Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αντιφασιστική Δράση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Οι «δυο σημαίες», το σήμα της Αντιφασιστικής Δράσης στη Γερμανία, η οποία ιδρύθηκε το 1932.

Αντιφασιστική Δράση ή αντιφασισμός ή antifa είναι ένα ετερόκλητο ακροαριστερό πολιτικό κίνημα από αυτόνομες ομάδες κυρίως στις ΗΠΑ και στις χώρες της ΕΕ[1][2][3][4][5] κοινό και κύριο χαρακτηριστικό των οποίων είναι η αντιπαράθεση τους στη φασιστική ιδεολογία ή στις φασιστικές ομάδες με άμεσες μορφές δράσης.[6] Τείνουν να είναι κομμουνιστές, αναρχικοί, σοσιαλιστές, μαρξιστές,και αντικαπιταλιστές.[7][6][8][9][10][11] Ο δηλωμένος στόχος τους είναι η καταπολέμηση ακροδεξιών και ρατσιστικών πολιτικών παρά η ενθάρρυνση αυτών των στόχων με μια αριστερή πολιτική.[6] Γενικά ως αντιφασίστας χαρακτηρίζεται αυτός που είναι εχθρός του φασισμού.[12]

Οι ρίζες του κινήματος ανιχνεύονται από την εποχή του μεσοπολέμου στην Ευρώπη, αρχικά στην Ιταλία κατά τη διάρκεια ανόδου του Μουσολίνι στην εξουσία, και σύντομα σε όλη την Ευρώπη όπου δημιουργήθηκαν και έδρασαν αντιφασιστικές ομάδες. Στη Γερμανία το 1932 ιδρύθηκε η Antifaschistische Aktion (Αντιφασιστική Δράση) για να αντιπαλέψει το ναζιστικό κόμμα, η σημαία της οργάνωσης χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα ως σύμβολο του αντιφασισμού.[13][6]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η σημαία της αντιφασιστικής ομάδας Αρντίντι ντελ Πόπολο η οποία ιδρύθηκε το 1921

Πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιταλία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι απαρχές του αντιφασισμού ανιχνεύονται στην Ιταλία κατά τη διάρκεια ανάπτυξης του φασισμού. Η άνοδος του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος προκάλεσε την αντίδραση Ιταλών κομμουνιστών, σοσιαλιστών και αναρχικών[14][15] Από το 1920 μέλη εργατικών σωματείων, αλλά και άλλοι, εμπλέκονταν σε επεισόδια με τους Μελανοχιτώνες. Οι Μελανοχίτωνες ήταν παραστρατιωτική οργάνωση του φασιστικού κόμματος που δρούσε με σκοπό τη διάλυση σοσιαλιστικών, κομμουνιστικών αλλά ακόμα και καθολικών, ρεπουμπλικανικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους.[16] Τον Αύγουστο του 1921 όμως το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ιταλίας υπέγραψε συμφωνία ειρήνης με τον Μουσολίνι, πολλά μέλη αποσκίρτησαν και ίδρυσαν την Αρντίτι ντελ Πόπολο (Arditi del Popolo - οι τολμηροί του λαού).[17] Η ομάδα αυτή συνένωνε συνδικαλιστές, αναρχικούς, σοσιαλιστές, κομμουνιστές, ρεπουμπλικάνους και πρώην αξιωματικούς του στρατού στη μάχη ενάντια στον φασισμό.[18] Ωστόσο δεν έγιναν δεκτοί από τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών και το Κομμουνιστικό Κόμμα καλούσε τα μέλη του να μην συμμετάσχουν στη νέα ομάδα. Σύντομα σε όλη την Ιταλία - και σε μέρη της Σλοβενίας και Κροατίας τα οποία είχε καταλάβει η Ιταλία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο - είχαν εμφανιστεί τέτοιες ομάδες με πιο γνωστή την TIGR.[19][20]. Όταν ο Μουσολίνι άρχισε να εφαρμόζει πολιτικές πολιτισμικής γενοκτονίας των Σλοβένων και των Κροατών που ζούσαν στη βορειοανατολική Ιταλία, εκείνοι συντάχθηκαν με τους αντιφασίστες το 1927. Το φασιστικό καθεστώς ίδρυσε ξεχωριστό σώμα αστυνομίας- την OVRA- για την πάταξη της δράσης των αντιφασιστών. Η OVRA (Organizzazione per la Vigilanza e la Repressione dell'Antifascismo) παρακολουθούσε Ιταλούς πολίτες, έκανε εφόδους σε αντιπολιτευτικές οργανώσεις και δολοφονούσε αυτούς που υποπτεύονταν ότι είναι αντιφασίστες.[18]

