Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βέρθα Ρουσοπούλου

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βέρθα Ρουσοπούλου
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Βέρθα Ρουσοπούλου (Ελληνικά)
Γέννηση1870
Θάνατος1943
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
ΣπουδέςΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεκπαιδευτικός
μεταφράστρια
συγγραφέας
δεδομένα

Η Βέρθα Ρουσοπούλου-Λέκα (1870–1943),[1] ήταν Ελληνίδα φεμινίστρια, λογοτέχνιδα, εκπαιδευτικός, μεταφράστρια διαφόρων έργων από τα γερμανικά και τα ιταλικά στα ελληνικά, εκδότρια-επιμελήτρια του έργου «Μύθοι του Αισώπου» στη νέα ελληνική γλώσσα και συγγραφέας του βιβλίου «Η τροφή του αρρώστου».

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βέρθα Ρουσοπούλου-Λέκα, ήταν κόρη και ένα από τα εννιά παιδιά του φιλόλογου, αρχαιολόγου και καθηγητή Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Αθανασίου Ρουσόπουλου (1823–1898), ο οποίος είχε γεννηθεί στο Βογατσικό Καστοριάς[2] και της Γερμανίδας συζύγου του Λουίζας Μούραιϊ. Ανάμεσα στα αδέλφια της Βέρθας ήταν ο Όθωνας Ρουσόπουλος (1852-1922), διαπρεπής καθηγητής της χημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος είχε ασχοληθεί με τη συντήρηση αρχαίων χαλκών καλλιτεχνημάτων[3] και ιδρυτής της Εμπορικής Ακαδημίας (μετέπειτα η ΑΣΟΕΕ) και ο Ρούσσος Ρουσόπουλος (1862–1954), καθηγητής της ελληνικής γλώσσας στην Ακαδημία ξένων γλωσσών στη Βουδαπέστη, ο οποίος διαδέχτηκε τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο (1867–1911) σαν καθηγητής των ελληνικών της αυτοκράτειρας Σίσσυ της Αυστρίας. Σύζυγος της Βέρθας ήταν ο Αρχηγός του Υγειονομικού του Ελληνικού Στρατού, ο Σπύρος Λέκας, ο οποίος ήταν επίσης πατέρας της Ηλέκτρας Λέκα και παππούς του ακαδημαϊκού Σπύρου Ευ. Ιακωβίδη (1922-2013).[3] Η Βέρθα χρησιμοποιούσε κυρίως το επώνυμο του συζύγου της, το επώνυμο «Λέκας»/«Λέκα», γεγονός σύνηθες για την εποχή εκείνη, γι’ αυτό και ήταν γνωστή περισσότερο με αυτό, δηλαδή στις περισσότερες πηγές αναφέρεται ως «Βέρθα Λέκα»[3][4] ή «Βέρθα Σ. Λέκα».[5] Το επώνυμο αυτό σε διάφορες άλλες πηγές συναντάται και ως «Λέκκας»/«Λέκκα» και η Βέρθα αναφέρεται ως «Βέρθα Λέκκα».[1] Σε νεότερες επανεκδόσεις των έργων της το όνομά της αναφέρεται και πιο απλοποιημένο ως «Βέρτα Σ. Λέκα».

Αρσάκειο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βέρθα ήταν απόφοιτος του Αρσακείου.[1]

Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1901, όταν άνοιξε το Πανεπιστήμιο Αθηνών και για τις γυναίκες, οι οποίες πριν συναντούσαν άρνηση ή δυσκολίες, η Βέρθα Λέκκα και η Μαρία Μομφεράτου φοιτούν στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Κυριακό Σχολείο Εργατριών (1911–1922)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Οκτώβριο του 1911 ιδρύθηκε το «Κυριακό Σχολείο Εργατριών» με την υποστήριξη του Εργατικού Κέντρου Αθήνας (ΕΚΑ), το οποίο λειτούργησε ως το 1922.[4][5] Υπεύθυνη για τη λειτουργία του ήταν η δυναμική φεμινίστρια Αύρα Θεοδωροπούλου (1880–1963),[6] σύζυγος του ιδρυτή του Εργατικού Κέντρου της Αθήνας, βουλευτή ποιητή, κοινωνιολόγου και λαογράφου, Σπύρου Θεοδωρόπουλου (1875–1961), γνωστού και με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο, ως ο Άγις Θέρος, ο οποίος στον Μεσοπόλεμο διαμόρφωσε την κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα. Η Αύρα Θεοδωροπούλου,[7] γνωστή και με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο ως Αύρα Θέρου,[8] συνεργάστηκε με επιτροπή γυναικών, η οποία αποτελούνταν από τις: Βέρθα Λέκα (ή Βέρθα Λέκκα), Άννα Μελά-Κατσίγρα,[9] Αικατερίνη (Κατίνα) Μαρούλη και Ελένη Ρουσοπούλου[10].[4][5][6] Η επιτροπή αυτή επηρεάζεται από τις φεμινιστικές αντιλήψεις της εποχής που θεωρούν την εκπαίδευση και την εργασία ως προϋποθέσεις για τη γυναικεία χειραφέτηση και καθοδήγησε τις μαθήτριες, ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι είναι ισότιμα μέλη μιας εθνικής κοινότητας με δικαιώματα και υποχρεώσεις.[4] Το «Κυριακό Σχολείο Εργατριών» ήταν ένα «επαγγελματικό και μορφωτικό σχολείο», το οποίο παρείχε στις εργάτριες δωρεάν στοιχειώδη εκπαίδευση, επαγγελματική μόρφωση και γνώσεις απαραίτητες για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής τους, σαν εργάτριες,[11] νοικοκυρές και μητέρες.[4] Το πλαίσιο λειτουργίας του ήταν ενταγμένο στο κλίμα των βενιζελικών μεταρρυθμίσεων και συνδεόταν οργανικά και οικονομικά με το ΕKA, αποτελώντας μέρος του προγράμματός του για τη μόρφωση της εργατικής τάξης.[4] Ονομάστηκε «Κυριακό» γιατί λειτουργούσε μόνο την Κυριακή, που είναι μέρα αργίας, με τρεις ώρες μάθημα την κάθε φορά. Οι οικονομικοί πόροι του Σχολείου προέρχονταν από τις κατά καιρούς επιχορηγήσεις του Δήμου Αθηναίων και του Δημοσίου, από δωρεές ή επιχορηγήσεις ιδιωτών και από το δικαίωμα εγγραφής των μαθητριών. Κάθε μαθήτρια πλήρωνε για την εγγραφή της 1 δρχ. και έπαιρνε δωρεάν το αναγνωστικό βιβλίο της τάξης της. Στο Κυριακό Σχολείο Εργατριών» δίδαξαν σημαντικοί εκπαιδευτικοί της εποχής εκείνης, όπως οι: Άννα Μελά-Κατσίγρα, Ειρήνη Πράτσικα, Ευτέρπη Τσιλιμίγκρα, Ρόζα Ιωάννου (μετέπειτα Ιμβριώτη), Θωμάς Θωμόπουλος κ.α. Για την οργάνωση του προγράμματος του συνεργάστηκε επίσης ο Δημήτρης Γληνός.[4][6][12]

Ανωτέρα Γυναικεία Σχολή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βέρθα Λέκκα δραστηριοποιήθηκε επίσης στην εφορευτική επιτροπή της «Ανωτέρας Γυναικείας Σχολής», μεταξύ 1922-1923.[1]

Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων – Λύκειο των Ελληνίδων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βέρθα Λέκα, ως μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και του Δ.Σ. του «Εθνικού Συμβουλίου των Ελληνίδων»,[1] αγωνίσθηκε και αυτή υπέρ των δικαιωμάτων της γυναίκας.[5] Το «Εθνικό Συμβούλιο των Ελληνίδων», ήταν σωματείο, το οποίο είχε ιδρυθεί, το 1919, με τη μορφή ομοσπονδίας και σε αυτό συμμετείχαν διάφορες φεμινιστικές οργανώσεις. Επίσης, όλες αυτές οι γυναίκες, οι οποίες συμμετείχαν στο «Κυριακό Σχολείο», ήταν ταυτόχρονα και μέλη του Λυκείου των Ελληνίδων.[13] Το σωματείο αυτό είχε ιδρυθεί από το 1911[14] από την Καλλιρρόη Παρρέν (1861–1940) και άλλα μέλη της Ενώσεως των Ελληνίδων με σκοπό τον «μεταξύ των γυναικών των γραμμάτων, των επιστημών, των τεχνών σύνδεσμο, προς εξυπηρέτησιν της προόδου του φύλου των, προς υπεράσπισιν και προστασίαν αυτών και προς αναγέννησιν και διατήρησιν των Εθίμων και Παραδόσεων».[15] Σύμφωνα με τη Ζιζή Σαλίμπα, στο έργο της Γυναίκες εργάτριες στην ελληνική βιομηχανία και στη βιοτεχνία (1870–1922) το σωματείο αυτό, «στην κυριολεξία πρόκειται για γυναικεία λέσχη, με διάφορες κοινωνικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες για την ανάδειξη και διατήρηση των εθνικών εθίμων και παραδόσεων. Βρίσκεται στον αντίποδα των υπόλοιπων φεμινιστικών οργανώσεων που είχαν ριζοσπαστικό χαρακτήρα ».

