Αμπάς ιμπν Φιρνάς
| Αμπάς αλ-Κασίμ ιμπν Φιρνάς ιμπν Βιρντάς αλ-Τακουρίν | |
|---|---|
.jpg) Προσωπογραφία του Αρμέν Φιρμάν ή Αμπάς Ιμπν Φιρνάς | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | عباس بن فرناس |
| Γέννηση | 810 Ρόντα, Ισπανία |
| Θάνατος | 887 Κόρδοβα, Ισπανία |
| Εθνικότητα | Βερβερική |
| Χώρα πολιτογράφησης | Εμιράτο της Κόρδοβας |
| Θρησκεία | Ισλάμ |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Βερβερικές γλώσσες |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Βερβερικές γλώσσες Αραβικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | εφευρέτης, φυσικός, χημικός, μηχανικός, μουσικός και ποιητής |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Αμπάς αλ-Κασίμ ιμπν Φιρνάς ιμπν Βιρντάς αλ-Τακουρίν (810–887 μ.Χ.), γνωστός και ως Αμπάς ιμπν Φιρνάς (αραβικά: عباس بن فرناس), ήταν Ανδαλουσιανός πολυμαθής:[1][2] εφευρέτης, φυσικός, χημικός, μηχανικός, μουσικός της Ανδαλουσίας, και ποιητής στην Αραβική γλώσσα.[2] Είχε Βερβερική καταγωγή, και η ρίζα του ονομάτος του είναι AFERNAS, που είναι συνηθισμένο όνομα πλέον σε Μαρόκο και Αλγερία,[3] γεννήθηκε στο Ιζν-Ραντ Οντά, της Αλ-Άνταλους (σημερινή Ρόντα της Ισπανίας), έζησε στο Εμιράτο της Κόρδοβας, και θεωρείται πως προσπάθησε να πετάξει.[4][5]
Ο κρατήρας Ιμπν Φιρνάς στη Σελήνη ονομάστηκε προς τιμήν του, όπως και το Αεροδρόμιο Ιμπν Φιρνάς της Βαγδάτης καθώς και μια από τις γέφυρες του Γουαδαλκιβίρ στην Κόρδοβα.
Έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αμπάς Ιμπν Φιρνάς σχεδιάσε μια κλεψύδρα την οποία ονόμασε αλ-Μακάτα (al-Maqata), επινόησε μέσα κατασκευής άχρωμου γυαλιού, εφηύρε διάφορα γυάλινα επιπεδοσφαίρια, κατασκεύασε διορθωτικούς φακούς («πέτρες ανάγνωσης»), σχεδιάσε μια αλυσίδα από δαχτυλίδια η οποία μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να προσομοιώσει τις κινήσεις των πλανητών και των αστεριών, και ανέπτυξε μέθοδο για τη τεμάχισμα φυσικών κρυστάλλων που επέτρεψε στους Ισπανούς να διακόψουν την εξαγωγή χαλαζία στην Αίγυπτο για το τεμάχισμα του.[4][5]
Αεροπορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Περίπου επτά αιώνες μετά τον θάνατο του Φιρνάς, ο Μαροκινός ιστορικός Αχμέντ Μοχάμεντ αλ-Μακάρι (απ. 1632) συνέγραψε μια έκθεση για τον Φιρνάς η οποία περιελάμβανε τα εξής:[6]
Μεταξύ των άλλων πολύ περίεργων πειραμάτων που πραγματοποίησε, ένα εξ αυτών ήταν η προσπάθεια του να πετάξει. Κάλυψε τον εαυτό του με πούπουλα για τον σκοπό αυτό, πρόσδεσε δύο φτερά στο σώμα του, και ανέβηκε σε ένα ύψωμα, εκσφενδονίστηκε στον αέρα, όταν σύμφωνα με τις μαρτυρίες πολλών αξιόπιστων συγγραφέων που παρακολούθησαν το γεγονός, πέταξε σε ικανοποιητική απόσταση, σα να ήταν πτηνό, αλλά, κατά την προσγείωση του στο σημείο που ξεκίνησε, η πλάτη του πονούσε πολύ, μιας και δεν γνώριζε πως τα πτηνά όταν προσγειώνονται, το κάνουν με την ουρά τους και είχε ξεχάσει να τοποθετήσει μια στο σώμα του.[5]