Γερμανία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη γερμανική Δημοκρατία της Βαϊμάρης, ιδρύθηκαν αρκετές αντιφασιστικές ενώσεις από το 1924.[21] Το 1932 ιδρύθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα η Antifaschistische Aktion (Αντιφασιστική Δράση) για την εναντίωση στο ναζιστικό κόμμα του Χίτλερ, η οποία είχε ευρεία βάση από σοσιαλδημοκράτες, κομμουνιστές και άλλους, που δρούσαν για αυτοάμυνα απέναντι στους παραστρατιωτικούς ναζιστές.[22] Το σήμα της οργάνωσης, με δυο σημαίες, χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα παγκοσμίως ως σύμβολο του μαχητικού αντιφασισμού.[13] Οι γυναίκες, συνήθως κομμουνίστριες, συμμετείχαν ενεργά στις αντιφασιστικές ομάδες που έδρασαν στη Γερμανία.[23]

Ηνωμένο Βασίλειο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η άνοδος του Όσβαλντ Μόσλεϊ και της Βρετανικής Ένωσης Φασιστών (BUF) συνάντησε την αντίδραση των σοσιαλιστών του Εργατικού Κόμματος, αναρχικούς, Εβραίους και εργαζόμενους. Στο Λονδίνο οι Εβραίοι στοχοποιήθηκαν και κατηγορήθηκαν για την οικονομική και πολιτική κρίση παρά το γεγονός πως οι περισσότεροι ζούσαν υπό καθεστώς φτώχειας. Ο Μόσλεϊ και οι υποστηρικτές του αποφάσισαν να παρελάσουν στο κέντρο της Εβραϊκής κοινότητας του Λονδίνου, στην οδό Κέημπλ Στρίτ (Cable Street), στις 4 Οκτωβρίου του 1936.[24] Οι περίπου 3.000 φασίστες του Μόσλεϊ και οι 6.000 αστυνομικοί που τους συνόδευαν μειοψηφούσαν απέναντι στο συγκεντρωμένο πλήθος αντιφασιστών που βρέθηκαν εκεί για να τους σταματήσουν. Οι υπολογισμοί για το πλήθος του κόσμου κινούνται μεταξύ 20.000 και 100.000 αντιφασιστών. Για να εμποδίσουν την πορεία των φασιστών και να αντιμετωπίσουν τη ρητορική μίσους τους, βρέθηκαν μαζί Ιρλανδοί λιμενεργάτες, άλλοι αριστεροί εργάτες και Εβραίοι της ανατολικής Ευρώπης φωνάζοντας το σύνθημα των Ισπανών αντιφασιστών "No-pasaran" δηλαδή "δεν θα περάσουν".[18] Ακόμα και παιδιά της περιοχής έριχναν βόλους κάτω από τα πόδια των αλόγων των αστυνομικών, ενώ ακολούθησαν συγκρούσεις των αντιφασιστών με τους αστυνομικούς. Η Μητροπολιτική Αστυνομία αναγκάστηκε να ακυρώσει την πορεία των φασιστών καθιστώντας επιτυχημένη την αντιφασιστική αντίσταση. Το γεγονός είναι γνωστό ως η Μάχη της Κέημπλ Στριτ (Battle of Cable Street).[24]

Ισπανία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την ίδια εποχή και σε άλλα μέρη της Ευρώπης αναπτυσσόταν αντιφασιστικό κίνημα. Στην Ισπανία, όταν ο Φρανθίσκο Φράνκο με τις δυνάμεις του προχώρησε σε στρατιωτικό πραξικόπημα το 1936, ομάδες της εργατικής και της μεσαίας τάξης οργανώθηκαν, με βάση την αλληλεγγύη, σε ένα ευρύ λαϊκό μέτωπο με σκοπό να πολεμήσουν ενάντια στον φασισμό. Οι αντιφασίστες του Ισπανικού Εμφυλίου έδωσαν το παράδειγμα για τη δύναμη της ενότητας ενάντια στην καταπίεση.[18]

