Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αποδράσεις Ελλήνων κομμουνιστών

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι σημαντικότερες αποδράσεις στελεχών του ΚΚΕ από ελληνικές φυλακές έγιναν το 1931 και 1932 από τις φυλακές Συγγρού, το 1934 από τις φυλακές της Αίγινας και το 1955 από τις φυλακές των Βούρλων. Οι αποδράσεις σχεδιάστηκαν και εκτελέστηκαν από το ΚΚΕ[1], προκάλεσαν μεγάλη αίσθηση στην κοινή γνώμη και έμειναν στην ιστορία.

Απόδραση εννέα στελεχών του ΚΚΕ από τις φυλακές Συγγρού το 1931

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 15 Απριλίου 1931 οκτώ κομματικά στελέχη του ΚΚΕ δραπετεύουν από τις φυλακές Συγγρού, οι οποίες βρισκόταν στην οδό Χαμοστέρνας στον Ταύρο. Την απόδραση σχεδίασε και εκτέλεσε το ΚΚΕ. Ο επικεφαλής της οργάνωσης της απόδρασης ήταν ο Γιάννης Τσαγκαράκης (Τόμωφ), μέλος του ΚΚΕ, ο οποίος είχε αποφυλακιστεί από τις φυλακές Συγγρού πριν δύο μήνες και γνώριζε πολύ καλά τις συνθήκες κράτησης.[2]

Οι οκτώ που απέδρασαν ήταν οι: Βασίλης Ασίκης, Λευτέρης Αποστόλου, Κώστας Ευτυχιάδης, Περικλής Καρασκόγιας, Μάρκος Μαρκοβίτης, Ορφέας Οικονομίδης, Δημήτρης Παπαρήγας και Ανδρόνικος Χαϊτάς.[3] Ανάμεσά τους βρίσκονται τρία από τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ, μέλη του Πολιτικού Γραφείου, ο τότε Γενικός Γραμματέας Ανδρόνικος Χαϊτάς, ο Κώστας Ευτυχιάδης (πραγματικό του όνομα Καρακόζοφ), Ελληνορώσος του Καυκάσου, ο Δημήτρης Παπαρήγας καθώς και ο Βασίλης Ασίκης μέλος της ΚΕ, όλοι απόφοιτοι του KUTV (Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής).

Οι οκτώ δραπέτες και ο «κόκκινος» δεκανέας της φρουράς των φυλακών Γρηγόρης Γρηγοριάδης, μέλος της ΟΚΝΕ και συνένοχος στη δραπέτευση, επιβιβάζονται κρυφά σε ρωσικό πλοίο και φεύγουν για τη Σοβιετική Ένωση μαζί με άλλα φυγόδικα μέλη του ΚΚΕ, όπως ο Γιώργος Κολοζώφ, πρώην γραμματέας της ΟΚΝΕ.[4]

Οι Χαϊτάς, Ευτυχιάδης, Κολοζώφ, Μαρκοβίτης και Καρασκόγιας δεν θα επιστρέψουν στην Ελλάδα και θα εκτελεστούν στη Σοβιετική Ένωση το 1938 την περίοδο των σταλινικών εκκαθαρίσεων.[5] Οι υπόλοιποι θα επιστρέψουν αργότερα στην Ελλάδα και θα ενταχθούν πάλι στον μηχανισμό του ΚΚΕ. Ο Γρηγοριάδης παρέμεινε όλη τη ζωή του στη Σοβιετική Ένωση, πέθανε στη Μόσχα το 1979.

Απόδραση του Μπεζεντάκου από τις φυλακές Συγγρού το 1932

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τη νύχτα 4 προς 5 Μαρτίου 1932 ο Μιχάλης Μπεζεντάκος δραπέτευσε κατά τρόπο μυθιστορηματικό από τις φυλακές Συγγρού και η απόδρασή του έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια της Αριστεράς, που τραγουδιέται ως σήμερα. Η απόδραση έγινε τρυπώντας τον τοίχο των φυλακών. Στη συνέχεια κλιμάκιο του ΚΚΕ τον παρέλαβε έξω από τις φυλακές, τον έκρυψε σε διάφορα κρησφύγετα στην Αθήνα και κατόπιν τον φυγάδευσε με πλοίο στην ΕΣΣΔ.[6]

Ο Ριζοσπάστης της 5ης Μάρτη 1932 έγραφε στο πρωτοσέλιδο του «Ο σ. Μπεζαντάκος αποσπάστηκε απ’ τα νύχια της κεφαλαιοκρατίας που τον προόριζε για τουφέκισμα. Δραπέτευσε χθες από τις φυλακές Συγγρού».

