ακτής και ανατολικά, ακολουθώντας τις κοιλάδες των ποταμών. Ήταν μία αυτόχθονη εξέλιξη των κοινοτήτων της Ατλαντικής Εποχής του Χαλκού. Το 2008 η προέλευση των Κελτών αποδόθηκε σε αυτήν την περίοδο από τον Τζον T. Kοχ [5] και υποστηρίχθηκε από τον Μπέιρυ Κάνλιφ.[6] Η κοιλάδα του ποταμού Άβε στην Πορτογαλία ήταν η περιοχή του πυρήνα αυτού του πολιτισμού,[7] με μεγάλο αριθμό μικρών οικισμών (των κάστρων, castros), αλλά και οικισμούς γνωστούς ως ακροπόλεις ή oppida από τους Ρωμαίους κατακτητές. Αυτοί είχαν πολλούς δακτυλίους από τείχη και η ρωμαϊκή κατάκτηση των ακροπόλεων της Abobriga, της Lambriaca και της Cinania γύρω στο 138 π.Χ. ήταν δυνατή μόνο με παρατεταμένη πολιορκία.[8] Εξακολουθούν να υπάρχουν ερείπια αξιοσημείωτων ακροπόλεων και είναι γνωστά από τους αρχαιολόγους ως Citânia de Briteiros, Citânia de Sanfins, Cividade de Terroso και Cividade de Bagunte .[7]

167–160 π.Χ.

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αντάρτες που αναλάμβαναν την εξουσία στην πόλη, αλλά με την ακρόπολη να κρατούν ακόμη οι πρώην ηγεμόνες, δεν μπορούσαν σε καμία περίπτωση να θεωρήσουν ασφαλή τη θητεία τους στην εξουσία. Ένα τέτοιο περιστατικό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της εξέγερσης των Μακκαβαίων εναντίον της Αυτοκρατορίας των Σελευκιδών. Η ελληνιστική φρουρά της Ιερουσαλήμ και οι ντόπιοι υποστηρικτές των Σελευκιδών παρέμειναν για πολλά χρόνια στην ακρόπολη της Άκρας, καθιστώντας την κυριαρχία των Μακκαβαίων στην υπόλοιπη Ιερουσαλήμ επισφαλή. Όταν τελικά κατέκτησαν το μέρος, οι Μακκαβαίοι κατέστρεψαν και ισοπέδωσαν την Άκρα, αν και έκτισαν μία άλλη ακρόπολη για δική τους χρήση σε διαφορετικό μέρος της Ιερουσαλήμ.

400–1600

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και μεγάλο μέρος της Νίκαιας στη Γαλλία λεηλατήθηκε κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης το 1543, οι Γαλλο-Οθωμανικές δυνάμεις που πολιορκούσαν τη Νίκαια δεν κατάφεραν να καταλάβουν την Ακρόπολή της. Οι ακροπόλεις έχουν χρησιμοποιηθεί συχνά ως τελευταία άμυνα για έναν πολιορκημένο στρατό.

Σε διάφορες περιόδους, και ιδιαίτερα κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, η ακρόπολη – έχοντας τις δικές της οχυρώσεις, ανεξάρτητα από τα τείχη της πόλης – ήταν η τελευταία άμυνα ενός πολιορκημένου στρατού, που συχνά κρατούνταν μετά την κατάκτηση της πόλης. Οι ντόπιοι και οι αμυνόμενοι στρατοί έχουν συχνά κρατήσει ακροπόλεις πολύ μετά την πτώση της πόλης. Για παράδειγμα, στην πολιορκία της Νίκαιας το 1543, οι οθωμανικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Μπαρμπαρόσα κατέκτησαν και λεηλάτησαν την πόλη και αιχμαλώτισαν πολλούς, αλλά η ακρόπολη άντεξε, πιστή στον τον Κάρολο Ε΄ της Γερμανίας.

Στις Φιλιππίνες, οι κάτοικοι Iβάταν των βόρειων νησιών Βατάνες έκτιζαν συχνά οχυρώσεις για να προστατευτούν σε περιόδους πολέμου. Έκτισαν τα λεγόμενα idjang τους σε λόφους και υπερυψωμένες περιοχές. Αυτές οι οχυρώσεις παρομοιάστηκαν με ευρωπαϊκά κάστρα λόγω του σκοπού τους. Συνήθως η μόνη είσοδος στα κάστρα ήταν μέσω μίας σκάλας με σχοινί, που θα κατέβαινε μόνο για τους χωρικούς και θα μπορούσε να τραβηχτεί, όταν έφταναν οι εισβολείς.[9]