Πέρα από την Ευρώπη, αντιφασιστικές οργανώσεις έκαναν την εμφάνιση τους και σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως στην Κίνα και τη Λατινική Αμερική.[25]

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, η μάχη ενάντια στον φασισμό έλαβε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις καθώς οι συμμαχικές δυνάμεις από τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ μέχρι τη Σοβιετική Ένωση πολέμησαν τις φασιστικές δικτατορίες της εποχής και τις Δυνάμεις του Άξονα συνολικά σε κρατικό επίπεδο.[26]

Σε πολλές Ευρωπαϊκές περιοχές που τελούσαν υπό κατοχή της ναζιστικής Γερμανίας αναπτύχθηκαν κινήματα αντίστασης, με ιδιαίτερα σημαντική την δράση της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης.[27] Πολλά μέλη των αντιφασιστικών ομάδων που δρούσαν στην Ιταλία κατέφυγαν στα βουνά και πολεμούσαν ενάντια στους φασίστες και τους ναζί στρατιώτες.[28] Από το 1943, αντιστασιακές ομάδες παρτιζάνων υπήρχαν και δρούσαν στη βόρεια και κεντρική Ιταλία. Αρκετοί οργανώθηκαν και οπλίστηκαν από αντιφασιστικές οργανώσεις είτε υπόκεινταν σε αυτές. Οι περισσότεροι αντιστασιακοί ήταν κομμουνιστές οι οποίοι πολεμούσαν ταυτόχρονα το φασιστικό καθεστώς, τις ναζιστικές δυνάμεις της Γερμανίας, αλλά και την κυρίαρχη ελίτ, όπως τους γαιοκτήμονες, ως μέρος της ταξικής πάλης. Παρόλα αυτά, ομάδες ατόμων με διαφορετικό πολιτικό προσανατολισμό, όπως Χριστιανοδημοκράτες, σοσιαλιστές και φιλελεύθεροι επίσης διεξήγαγαν ένοπλο αγώνα ενάντια στους φασίστες. Οι παρτιζάνοι της Ιταλίας, παρά τις πολιτικές τους διαφορές, συνεργάζονταν μεταξύ τους αλλά και με τις συμμαχικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της αντίστασης.[29]

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι φασίστες επανεμφανίστηκαν σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες, διακηρύσσοντας αντι-μεταναστευτικές και ρατσιστικές ιδέες, όπως ο Μόσλει στην Αγγλία. Κάτι που οδήγησε με τη σειρά του στην άνοδο των αντιφασιστών για την καταπολέμηση του φαινομένου.[26]

Οι αντιφασιστικές οργανώσεις στη Γερμανία ξεκίνησαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στη δεκαετία του 1980, πριν την επανένωση της Γερμανίας.[30] Ωστόσο μετά την επανένωση, οι αντίφα οργανώσεις αυξήθηκαν σημαντικά. Σε αντίθεση με την Αντιφασιστική Δράση που ξεκίνησε το 1930, οι νέοι αντίφα ήταν περισσότερο φοιτητές παρά εργάτες, δεν είχαν σχέση με επίσημα κόμματα και ήταν περισσότερο αναρχικοί, ελευθεριακοί μαρξιστές, αναρχοκομμουνιστές και αυτόνομοι. [30] Στις ΗΠΑ, στα τέλη της δεκαετίας του 1980[31] ξεκίνησαν να εμφανίζονται παρόμοιας ιδεολογίας ομάδες, οι οποίες χαρακτηρίζονταν ως αντιρατσιστικές και ίδρυσαν την Αντιρατσιστική Δράση, καθώς το αμερικάνικο κοινό δεν ήταν εξοικειωμένο με τη λέξη φασισμός. [32] Μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, οι αντιφασιστικές οργανώσεις στις ΗΠΑ αυξήθηκαν και έγιναν πιο δραστήριες και συνήθως συμπλέκονται σε επεισόδια με οπαδούς της εναλλακτικής δεξιάς ή παραδοσιακής ακροδεξιάς. [33][34][35] Από το 2010 πάντως, οι αντίφα οργανώσεις έχουν αυξηθεί σε όλη τη Δυτική Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. [36]

