Η έννοια διαφέρει από αυτή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στο ότι βασίζεται σε κριτήρια[5] σύμφωνα με τα οποία τα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ανήκουν σε δύο διαφορετικούς πολιτιστικούς[6][7][8] και οικονομικούς κύκλους.
Ο Όσκαρ Χαλέτσκι, ο οποίος διέκρινε τέσσερις περιοχές στην Ευρώπη (Δυτική, Δυτική Κεντρική, Ανατολική Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη), όρισε την Ανατολική-Κεντρική Ευρώπη ως μια περιοχή από τη Φινλανδία έως την Ελλάδα,[9] «το ανατολικό τμήμα της Κεντρικής Ευρώπης, μεταξύ Σουηδίας και Γερμανίας, και η Ιταλία από τη μια και η Τουρκία και η Ρωσία από την άλλη».[10] Σύμφωνα με τον Χαλέτσκι:
Κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής ιστορίας, μια μεγάλη ποικιλία λαών σε αυτήν την περιοχή δημιούργησαν τα δικά τους ανεξάρτητα κράτη, μερικές φορές αρκετά μεγάλα και ισχυρά. Σε σχέση με τη Δυτική Ευρώπη ανέπτυξαν τους ξεχωριστούς τους εθνικούς πολιτισμούς και συνέβαλαν στη γενική πρόοδο του ευρωπαϊκού πολιτισμού.[10]
Η απόδοση και η ερμηνεία της Κεντρικής Ευρώπης από τον Πολ Ρόμπερτ Μαγκότσι
Ο Πολ Ρόμπερτ Μαγκότσι περιέγραψε αυτήν την περιοχή στο έργο του Ιστορικός Άτλας της Ανατολικής Κεντρικής Ευρώπης. Η ιδέα του διέκρινε την Κεντρική Ευρώπη σε 3 κύριες ζώνες:
Η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών για τις γεωγραφικές ονομασίες συστάθηκε για να εξετάσει τα τεχνικά προβλήματα της εγχώριας τυποποίησης των γεωγραφικών ονομάτων. Η Ομάδα αποτελείται από εμπειρογνώμονες από διάφορα γλωσσικά/γεωγραφικά τμήματα που έχουν συσταθεί στις διασκέψεις του ΟΗΕ για την Τυποποίηση των Γεωγραφικών Ονομάτων.
Διεθνής Ομοσπονδία Ινστιτούτων Ανατολικής-Κεντρικής Ευρώπης έχει στη δομή της τέσσερα ινστιτούτα (Λούμπλιν, Πράγα, Μπρατισλάβα και Βίλνιους) και περιλαμβάνει πάνω από εκατό μέλη από τις Λευκορωσία, Κροατία, Τσεχία, Ουγγαρία, Λιθουανία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ουκρανία. Τα ινστιτούτα ιδρύθηκαν διαδοχικά μετά το 1990, με γραμματεία στο Λούμπλιν, για να τονώσουν τη συζήτηση για το θέμα του κεντροευρωπαϊκού χώρου μεταξύ Ανατολής και Δύσης.[13] Αυτή η εμπειρία συνεργασίας – από την αρχή ανοιχτή για εκπροσώπους άλλων κρατών της Ανατολικής Κεντρικής Ευρώπης καθώς και Ρώσων, Γερμανών και Εβραίων – επέτρεψε τη δημιουργία της Μικτής Επιτροπής της UNESCO και της Διεθνούς Επιτροπής Ιστορικών Επιστημών. Ο πρώτος πρόεδρος της επιτροπής ήταν ο Γέζι Κουοτσόφσκι, επί μακρόν μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της UNESCO και πρόεδρος του Ινστιτούτου Ανατολικής-Κεντρικής Ευρώπης στο Λούμπλιν.[14] Οι 10 συνεδριάσεις της επιτροπής (στο Παρίσι, στο Λούμπλιν, στο Όσλο και στο Σίδνεϊ) ήταν αφιερωμένες στην Ανατολική-Κεντρική Ευρώπη.[15] Η Ομοσπονδία διατηρεί επίσημες σχέσεις με την UNESCO.[16][17]