1600 έως σήμερα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε καιρό πολέμου η ακρόπολη προσέφερε σε πολλές περιπτώσεις υποχώρηση στους ανθρώπους που ζούσαν στις περιοχές γύρω από την πόλη. Ωστόσο, οι ακροπόλεις χρησιμοποιούνταν συχνά επίσης για την προστασία μιας φρουράς ή μιας πολιτικής εξουσίας από τους κατοίκους της πόλης όπου βρισκόταν, σχεδιασμένες να διασφαλίζουν την πίστη από την πόλη που υπερασπίζονταν. Αυτό χρησιμοποιήθηκε, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των Ολλανδικών Πολέμων του 1664-1667, ο Βασιλιάς Κάρολος Β' της Αγγλίας κατασκεύασε μια Βασιλική Ακρόπολη στο Πλύμουθ, ένα σημαντικό λιμάνι του καναλιού που έπρεπε να προστατευτεί από μια πιθανή ναυτική επίθεση. Ωστόσο, λόγω της υποστήριξης του Πλύμουθ προς τους βουλευτές στον τότε πρόσφατο Αγγλικό Εμφύλιο Πόλεμο, η Ακρόπολη του Πλύμουθ σχεδιάστηκε έτσι ώστε τα πυροβόλα του να μπορούν να πυροβολούν τόσο στην πόλη όσο και στις θαλάσσιες προσεγγίσεις.

Η Βαρκελώνη έχτισε μια μεγάλη ακρόπολη το 1714 για να εκφοβίσει τους Καταλανούς να μην επαναλάβουν τις εξεγέρσεις τους στα μέσα του 17ου και στις αρχές του 18ου αιώνα κατά της ισπανικής κεντρικής κυβέρνησης.[10] Τον 19ο αιώνα, όταν το πολιτικό κλίμα είχε ελευθερωθεί αρκετά ώστε να το επιτρέπει, οι κάτοικοι της Βαρκελώνης κατέστρεψαν την ακρόπολη και την αντικατέστησαν με το κύριο κεντρικό πάρκο της πόλης, το Parc de la Ciutadella .[11] Ένα παρόμοιο παράδειγμα είναι η Citadella στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας.

Η επίθεση στη Βαστίλη στη Γαλλική Επανάσταση –αν και στη συνέχεια θυμήθηκε κυρίως για την απελευθέρωση της χούφτας των φυλακισμένων εκεί– ήταν σε σημαντικό βαθμό υποκινούμενη από το γεγονός ότι η δομή ήταν βασιλική ακρόπολη στο μέσο του επαναστατικού Παρισιού.

Ομοίως, μετά την ανατροπή της κυριαρχίας των Βουρβόνων από τον Γκαριμπάλντι στο Παλέρμο, κατά τη διάρκεια της Ενοποίησης της Ιταλίας το 1860, η Ακρόπολη Castellamare του Παλέρμο – σύμβολο της μισητής και καταπιεστικής πρώην κυριαρχίας – κατεδαφίστηκε πανηγυρικά.

Μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας του Βελγίου το 1830, μια ολλανδική φρουρά υπό τον στρατηγό Ντέιβιντ Χέντρικ Σασέ παρέμεινε στην Ακρόπολη της Αμβέρσας μεταξύ 1830 και 1832, ενώ η πόλη είχε ήδη γίνει μέρος του ανεξάρτητου Βελγίου.

Η Πολιορκία του Αλκαζάρ στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, στον οποίο οι Εθνικιστές αντιμετώπισαν μια πολύ μεγαλύτερη Ρεπουμπλικανική δύναμη για δύο μήνες μέχρι να ανακουφιστούν, δείχνει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις μια ακρόπολη μπορεί να είναι αποτελεσματική ακόμη και στον σύγχρονο πόλεμο. Μια παρόμοια περίπτωση είναι η Μάχη του Huế κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, όπου μια μεραρχία στρατού του Βορείου Βιετνάμ κράτησε την ακρόπολη της Huế για 26 ημέρες ενάντια στους δικούς της αριθμούς πολύ καλύτερα εξοπλισμένων στρατευμάτων των ΗΠΑ και του Νοτίου Βιετνάμ.

Σύγχρονη χρήση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η περιοχή φρούρισης του 22ου Βασιλικού Συντάγματος είναι η Ακρόπολη του Κεμπέκ στον Καναδά. Η ακρόπολη είναι η μεγαλύτερη οχύρωση που είναι ακόμη σε στρατιωτική λειτουργία στη Βόρεια Αμερική.