Σύγχρονος αντιφασισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δομή - Τακτικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το αντιφασιστικό κίνημα δεν αποτελεί κάποια οργάνωση με συγκεκριμένη δομή και ομοιογενή ιδεολογικό υπόβαθρο ή τακτικές. Πρόκειται για αυτόνομες τοπικές ομάδες που συνδέονται λόγω της κοινής τους συμπόρευσης με τις αρχές του αντιφασισμού.[37][38] Δεν υπάρχει ιεραρχία, ηγεσία ή κεντρική πλατφόρμα. Καθένας μπορεί να ιδρύσει μια τοπική αντίφα οργάνωση.[4] Τα μικρά αυτά γκρουπ συνδέονται χαλαρά μεταξύ τους ή δρούνε αυτόνομα. [39] Οι υποστηρικτές του κινήματος, γενικά προσπαθούν να σταματήσουν τις φασιστικές, ρατσιστικές και ακροδεξιές ομάδες από το να προπαγανδίσουν τις ιδέες του σε δημόσιο βήμα, καθώς η διάδοση τέτοιων ιδεών οδηγεί, σύμφωνα με τους ίδιους, στη στοχοποίηση φυλετικών μειονοτήτων, γυναικών, ατόμων ΛΟΑΤ και άλλες ομάδες ατόμων.[40] Μέσα που χρησιμοποιούν για να περάσουν το μήνυμα τους είναι οι πορείες, οι ομιλίες και άλλα.[38] Οι αντιφασίστες της εποχής μας δεν περιορίζουν τη δράση τους στο κίνημα των δρόμων αλλά χρησιμοποιούν μέσα όπως το διαδίκτυο για να εκθέσουν τους ρατσιστές για τις απόψεις τους.[18] Κάποιες φορές μέλη του κινήματος συνεργάζονται με άλλες τοπικές οργανώσεις που αντιτάσσονται στα ίδια φαινόμενα όπως το κίνημα Black Lives Matter, στις ΗΠΑ που έχει ως σκοπό την υπεράσπιση των μαύρων.[40]

Απόψεις για τη βία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αντίφα έρχονται σε αντίθεση με ομάδες που προπαγανδίζουν τη βία όπως οι υποστηρικτές της ανωτερότητας της λευκής φυλής και οι νεο-ναζί.[37] Στις ΗΠΑ έχει ασκηθεί κριτική στις αντιφασιστικές ομάδες από κάποια ΜΜΕ και πολιτικούς λόγω των μαχητικών διαδηλώσεών τους και της χρήσης βίαιων μέσων για την αποτροπή ακροδεξιών εκδηλώσεων αλλά και απέναντι σε ακροδεξιούς υποστηρικτές.[1][41][42][40][43][38] Παρόλα αυτά πολλές κατηγορίες ενάντια στο κίνημα είναι είτε αβάσιμες, είτε προέρχονται από σκόπιμη παραπληροφόρηση σύμφωνα με άλλα ΜΜΕ.[44][45][46]

Σύμφωνα με τον ιστορικό και υποστηρικτή του κινήματος Mark Bray, πολλοί αντιφασίστες αποδοκιμάζουν τη βία, ωστόσο υπάρχουν άλλοι που υποστηρίζουν ότι η βία είναι απαραίτητη στη μάχη ενάντια στον φασισμό που αποτελεί εκ των θεμελίων του ένα βίαιο κίνημα.[37] Ακόμα ο Mark Bray αναφέρει "το επιχείρημα είναι ότι μαχητικός αντιφασισμός είναι εκ της φύσεως του αυτο-άμυνα λόγω της ιστορικά καταγεγραμμένης βίας των φασιστών - ειδικά για τους ανθρώπους του περιθωρίου".[40]

Κριτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κριτική στο αντιφασιστικό κίνημα έχει ασκήσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ που ανακήρυξε τους σχετιζόμενους με το κίνημα "εσωτερικούς τρομοκράτες" ενώ αξιωματούχοι ασφάλειας των ΗΠΑ θεωρούν τις ομάδες αντίφα ως εσωτερική τρομοκρατική οργάνωση.[47] Σύγχυση προκλήθηκε από την αντιμετώπιση του κινήματος ως οργάνωση από τον πρόεδρο των ΗΠΑ καθώς δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη πολιτική οργάνωση που αποκαλείται αντίφα, αλλά οι αντιφασιστικές ομάδες συνενώνουν άτομα που μοιράζονται τα ιδανικά του αντιφασισμού.[48] Ενώ η κατάταξη των ομάδων ως τρομοκρατική οργάνωση θεωρείται αντισυνταγματική και αδύνατο να εφαρμοστεί σύμφωνα με νομικούς ειδικούς.[38]

Η κριτική που δέχονται οι αντίφα από κάποιους βασίζεται στο ότι υπάρχει εσωτερική αντίφαση στην ιδεολογία τους, καθώς δεν δίνουν ανοχή σε θεωρίες μη-ανεκτικότητας. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι η ανοχή στους πάντες μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη κατάργηση της ανεκτικότητας εφόσον επικρατήσει κάποιο ολοκληρωτικό φασιστικό καθεστώς. Αυτή η προσέγγιση ωστόσο οδηγεί σε παράδοξο καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τον ίδιο τρόπο εναντίον της. [Σημ 1][49][50]. Επίσης, κριτική ασκείται λόγω της αύξησης των ακροδεξιών περιστατικών βίας που μπορεί να προκαλλέσει η εναντίωση στους ρατσιστές και ακροδεξιούς.[51][52]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Ο Καρλ Πόπερ όρισε το παράδοξο στο βιβλίο "Η Ανοιxτή Κοινωνία και οι Εχθροί της", τόμος 1, κεφ 7, σημείωση 4. Γράφει: "Less well known is the paradox of tolerance: Unlimited tolerance must lead to the disappearance of tolerance. If we extend unlimited tolerance even to those who are intolerant, if we are not prepared to defend a tolerant society against the onslaught of the intolerant, then the tolerant will be destroyed, and tolerance with them. — In this formulation, I do not imply, for instance, that we should always suppress the utterance of intolerant philosophies; as long as we can counter them by rational argument and keep them in check by public opinion, suppression would certainly be unwise. But we should claim the right to suppress them if necessary even by force; for it may easily turn out that they are not prepared to meet us on the level of rational argument, but begin by denouncing all argument; they may forbid their followers to listen to rational argument, because it is deceptive, and teach them to answer arguments by the use of their fists or pistols. We should therefore claim, in the name of tolerance, the right not to tolerate the intolerant." Ξενόγλωσσος τίτλος "The Open Society and Its Enemies", στα Ελληνικά εκδόθηκε το 2003 από τις εκδόσεις Παπαζήση, μετάφραση Ειρήνη Παπαδάκη. ISBN13 9789600216141