Η κυβέρνηση επικήρυξε τον Μπεζεντάκο με μεγάλο ποσό για την εποχή εκείνη, χωρίς όμως κάποιο αποτέλεσμα.

Ο Μιχάλης Μπεζεντάκος εκτελέστηκε στη Σοβιετική Ένωση το 1938 ως κατάσκοπος της Ελλάδας, μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης με σκοπό την υπονόμευση της ΕΣΣΔ και τροτσκιστής. Αποκαταστάθηκε μετά θάνατον το 1957[7]

Απόδραση οκτώ στελεχών του ΚΚΕ από τις φυλακές της Αίγινας το 1934

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάιο του 1934, οκτώ κατάδικοι κομμουνιστές δραπετεύουν από τις Φυλακές Αίγινας. Κατορθώνουν και ανοίγουν υπόνομο μήκους 25 μέτρων, και από το κελί τους βρίσκονται ελεύθεροι έξω από τις φυλακές και μακριά από τη σκοπιά. Στη συνέχεια κλιμάκιο του ΚΚΕ που είχε μεταβεί μυστικά στο νησί τους βοηθά με βάρκες να επιβιβαστούν σε ρώσικο πλοίο ανοιχτά της Αίγινας και καταφεύγουν στη Σοβιετική Ένωση.

Οι οκτώ που απέδρασαν ήταν οι: Απόστολος Κλειδωνάρης, πρώην βουλευτής του Ενιαίου Μετώπου Εργατών Αγροτών το 1932, Νίκος Βαβούδης, γραμματέας του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Πειραιά, Δημήτρης Σακαρέλος, συνδικαλιστής, Ευάγγελος Θωμάζος, ναυτεργάτης, Τζανής Φλαράκος, τσαγκάρης, Μόσχος Δουλγέρης, Αβραάμ Δερβίσογλου και Κώστας Σαρίκας, εργάτες.[3][8]

Ο Ριζοσπάστης της 10ης Μαΐου 1934 γράφει στο πρωτοσέλιδο του : «Οχτώ αγωνιστές της εργατικής τάξης δραπέτευσαν από τα μπουντρούμια της κεφαλαιοκρατίας. Εμπρός να σώσουμε όλους τους φυλακισμένους και εξόριστους συντρόφους μας».

Οι δραπέτες φεύγοντας άφησαν σημείωμα στους φύλακες που έγραφε "Είμαστε ελεύθερα πουλιά. Όπως φύγαμε εμείς θα φύγουν και οι άλλοι !"[9]

Η κινητοποίηση των αρχών ήταν εντυπωσιακή τόσο πάνω στο νησί όσο και στη γύρω θαλάσσια περιοχή με ποικίλα πλωτά μέσα, αλλά ουδέν απέδωσε.

Οι Κλειδωνάρης, Θωμάζος, Φλαράκος, Δερβίσογλου, Δουλγέρης και Σαρίκας θα πέσουν θύματα την περίοδο των σταλινικών εκκαθαρίσεων στη Σοβιετική Ένωση.[10]

Απόδραση 27 στελεχών του ΚΚΕ από τις φυλακές των Βούρλων το 1955

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 17 Ιουλίου 1955 Κυριακή απόγευμα, έγινε η απίστευτη-μυθιστορηματική απόδραση 27 στελεχών του ΚΚΕ από τις φυλακές των Βούρλων στη Δραπετσώνα. Έσκαψαν ένα λαγούμι κάτω από το δρόμο, την οδό Δογάνης, και πέρασαν μέσω ενός αντικρινού εργοστασίου στην ελευθερία, που για αρκετούς κράτησε λίγο. Το άνοιγμα του λαγουμιού κράτησε περίπου 4 μήνες.[11] Πριν και μετά την απόδραση μηχανισμοί του ΚΚΕ που δρούσαν παράνομα βοήθησαν τους δραπέτες.[12]