Η Ακρόπολη του Κεμπέκ (η κατασκευή ξεκίνησε το 1673 και ολοκληρώθηκε το 1820) εξακολουθεί να σώζεται ως η μεγαλύτερη ακρόπολη, που βρίσκεται ακόμη σε επίσημη στρατιωτική λειτουργία στη Βόρεια Αμερική. Είναι η βάση του 22ου Βασιλικού Συντάγματος του Καναδικού Στρατού [12] και αποτελεί μέρος των Επάλξεων της Πόλης του Κεμπέκ, που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1620.[13]

Από τα μέσα του 20ου αι. οι ακροπόλεις φρουρίων συνήθως περικλείουν στρατιωτικά κέντρα διοίκησης και ελέγχου, αντί για πόλεις ή στρατηγικά σημεία άμυνας στα όρια μίας χώρας. Αυτές οι σύγχρονες ακροπόλεις φρουρίων είναι κατασκευασμένες για να προστατεύουν το κέντρο διοίκησης από βαριές επιθέσεις, όπως εναέριους ή πυρηνικούς βομβαρδισμούς. Οι στρατιωτικές ακροπόλεις κάτω από το Λονδίνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένου του τεράστιου υπόγειου συγκροτήματος Πίνδαρος κάτω από το Υπουργείο Άμυνας, είναι παραδείγματα, όπως και το πυρηνικό καταφύγιο του όρους Τσεγιέν στις ΗΠΑ.

Στη Ναυτική ορολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα θωρακισμένα πολεμικά πλοία, το βαριά θωρακισμένο τμήμα του πλοίου που προστατεύει τους χώρους πυρομαχικών και μηχανημάτων ονομάζεται θωρακισμένη citadel.

Μία σύγχρονη ναυτική χρήση του όρου αναφέρεται στο βαρύτερο, προστατευμένο τμήμα του κύτους, το λεγόμενο "τα ζωτικά", και η citadel είναι το ημι-θωρακισμένο τμήμα των εξάλων, επάνω από "τα ζωτικά". Γενικά η αγγλο-αμερικανική και η γερμανική γλώσσα ακολουθούν αυτό, ενώ στη ρωσική γλώσσα αναφέρονται "τα ζωτικά" ως цитадель (προφ. τσιτάντελ). Ομοίως, η ρωσική λογοτεχνία συχνά αναφέρεται στον πυργίσκο ενός τανκ ως «τσιτάντελ».

Το ασφαλές δωμάτιο σε ένα πλοίο ονομάζεται επίσης citadel.

Κατάλογος ακροπόλεων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Caves, R. W. (2004). Encyclopedia of the City. Routledge. σελ. 83. 
  2. ↑ Thapar, B. K. (1975). «Kalibangan: A Harappan Metropolis Beyond the Indus Valley». Expedition 17 (2): 19–32. https://www.penn.museum/sites/expedition/kalibangan/. 
  3. ↑ Michel, Cecile (2016). Sharon R. Steadman, Gregory McMahon, επιμ. The Oxford Handbook of Ancient Anatolia: (10,000-323 BCE). Oxford. σελίδες 313–320. ISBN 9780199336012. 
  4. ↑ Thomas, Carol G.· Conant, Craig (2003). Citadel to City-State: The Transformation of Greece, 1200-700 B.C.E. Indiana University Press. σελίδες 2–10. ISBN 9780253216021. 
  5. ↑ Koch, John (2009). «Tartessian: Celtic from the Southwest at the Dawn of History in Acta Palaeohispanica X Palaeohispanica 9 (2009)». Palaeohispánica : Revista Sobre Lenguas y Culturas de la Hispania Antigua (Palaeohispanica): 339–351. ISSN 1578-5386. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 June 2010. https://web.archive.org/web/20100623034727/http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/29/54/26koch.pdf. Ανακτήθηκε στις 2010-05-17. 
  6. ↑ Cunliffe, Barry (2008). A Race Apart: Insularity and Connectivity in Proceedings of the Prehistoric Society 75, 2009, pp. 55–64. The Prehistoric Society. σελ. 61. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Armando Coelho Ferreira da Silva. A Cultura Castreja no Noroeste de Portugal. Museu Arqueológico da Citânia de Sanfins, 1986
  8. ↑ Don José de Santiago y Gómez (1896). Historia de Vigo y Su comarca. Imprenta y Lotografía Del Asilo De Huérfanos Del Sagrado Corázon de Jesús. 
  9. ↑ «15 Most Intense Archaeological Discoveries in Philippine History». Filipknow. 3 Ιουλίου 2018. 
  10. ↑ Vargas, Michael (2018). Constructing Catalan Identity. Palgrave Macmillan. σελ. 89. ISBN 978-3-319-76744-4. 
  11. ↑ Vargas, Michael (2018). Constructing Catalan Identity. Palgrave Macmillan. σελ. 90. ISBN 978-3-319-76744-4. 
  12. ↑ «Musée Royal 22e Régiment - La Citadelle». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2014. 
  13. ↑ «Canada's Historic Places - HistoricPlaces.ca». Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2014. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Citadels στο Wikimedia Commons
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ακρόπολη_φρουρίου&oldid=10147438"