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Seurth, Jessica (August 14, 2017). «What is Antifa?». CNN. http://www.cnn.com/2017/08/14/us/what-is-antifa-trnd/index.html. Ανακτήθηκε στις August 15, 2017. 
  2. ↑ Savage, Charlie (August 16, 2017). «Justice Dept. Demands Data on Visitors to Anti-Trump Website, Sparking Fight». The New York Times. https://www.nytimes.com/2017/08/15/us/politics/justice-department-trump-dreamhost-protests.html?_r=0. Ανακτήθηκε στις August 16, 2017. 
  3. ↑ Ellis, Emma Grey (February 4, 2017). «Neo-Nazis Face a New Foe Online and IRL: the Far-Left Antifa». Wired. https://www.wired.com/2017/02/neo-nazis-face-new-foe-online-irl-far-left-antifa/. Ανακτήθηκε στις November 7, 2017. 
  4. ↑ 4,0 4,1 «What is Antifa?» (στα αγγλικά). The Economist. https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2017/08/economist-explains-11. Ανακτήθηκε στις 2017-11-16. 
  5. ↑ Τζεντίλι, Βαλέριο (2020). Αντίφα, Σύγχρονη ιστορία του ευρωπαϊκού μαχητικού αντιφασισμού. Αθήνα: 24γράμματα. σελ. 19. ISBN 9786182011034. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Cammeron, Brenna (August 14, 2017). «Antifa: Left-wing militants on the rise». BBC News. http://www.bbc.com/news/world-us-canada-40930831. Ανακτήθηκε στις November 7, 2017. 
  7. ↑ «What is Antifa?». The Economist. 29 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2017. 
  8. ↑ Fuller, Thomas· Feuer, Alan· Kovaleski, Serge F. (17 Αυγούστου 2017). «'Antifa' Grows as Left-Wing Faction Set to, Literally, Fight the Far Right». The New York Times. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2017. [...] the diverse collection of anarchists, communists and socialists has found common cause in opposing right-wing extremists and white supremacists .
  9. ↑ Pasha-Robinson, Lucy (4 Σεπτεμβρίου 2017). «Antifa: US security agencies label group 'domestic terrorists'». The Independent. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2017. 
  10. ↑ «A look at the violent anarchist group Antifa». CNN. 18 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2017. 
  11. ↑ Johnson, Lizzie· Allday, Erin· Cabanatuan, Michael· Asimov, Nanette (28 Αυγούστου 2017). «Masked anarchists violently rout right-wing demonstrators in Berkeley». San Francisco Chronicle. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2017. 
  12. ↑ «Παράλληλη αναζήτηση». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2020. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Loren Balhorn The Lost History of Antifa" Jacobin May 2017
  14. ↑ Gli Arditi del Popolo (Birth) Αρχειοθετήθηκε 7 August 2008 στο Wayback Machine. (Ιταλικά)
  15. ↑ "Unione Anarchica Italiana" at italian anarchopedia
  16. ↑ «Blackshirt | Italian history». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2020. 
  17. ↑ Charles F. Delzell, edit., Mediterranean Fascism 1919-1945, New York, NY, Walker and Company, 1971, p. 26
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 Stout, James. «A Brief History of Anti-Fascism». Smithsonian Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020. 
  19. ↑ Milica Kacin Wohinz, Prvi antifašizem v Evropi (Koper: Lipa, 1990)
  20. ↑ Mira Cenčič, TIGR : Slovenci pod Italijo in TIGR na okopih v boju za narodni obstoj (Ljubljana: Mladinska knjiga, 1997)
  21. ↑ Eve Rosenhaft, Beating the Fascists?: The German Communists and Political Violence 1929-1933, Cambridge University Press, 25 Aug 1983, pp.3-4
  22. ↑ Eve Rosenhaft, Beating the Fascists?: The German Communists and Political Violence 1929-1933, Cambridge University Press, 25 Aug 1983, p.81
  23. ↑ Erpel, Simone (1992-01-01). «Struggle and Survival: Jewish Women in the Anti-Fascist Resistance in Germany» (στα αγγλικά). The Leo Baeck Institute Year Book 37 (1): 397–414. doi:10.1093/leobaeck/37.1.397. ISSN 0075-8744. https://academic.oup.com/leobaeck/article/37/1/397/1103086. 
  24. ↑ 24,0 24,1 «Cable Street: 'Solidarity stopped Mosley's fascists'». BBC News. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2015. 
  25. ↑ Bray, Mark (August 16, 2017). «Analysis | Who are the antifa?». The Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/news/made-by-history/wp/2017/08/16/who-are-the-antifa/. Ανακτήθηκε στις November 10, 2017. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Stout, James. «A Brief History of Anti-Fascism». Smithsonian Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2020. 
  27. ↑ «Resistance | World War II, Europe». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2020. 
  28. ↑ «Intelligence and Operational Support for the Anti-Nazi Resistance». Darbysrangers.tripod.com. 
  29. ↑ «Italy - The partisans and the Resistance». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2020. 
