Αφιφέ Ζάλε
| Αφιφέ Ζάλε | |
|---|---|
 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Afife Jale (Τουρκικά) |
| Γέννηση | 1902 Καντίκιοϊ[1] |
| Θάνατος | 24 Ιουλίου 1941 Κωνσταντινούπολη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Τουρκία |
| Σπουδές | İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi |
| Ιδιότητα | ηθοποιός και ηθοποιός θεάτρου |
| Σύζυγος | Selahattin Pınar (1929–1935) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
H Αφιφέ Ζάλε (1902 - 24 Ιουλίου 1941) ήταν Τουρκάλα ηθοποιός, ευρέως γνωστή ως η πρώτη μουσουλμάνα ηθοποιός θεάτρου στην Τουρκία.
Γεννήθηκε το 1902, και πήρε το όνομα Αφιφέ στην Κωνσταντινούπολη[2] από τον Χιντάγιετ και τη σύζυγό του, Μετιγιέ. Είχε μία αδερφή, την Μπεχιγιέ και έναν αδερφό, τον Σαλάχ.
Καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Αφιφέ σπούδαζε στο Girls Industry School στην Κωνσταντινούπολη, ήθελε ωστόσο να γίνει ηθοποιός. Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, δεν επιτρεπόταν στις Μουσουλμάνες Τουρκάλες να συμμετάσχουν σε θεατρικές παραστάσεις βάσει διαταγμάτος του Υπουργείου Εσωτερικών. Δυνατότητα να διεκδικήσουν κάποιο θεατρικό ρόλο είχαν αποκλειστικά οι μη-μουσουλμάνες γυναίκες που προέρχονταν από την Ελληνική, την Αρμένικη ή την Εβραϊκή μειονότητα.[2]
Ο πατέρας της Αφιφέ ήταν κατά μιας θεατρικής καριέρας για την κόρη του, καθώς τη θεωρούσε επισφαλή. Γι' αυτό τον λόγο, το έσκασε από το σπίτι των γονέων της. Εισήχθη ως εκπαιδευόμενη στο νεοϊδρυθέν ωδείο της πόλης (Οθωμανικά: Darulbedayi).[2] Το ωδείο είχε εισαγάγει ένα μάθημα με στόχο την εκπαίδευση μουσουλμάνων γυναικών στην ηθοποιία με τη λογική να δίνουν παραστάσεις που θα απευθύνοντο αποκλειστικά σε γυναικείο κοινό.[3]
Η πρεμιέρα της Αφιφέ στη σκηνή έγινε το 1920, όπου συμμετείχε ως "Εμέλ" στο θεατρικό έργο "Yamalar" του Χουσεϊν Σουάτ. Ο ρόλος είχε μείνει κενός καθώς η Αρμένισα Ελίζα Μπινεμέτζιγιαν έιχε πάει στο εξωτερικό. Το όνομα που της αποδόθηκε για το θεατρικό ήταν Ζάλε και έκτοτε την αποκαλούσαν Αφιφέ Ζάλε. Δίνοντας παραστάσεις στο "Θέατρο Απόλλων" στη Χαλκηδόνα, η Αφιφέ Ζάλε έγινε η πρώτη μουσουλμάνα Τουρκάλα ηθοποιός θεάτρου στη χώρα. Οι συμπρωταγωνιστές της έπρεπε να την κρύψουν τουλάχιστον δύο φορές στο μέσο του θεατρικού, λόγω επιδρομών της αστυνομίας. Η διοίκηση του ωδείου προειδοποιήθηκε για την απαγόρευση, η οποία οδήγησε στην απομάκρυνσή της από το θέατρο το 1921.[2][3][4] Έκτοτε έπαιξε σε κάποιες άλλες θεατρικές εταιρείες υπό άλλα ονόματα.[3]
Βρέθηκε σε οικονομική δυσχέρεια και άρχισε να υποφέρει από οξείς πονοκεφάλους. Εθίστηκε στη μορφίνη όταν ο γιατρός της της επέβαλε μια θεραπεία βασισμένη στη μορφίνη.[2]
