Αρχιερατικός μανδύας

Ο αρχιερατικός μανδύας είναι άμφιο του επισκόπου στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Περιγραφή

Είναι μακρύ, κόκκινο εξωτερικό ένδυμα, αυτοκρατορικής προέλευσης. Φοριέται συνήθως από τον επίσκοπο σε τελετουργίες στις οποίες δεν απαιτείται πλήρης στολή (όπως ο Όρθρος) ή σε επίσημες τελετουργίες. Είναι διακοσμημένος με δύο θυρεούς στο πάνω μέρος και με δύο στο κάτω, όπου συμβολίζουν τα τέσσερα Ευαγγέλια. Στο πάνω μέρος ονομάζονται πόματα, και συνήθως αναπαριστούν την παράσταση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στο κάτω μέρος ονομάζονται πόλοι, και αναπαριστούν Χερουβείμ και Σεραφείμ. Στην Ελλάδα συνήθως γίνεται αναπαράσταση ή των τεσσάρων Ευαγγελιστών ή των Χερουβείμ και Σεραφείμ. Επίσης υπάρχουν και 3 κόκκινες λωρίδες(στην Ελλάδα συνήθως χρυσές) όπου καταλήγουν στο πίσω μέρος του μανδύα (εικόνα πάνω) , και ονομάζονται ποταμοί. Αυτοί συμβολίζουν τις διδασκαλίες όπου ρέουν "αέναα" από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, σύμφωνα με τον Συμεών Θεσσαλονίκης .

Στην ρωσική εκκλησία μανδύα έχουν το δικαίωμα να φορούν οι Ηγούμενοι, και είναι συνήθως μαύρου χρώματος με διαφορετικό διάκοσμο στους πόλους και στα πόματα κυρίως με σταυρούς. Επίσης υπάρχει και ποικιλία χρωμάτων. Ο μανδύας των επισκόπων είναι ροζ ή κόκκινος, των μητροπολιτών μπλε, των αρχιεπισκόπων μωβ και του Πατριάρχη (Ρωσίας) πράσινος με κόκκινους ποταμούς. Τα πόματα είναι συνήθως διακοσμημένα με παραστάσεις και οι πόλοι με τα αρχικά του εκάστοτε επισκόπου, μητροπολίτη κλπ.

Ο αρχιερατικός μανδύας σε τελετές όπως σε Μεγάλο Εσπερινό ή αρτοκλασία, συνδυάζεται με πετραχήλι, ωμοφόριο και επανοκαλυμαύχι. Στη ρωσική εκκλησία είναι σύνηθες να φοριούνται και επιμανίκια.