  30. ↑ 30,0 30,1 «The Lost History of Antifa». Jacobin Mag. 15 August 2017. https://www.jacobinmag.com/2017/05/antifascist-movements-hitler-nazis-kpd-spd-germany-cold-war. Ανακτήθηκε στις 5 December 2014. 
  31. ↑ Strickland, Patrick (21 February 2017). «US anti-fascists: 'We can make racists afraid again'». Aljazeera. http://www.aljazeera.com/indepth/features/2017/02/anti-fascists-racists-afraid-170221100950730.html. Ανακτήθηκε στις 10 July 2017. 
  32. ↑ Strickland, Patrick (21 February 2017). «US anti-fascists: 'We can make racists afraid again'». Aljazeera. http://www.aljazeera.com/indepth/features/2017/02/anti-fascists-racists-afraid-170221100950730.html. Ανακτήθηκε στις 10 July 2017. 
  33. ↑ Beinhart, Peter. «The Rise of the Violent Left». The Atlantic. https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2017/09/the-rise-of-the-violent-left/534192/. Ανακτήθηκε στις 12 August 2017. 
  34. ↑ «Behind Berkeley’s Semester of Hate». New York Times. 4 August 2017. https://www.nytimes.com/2017/08/04/education/edlife/antifa-collective-university-california-berkeley.html?_r=0. Ανακτήθηκε στις 12 August 2017. 
  35. ↑ Osborne, Samuel (25 June 2017). «EDL and anti-fascists clash with police in London». Independent. http://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/edl-english-defence-league-anti-fascists-clash-police-london-britain-first-birmingham-a7807401.html. Ανακτήθηκε στις 10 July 2017. 
  36. ↑ Stockman, Farah (2 Feb 2017). «Anarchists Respond to Trump’s Inauguration, by Any Means Necessary». New York Times. https://www.nytimes.com/2017/02/02/us/anarchists-respond-to-trumps-inauguration-by-any-means-necessary.html. Ανακτήθηκε στις 10 July 2017. 
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 June 2020, Mindy Weisberger-Senior Writer 04. «What is antifa?». livescience.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2020. 
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 «What is Antifa?». www.aljazeera.com. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2020. 
  39. ↑ Lennard, Natasha (19 Ιανουαρίου 2017). «Anti-Fascists Will Fight Trump's Fascism in the Streets». The Nation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2017. 
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 40,3 Bogel-Burroughs, Nicholas; Garcia, Sandra E. (2020-06-02). «What Is Antifa, the Movement Trump Wants to Declare a Terror Group?» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/article/what-antifa-trump.html. Ανακτήθηκε στις 2020-07-19. 
  41. ↑ Steakin, William (May 4, 2017). «What is Antifa? Controversial far-left group defends use of violence». AOL. https://www.aol.com/article/news/2017/05/04/what-is-antifa-controversial-far-left-group-defends-use-of-violence/22067671/. Ανακτήθηκε στις August 15, 2017. 
  42. ↑ Kaste, Martin· Siegler, Kirk (16 Ιουνίου 2017). «Fact Check: Is Left-Wing Violence Rising?». National Public Radio. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2017. 
  43. ↑ Cammeron, Brenna (August 14, 2017). «Antifa: Left-wing militants on the rise». BBC News. http://www.bbc.com/news/world-us-canada-40930831. Ανακτήθηκε στις August 15, 2017. 
  44. ↑ «What Is Antifa? Separating Fact From Fiction». www.wbur.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2020. 
  45. ↑ «False antifa rumors about a suburban invasion take over neighborhood social media apps». NBC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2020. 
  46. ↑ «Trump tweets 'antifa' conspiracy theory that originated on anonymous blog». NBC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2020. 
  47. ↑ «US security agencies label Antifa 'domestic terrorists'». The Independent (στα Αγγλικά). 4 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2020. 
  48. ↑ June 2020, Mindy Weisberger-Senior Writer 04. «What is antifa?». livescience.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2020. 
  49. ↑ «Should we ban hate speech? Nazis in the street and Karl Popper's "paradox of tolerance"» (στα αγγλικά). Salon. 2017-09-03. https://www.salon.com/2017/09/03/should-we-ban-hate-speech-nazis-in-the-street-and-the-paradox-of-tolerance/. Ανακτήθηκε στις 2017-11-18. 
  50. ↑ Penny, Daniel (2017-08-22). «An Intimate History of Antifa». The New Yorker. ISSN 0028-792X. https://www.newyorker.com/books/page-turner/an-intimate-history-of-antifa. Ανακτήθηκε στις 2017-11-18. 
  51. ↑ Beinart, Peter. «The Rise of the Violent Left» (στα αγγλικά). The Atlantic. https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2017/09/the-rise-of-the-violent-left/534192/. Ανακτήθηκε στις 2017-11-18. 
  52. ↑ ttps://www.vox.com/policy-and-politics/2017/8/29/16216346/antifa-violence
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αντιφασιστική_Δράση&oldid=10741030"