Το 1923, ο Μουσταφά Κεμάλ, ο ιδρυτής της νεοσυσταθείσας Δημοκρατίας, ήρε την απαγόρευση για συμμετοχή μουσουλμάνων γυναικών σε θεατρικές παραστάσεις, που είχε επιβληθεί την Οθωμανική περίοδο. Αυτό οδήγησε στην αναστολή των φόβων της Αφιφέ. Συμμετείχε και πάλι στο θέατρο και έκανε περιοδεία στην Ανατολία. Ωστόσο, ο εθισμός της στα ναρκωτικά χειροτέρεψε την υγεία της και την οδήγησε στην πλήρη απόσυρσή της από το θέατρο.[2]
Οικογενειακή ζωή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Αφιφέ Ζάλε πτώχευσε όταν αποχώρησε από τη θεατρική της καριέρα. Το 1928 συνάντησε τον Σελαχατίν Πινάρ (1902-1960) έναν βιρτουόζο του ταμπουρίνου, σε μια συναυλία τουρκικής κλασσικής μουσικής που παρακολούθησε. Το ζευγάρι παντρεύτηκε το 1929 και μετακόμισε σε ένα διαμέρισμα στην περιοχή Φατίχ της Κωνσταντινούπολης. Η ενύπαντρη ζωή δεν πήγε καλά και το ζευγάρι χώρισε το 1935, όταν η μορφίνη επηρέασε αρνητικά τον γάμο τους.[4] Ο Σελαχατίν Πινάρ συνέθεσε μια σειρά μουσικών κομματιών, τα οποία αργότερα έγιναν κλασικά, αναφερόμενος στη σχέση του με τη σύζυγό του την περιόδο του γάμου τους.[2]
Ανησυχώντας για την εξάρτησή της από ουσίες, οι φίλοι της από το ωδείο την μετέφεραν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο του Bakirkoy για θεραπεία. Πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής της στο νοσοκομείο, όπου απεβίωσε στις 24 Ιουλίου 1941.[4] Ο τόπος της ταφής της ξεχάστηκε.[2]
Κληρονομιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1987, η δημοσιογράφος Νεζιχέ Αράζ (1922-2009) έγραψε ένα θεατρικό έργο με τον τίτλο "Αφιφέ Ζάλε", το οποίο παίχτηκε στη σκηνή και έγινε και ταινία.[3][5]
Η τραγική ζωή της Αφιφέ Ζάλε παρουσιάστηκε δύο φορές στον κινηματογράφο, πρώτα το 1987 στην ταινία Αφιφέ Ζάλε του Σαχίν Κάιγκουν,[4][6] και αργότερα το 2008 στην ταινία της Τζεϊντά Ασλί Κιριτζκιράν στην ταινία Κιλίτ,[7] με την Μούζντε Αρ να πρωταγωνιστεί και στις δύο.[3][8]
Κάνοντας πρεμιέρα τον Δεκέμβριο του 1998, η "Ομάδα Μοντέρνου Χορού", της Όπερας και Μπαλέτου του Τουρκικού Κράτους παρουσίασε ένα σύγχρονο ballet suite με τον τίτλο Αφιφέ, το οποίο συνέθεσε ο Τουργκάι Έρντενερ[9] και χορογράφησε ο Μπεϊχάν Μουρφάι. Το έργο δύο πράξεων δραματοποιεί τη ζωή της Αφιφέ σε τέσσερις σκηνές με τα χρώματα χρυσό (νεότητα), κόκκινο (αγώνας), μωβ (εθισμός) και ασημένιο (θάνατος).[3][4] Το μπαλέτο παρουσιάστηκε ξανά το 2012 στο Süreyya Opera House στη Χαλκηδόνα.[10][11]
Το μουσικό άλμπουμ Αφιφέ που κυκλοφόρησε το 2000 περιέχει κλασικά μουσικά τραγούδια της σοπράνου Σέλβα Έρντενερ συνοδευμένα από την Συμφωνική Ορχήστρα Τσαικόφσκι του Ράδιου της Μόσχας.[3][9]>
Η ταινία ντοκιμαντέρ "Yüzyılın aşkları: Afife ve Selahattin" του Τζαν Ντουντάρ, που απεικονίζει τον γάμο της με τον Σελαχατίν Πινάρ, μεταδόθηκε το 2004 στο τηλεοπτικό κανάλι CNN Türk.[3][12]
Στη γειτονιά Ortaköy της περιοχής Beşiktaş της Κωνσταντινούπολης, ένα πολιτιστικό κέντρο, το "Afife Jale Kültür Merkezi", και μία θεατρική σκηνή, η "Afife Jale Sahnesi", πήραν το όνομά της από αυτήν.[3][13]