Ο αλ-Μακάρι θεωρείται πως χρησιμοποίησε στα ιστορικά έργα του «πολλές πρώιμες πηγές οι οποίες δεν σώζονται πλέον», αλλά στην περίπτωση του Φιρνάς, δεν αναφέρει τις πηγές για τις λεπτομέρειες της υποτιθέμενης πτήσης, αν και ισχυρίζεται πως ένας στίχος ενός Αραβικού ποιήματος του 9ου αιώνα αποτελεί νύξη στην πτήση του Φιρνάς. Το ποίημα γράφηκε από τον Μουμίν ιμπν Σαΐντ, ποιητή των ανακτόρων της Κόρδοβα υπό τον Μουχαμμάντ Α΄ (απεβ. 886), ο οποίος ήταν εξοικειωμένος και συνήθως επικριτικός του Ιμπν Φιρνάς.[5] Ο σχετικός στίχος αναφέρει: «Πέταξε γρηγορότερα από τον φοίνικα στην πτήση του όταν έντυσε το σώμα του με φτερά γύπα.»[6] Καμία άλλη σωζόμενη πηγή δεν αναφέρεται στο συμβάν.[7]
Υποτέθηκε πως η προσπάθεια του Ιμπν Φιρνάς να πραγματοποιήση πτήση αιώρησης ίσως ενέπνευσε την προσπάθεια του Άιλμερ του Μαλμεσμπέρι μεταξύ 1000 και 1010 στην Αγγλία,[8] αλλά δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία που να υποστηρίζουν την θέση αυτή.[5]
Αρμέν Φιρμάν
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Αρμέν Φιρμάν ίσως είναι η Λατινοποιημένη ονομασία του Αμπάς ιμπν Φιρνάς.[9]
Σύμφωνα με κάποιες δευτερογενείς πηγές, περίπου 20 χρόνια πριν την προσπάθεια του να πετάξει, ο Ιμπν Φιρνάς ίσως είδε τον Φιρμάν καθώς αυτός τυλιγόταν σε χαλαρό μανδύα ενισχυμένο με ξύλινες αντηρίδες καθώς πηδούσε από έναν πύργο στην Κόρδοβα, με σκοπό να χρησιμοποιήσει το ένδυμα ως φτερά τα οποία θα τον βοηθούσαν να αιωρηθεί. Η υποτιθέμενη προσπάθεια πτήσης ήταν ανεπιτυχής, αλλά το ένδυμα επιβράδυνε την πτώση του αρκετά και υπέστη μόνον ελαφρούς τραυματισμούς.[4]
Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αναφορά στον Αρμέν Φιρμάν σε άλλες δευτερογενείς πηγές, εκ των οποίων όλες ασχολούνται εξαντλητικά με την προσπάθεια πτήσης του Ιμπν Φιρνάς.[5][10][11] Ο Άρμεν Φιρμάν δεν αναφέρεται στην έκθεση του αλ-Μακάρι.[4]
Μιας και το γεγονός καταγράφηκε μόνο σε μια πρωτεγενή πηγή, του αλ-Μακάρι,[5] και μιας και το άλμα του Φιρμάν λέγεται πως αποτέλεσε πηγή έμπνευσης του Ιμπν Φιρνάς,[4] η έλλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στον Φιρμάν στην έκθεση του αλ-Μακάρι ίσως αποτελεί σημείο σύνθεσης, και το άλμα από πύργο συγχίστηκε με την προσπάθεια αιώρησης του Ιμπν Φιρνάς στα δευτερογενή γραπτά.[4]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ "Ibn Firnas ('Abbâs)" από τον Ahmed Djebbar, Dictionnaire culturel des science, Συλλογικό έργο υπό την επιμέλεια του Nicolas Witkowski, Du Regard Editions, 2003, ISBN 2-84105-128-5.
- ↑ 2,0 2,1 Townsend White, Jr, Lynn (Spring 1961). «Eilmer of Malmesbury, an Eleventh Century Aviator: A Case Study of Technological Innovation, Its Context and Tradition». Technology and Culture 2 (2): 97-111 [100].:
«Ο ιμπν Φιρνάς ήταν πολυμαθής: φυσικός, ένας σχετικά κακός ποιητής, ο πρώτος που έφτιαξε γυαλί από πέτρες (χαλαζίας), μαθητής μουσικής, και εφευρεύτης κάποιου είδους μετρονόμου.»