Η εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ» της 18ης Ιουλίου γράφει στο πρωτοσέλιδό της : "Η θρασυτάτη δραπέτευσις των 27 κομμουνιστών προκαλεί γενικήν κινητοποίηση. Εικοσιτρείς χιλάδες αστυνομικοί αναζητούν τους ερυθρούς δραπέτας", ενώ η «εφημερίδα Ακρόπολις» της 19ης Ιουλίου γράφει στο πρωτοσέλιδό της : "Η καταπληκτική ομαδική απόδρασις κομμουνιστικών στελεχών. Μέχρι ώρας ουδείς συνελήφθη από τους 27 κομμουνιστάς τους δραπετεύσαντας από τας φυλακάς των Βούρλων υπό μυθιστορηματικάς συνθήκας".

Η κυβέρνηση Παπάγου επικήρυξε τους δραπέτες με μεγάλα ποσά για την εποχή. Από τους αποδράσαντες 16 συνελήφθησαν το επόμενο χρονικό διάστημα, ένας δολοφονήθηκε στα σύνορα (Γεωργίου), ενώ οι υπόλοιποι 10 συνέχισαν τον πολιτικό τους βίο ελεύθεροι στο εξωτερικό, ή στην Ελλάδα σε συνθήκες παρανομίας.[13]

Οι αποδράσαντες ήταν οι : Βαρδής Βαρδινογιάννης, Ανδρέας Βελής, Γκαστόν Βερναρδής, Γιώργος Γεωργίου, Αριστοτέλης Γεωργούλιας, Βασίλης Δουκάκης, Χαράλαμπος Καλαντζής, Σταύρος Καράς, Βασίλης Κάτρης, Παντελής Κιουρτζής, Ζήσιμος Κόκλας, Μιχάλης Κολοκοτρώνης, Κώστας Λιναρδάτος, Αλέκος Λογαράς, Ανδρέας Μπαρτζώκας,[14] Δημήτρης Μυριανθόπουλος, Δημήτρης Πανουσόπουλος, Αλέκος Παπαλεξίου, Αλέκος Παπούλιας, Στέλιος Πάσιος, Περικλής Ροδάκης, Σταύρος Σιδέρης, Σωτήρης Σωτηρόπουλος, Λεωνίδας Τζεφρώνης, Κυριάκος Τσακίρης, Κώστας Φίλης, Γιώργος Χατζηπέτρου.[15]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ.12, 25, 37 & Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (2012)
  2. ↑ Παπαδάτος (2021), σελ. 121
  3. ↑ 3,0 3,1 Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (2012)
  4. ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 21-22
  5. ↑ Παπαδάτος (2021), σελ. 121-122
  6. ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 63-72
  7. ↑ Παπαδάτος (2021), σελ. 52-53
  8. ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 73-81
  9. ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 77
  10. ↑ Παπαδάτος (2021), σελ. 121-123
  11. ↑ Β. Βαρδινογιάννης (1976), σελ. 4-6
  12. ↑ Σ. Γκουντουβάς (2018), σελ. 8-9
  13. ↑ Σ. Γκουντουβάς (2018), σελ. 8-11
  14. ↑ «Η Χούντα μου στέρησε τον πατέρα», στη σελίδα koutipandoras.gr.
  15. ↑ Β. Βαρδινογιάννης (1976), σελ. 78

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
  • Ιστορία της Αντίστασης 1940-45, Εκδόσεις Αυλός, Αθήνα 1979
  • Βαρδής Βαρδινογιάννης, "Πώς δραπετεύσαμε από τα Βούρλα", Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
  • Σωτήρης Γκουντουβάς, "Η απόδραση από τα Βούρλα" Διπλωματική εργασία ΑΣΚΙ, Αθήνα 2018
  • Κώστας Γκριτζώνας, "Κόκκινοι δραπέτες 1920-1944", Εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα 1985
  • Άγγελος Ελεφάντης, "Η Επαγγελία της Αδύνατης Επανάστασης", Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
  • Παπαδάτος, "Ο Μπεζεντάκος μάς άφησε γεια", Εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα 2021.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αποδράσεις_Ελλήνων_κομμουνιστών&oldid=10430211"