Από το 1997, το Θεατρικό Βραβείο Αφιφέ Ζάλε που καθιέρωσε η ασφαλιστική Εταιρεία Yapi Kredi Sigorta, αποδίδεται σε διακεκριμένους θεατρικούς ηθοποιούς προς τιμήν της.[14]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Afife Jale Kimdir?». Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Yalçın, Soner (2007-06-24). «Kokain tutkusunun yok ettiği ünlü karı koca». Hürriyet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-07-06. https://archive.today/20130706132131/http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=6768074. Ανακτήθηκε στις 2013-05-20.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 «Afife Jale» (στα Turkish). İstanbul Kadın Müzesi. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2013.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 «Afife dans ediyor» (στα Turkish). Hürriyet. 1998-12-12. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-06-16. https://archive.today/20130616150311/http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=-52506. Ανακτήθηκε στις 2013-05-21.
- ↑ «Yazar Nezihe Araz öldü» (στα Turkish). Sabah. 2009-07-26. http://www.sabah.com.tr/Yasam/2009/07/26/yazar_nezihe_araz_oldu. Ανακτήθηκε στις 2013-05-21.
- ↑ «Afife jale (1987)». IMDb. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2013.
- ↑ «Kilit (2008)». IMDb. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2013.
- ↑ «Müjde Ar, yine Afife Jale’nin izinde» (στα Turkish). Hürriyet. 2007-10-12. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-06-16. https://archive.today/20130616150330/http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=7449152. Ανακτήθηκε στις 2013-05-21.
- ↑ 9,0 9,1 «The Living Composer Project-Erdener, Turgay». Composers 21. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2013.
- ↑ «"Afife" balesi 14 yıl aradan sonra yeniden sahnede» (στα Turkish). Hürriyet Kültür Sanat. 2012-11-06. http://www.hurriyet.com.tr/kultur-sanat/haber/21862674.asp. Ανακτήθηκε στις 2013-05-21.
- ↑ Ertan, Özlem (2012-11-29). «Dansçılar, Afife Jale’yi anlatıyor» (στα Turkish). Taraf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-06-16. https://archive.today/20130616150339/http://www.taraf.com.tr/haber/danscilar-afife-jale-yi-anlatiyor.htm. Ανακτήθηκε στις 2013-05-21.
- ↑ «Nereden Sevdim Ο Zalim Kadını...» (στα Turkish). Milliyet. 2004-04-13. http://www.milliyet.com.tr/nereden-sevdim--o-zalim-kadini---/can-dundar/guncel/yazardetayarsiv/13.04.2004/32234/default.htm. Ανακτήθηκε στις 2013-05-21.
- ↑ «'Islah Evi' Afife Jale Sahnesi'nde!» (στα Turkish). Milliyet. 2013-01-02. http://sanat.milliyet.com.tr/-islah-evi-afife-jale-sahnesi-nde-/sahnesanatlari/haberdetay/02.01.2013/1650090/default.htm. Ανακτήθηκε στις 2013-05-21.
- ↑ «Afife'yi hafife alma» (στα Turkish). Hürriyet. 2013-04-27. http://www.hurriyet.com.tr/keyif/23143298.asp. Ανακτήθηκε στις 2013-05-20.