- ↑ Lévi-Provençal, E. (2012). «ʿAbbās b. Firnās». Encyclopaedia of Islam. 1 (2η έκδοση). Brill publishers, σελ. 11. http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/abbas-b-firnas-SIM_0021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 John H. Lienhard (2004). «'Abbas Ibn Firnas». The Engines of Our Ingenuity. Επεισόδιο 1910. Transcript. NPR. KUHF-FM Houston.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Lynn Townsend White, Jr., 1961. ό,π., σελ. 97-111 [100f.]
- ↑ 6,0 6,1 Lynn Townsend White, Jr., 1961 ό.π. σελ. 97-111 [101]
- ↑ Lynn Townsend White, Jr., 1961. ό.π., σελ. 97-111 [101]:
Ο Μαροκινός ιστορικός αλ-Μακάρι, ο οποίος απεβίωσε το 1632 μ.Χ., αλλά χρησιμοποίησε πολλές πρώιμες πηγές οι οποίες δεν διασώζονται, μιλά για κάποιον Αμπούλ Κασίμ Αμπάς μπ. Φιρνάς ο οποίος έζησε στην Κόρδοβα στο τέλος του ενάτου αιώνα. […] Κανένας σύγχρονος ιστορικός δεν μπορεί να είναι ικανοποιημένος από μια πηγή η οποία γράφηκε 750 χρόνια μετά το συμβάν, και είναι εκπληκτικό πως, εάν αρκετοί μάρτυρες κατέγραψαν την πτήση του Φιρνάς, δεν υπάρχει καμία αναφορά σε αυτήν πέρα από του αλ-Μακάρι. Όμως ο αλ-Μακάρι αναφέρει ένα σύγχρονο ποίημα του Μουμίν μπ. Σαΐντ, ενός ανήλικου ποιητή των ανακτόρων της Κόρδοβα υπό τον Μουχαμμάντ Α΄ (απεβ. 886 μ.Χ.), το οποίο φαίνεται πως αναφέρεται στην πτήση και έχει μεγαλύτερη αποδεικτική αξία μιας και ο Μουμίν δεν συμπαθούσε τον Φιρνάς: κατέκρινε μια από τις αλληγορίες του και αποδοκίμασε την τεχνητή βροντή του. […] Αν και η απόδειξη είναι ισχνή, πρέπει να συμπεράνουμε πως ο Φιρνάς ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πέταξε με επιτυχία, και πως έχει προτεραιότητα έναντι του Άιλμερ για την τιμή αυτή. Αλλά δεν χρειάζεται να υποθέσουμε πως ο Άιλμερ χρειαζόταν ξένο ερέθισμα για να κατασκευάσει τα φτερά του. Η Αγγλοσαξωνική Αγγλία την περίοδο αυτή διέθετε μια ατμόσφαιρα αγώγιμη στην πρωτοτυπία, ίσως εν μέρει λόγω της τεχνολογίας.
- ↑ Lienhard, John H. (1988). «The Flying Monk». University of Houston. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2017.
- ↑ «Illustrious Names in the Heavens: Arabic and Islamic Names of the Moon Craters». www.muslimheritage.com. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2017.
- ↑ Terias, Elias (1964). «Sobre el vuelo de Abbas Ibn Firnas». Al-Andalus 29 (2): 365–369.
- ↑ Lévi-Provençal, E. "ʿAbbās b. Firnās b. Wardūs, Abu 'l-Ḳāsim." Encyclopaedia of Islam, 2η έκδοση, Επιμελητές: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel και W.P. Heinrichs, 2009
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- J. Vernet, Abbas Ibn Firnas. Dictionary of Scientific Biography (C.C. Gilespie, ed.) Vol. I, New York: Charles Scribner's Sons, 1970–1980. σελ. 5.
- Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). "Eilmer of Malmesbury, an Eleventh Century Aviator: A Case Study of Technological Innovation, Its Context and Tradition", Technology and Culture 2 (2), σσ. 97–111 [100f.], .
- Salim T.S. Al-Hassani (ed.), Elisabeth Woodcock (au.), and Rabah Saoud (au.). 2006. 1001 Inventions. Muslim Heritage in Our World. Manchester: Foundation for Science, Technology and Civilisation. σελ. 308–313. (ISBN 978-0-9555035-0-4)
- Zaheer, Syed Iqbal. An Educational Encyclopedia of Islam. Iqra Welfare Trust. σελ. 1280. ISBN 9786039000440.