Ο Μισέλ Φουσέρ[20] όρισε τη Μέση Ευρώπη ως «έναν ενδιάμεσο γεωπολιτικό χώρο μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, ένας χώρος ιστορικών μεταβάσεων μεταξύ αυτών των δύο οργανωτικών πόλων, πολιτικοί και εδαφικοί κληρονόμοι που επιβλήθηκαν από την Ανατολή, δηλ. Κρέμλινο. Στις μέρες μας εξορθολογιστική διαδικασία που επιβάλλει η Δύση». Σύμφωνα με αυτόν τον συγγραφέα, οι ακόλουθες υποπεριοχές σχηματίζουν τη Μέση Ευρώπη:
Η Ελλάδα αναφέρεται ότι δεν είναι μέρος της Μέσης Ευρώπης αλλά παίζει σημαντικό ρόλο εκεί
Ντάνιελ Καλίν – Στην Τελική Έκθεση ΝΑΤΟ και ΕΕ στα Βαλκάνια – Σύγκριση που εκπονήθηκε από τον Ρουμάνο συνεργάτη του ΝΑΤΟΝτάνιελ Καλίν,[21] διακρίνονται τρεις υποπεριοχές της Μέσης Ευρώπης:
↑F. Braudel, Preface to Szucs J., Les trois Europes, Παρίσι 1990
↑I. Loucas, The New Geopolitics of Europe & The Black Sea Region, Naval Academy, UK National Defence Minister’s Staff, σελ. 8 [νεκρός σύνδεσμος]
↑Huntington, Samuel P., The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, New York, Simon & Schuster, 1996 (ISBN0-684-84441-9)
↑Milan Kundera, The tragedy of Central Europe, New York Review of Books, 26 April 1984, pp.33–8
↑Okey, Robin (1 January 1992). «Central Europe / Eastern Europe: Behind the Definitions». Past & Present137 (137): 102–133. doi:10.1093/past/137.1.102.
↑O. Halecki, The limits and divisions on European history, Sheed&Ward, Νέα Υόρκη 1950, σελ. 120
↑J. Kim, Poland, Czech Republic, Slovakia, and Hungary: Recent Developments, CRS 1996, Federation of American Scientists on-line versionΑρχειοθετήθηκε 2015-06-14 στο Wayback Machine.
↑J.Winiecki, East-Central Europe: A Regional Survey. The Czech Republic, Hungary, Poland and Slovakia in 1993, Europe-Asia Studies, Vol. 46, No. 5 (1994), σελ. 709–734
I. Loucas, The New Geopolitics of Europe & The Black Sea Region, Naval Academy, UK National Defense's Staff, σελ. 8
O. Χαλέτσκι, The limits and divisions on European history, Sheed&Ward, Νέα Υόρκη 1950
Y.Shimov, Middle Europe: On the way home, Eurozine 2002/10/11[1]
Myant, Martin; Drahokoupil, Jan (2010), Transition Economies: Political Economy in Russia, Eastern Europe, and Central Asia, Wiley-Blackwell, ISBN978-0-470-59619-7978-0-470-59619-7
Ν. Πόπα, Frontiere, regiuni transfrontalieresşi dezvoltare regionala in Europa Mediana, [Σύνορα, Διασυνοριακές Περιφέρειες και Περιφερειακή Ανάπτυξη στη Μέση Ευρώπη] Εκδ. Universitatii de Vest, Τιμισοάρα, 2006
G. Zrinscak, L' Europe médiane : des pays Baltes aux Balkans (Dossier n. 8005), La Documentation française 1999[2]
P. Verluise, Géopolitique de l'Europe. L'Union européenne élargie at-elle les moyens de la puissance ?, Collection Référence géopolitique, Παρίσι, ed. Ellipses, 2005[3]