Πατριωτικό Ίδρυμα Προστασίας του Παιδιού - Πατριωτικό Ίδρυμα Περιθάλψεως

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βέρθα Λέκα είχε παράλληλη και σημαντική δραστηριότητα όχι μόνο τα δικαιώματα της γυναίκας, αλλά και για τα δικαιώματα του παιδιού. Συμμετείχε ενεργά σε φορείς, όπως το «Πατριωτικό Ίδρυμα Προστασίας του Παιδιού» (ΠΙΠΠ), το οποίο, σύμφωνα με την ιστορικό - καθηγήτρια Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Βασιλική Θεοδώρου, στη μελέτη της «Μεταβαλλόμενα πλαίσια συνάφειας μεταξύ εθελοντών, ειδικών και κράτους: Το παράδειγμα του Πατριωτικού Ιδρύματος Προστασίας του Παιδιού», αποτέλεσε χαρακτηριστικό παράδειγμα «μεικτής οικονομίας πρόνοιας», καθώς συνδύαζε στοιχεία εθελοντικής συμμετοχής, επιστημονικής πλαισίωσης και κρατικής επίβλεψης. Το «Πατριωτικό Ίδρυμα Προστασίας του Παιδιού» ιδρύθηκε, το 1914, ως ένας κλασικός γυναικείος φιλανθρωπικός σύλλογος, ο οποίος αναδείχθηκε σταδιακά, κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, ως ο κύριος φορέα άσκησης κοινωνικής πολιτικής για τη μητρότητα και την παιδική ηλικία. Σκοπός του Πατριωτικού Συνδέσμου των Ελληνίδων ήταν, σύμφωνα με το καταστατικό ίδρυσής του ήταν να οργανώσει με έναν πιο μεθοδικό τρόπο τη γυναικεία φιλανθρωπία, υιοθετώντας «τας νέας κατευθύνσεις της πρακτικής κοινωνικής πολιτικής».[16] Στη διάρκεια της λειτουργίας του άλλαξε αρκετές φορές ονομασία και θεσμικό πλαίσιο, ενώ τα όρια ανάμεσα στη συλλογικότητα και το κράτος ήταν ρευστά. Χρησιμοποιώντας επίσης ένα δίκτυο εθελοντριών, η δημόσια αυτή συλλογικότητα επιχείρησε να συμβάλει όχι μόνο στην αντιμετώπιση της παιδικής θνησιμότητας, αλλά κυρίως στην υγιεινιστική διαφώτιση των λαϊκών στρωμάτων και στη διαμόρφωση της έννοιας της «επιστημονικής μητρότητας» και της «κανονικότητας» σχετικά με την ανάπτυξη του παιδικού σώματος.[17] Τον Αύγουστο του 1917, λίγους μήνες μετά την εγκατάσταση της κυβέρνησης Βενιζέλου στην Αθήνα και την αποχώρηση της βασιλικής οικογένειας, ο Πατριωτικός Σύνδεσμος διαλύεται, ακολουθώντας την τύχη άλλων φιλοβασιλικών συλλόγων. Στη θέση του ιδρύεται το «Πατριωτικό Ίδρυμα Περιθάλψεως», με σκοπό την περίθαλψη των στρατιωτών και των οικογενειών τους, τη βοήθεια σε παθόντες από θεομηνίες και φυσικές καταστροφές, τη βοήθεια σε απόρους, ασθενείς, αναπήρους, απροστάτευτες μητέρες και παιδιά. Είχε προηγηθεί η ίδρυση του Υπουργείου Περιθάλψεως από την κυβέρνηση Θεσσαλονίκης. Το 1921 το ίδρυμα θα καταργηθεί, για να επανασυσταθεί ο Πατριωτικός Σύνδεσμος, πλαισιωμένος πλέον από φιλοβασιλικά στελέχη, ενώ μετά τη Μικρασιατική καταστροφή θα επανέλθει στη μορφή του Πατριωτικού Ιδρύματος με βενιζελική διοίκηση. Σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, η φυσιογνωμία της συλλογικότητας θα επηρεαστεί από τις εθνικές περιπέτειες και τις αλλαγές του πολιτικού σκηνικού. Το 1929 μετονομάζεται ξανά σε «Πατριωτικό Ίδρυμα Προστασίας του Παιδιού» (ΠΙΠΠ)[18] Το 1931 ιδρύεται και η «Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία».[19] Το Ίδρυμα και η Εταιρεία ήταν τεμνόμενοι κύκλοι, ενώ άλλες συλλογικότητες με τις οποίες είχαν σημεία επαφής τα μέλη του ιδρύματος ήταν ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός και οι φεμινιστικές οργανώσεις του Μεσοπολέμου, το Εθνικό Συμβούλιο των Ελληνίδων και ο Σύνδεσμος Ελληνίδων υπέρ των Δικαιωμάτων της Γυναίκας. Οι γυναικείες οργανώσεις πρόβαλλαν συχνά τις θέσεις των γιατρών του Ιδρύματος από τις στήλες των περιοδικών «Ελληνίς» και «Ο Αγώνας της Γυναίκας», ενώ η διοίκηση του ΠΙΠΠ φαίνεται ότι καλούσε τις γυναικείες οργανώσεις να πλαισιώσουν τις δράσεις του, όπως την «Εβδομάδα του Παιδιού». Έτσι, παρά τον κυρίαρχο ρόλο που έπαιζαν οι γιατροί στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του Ιδρύματος, δεν ήταν λιγότερο σημαντικός ο ρόλος ορισμένων γυναικών που συμμετείχαν τόσο στις δράσεις του όσο και στην Εταιρεία. Οι περισσότερες είχαν κάνει σπουδές νομικής, ιατρικής, παιδαγωγικών και ψυχολογίας και ήταν μέλη γυναικείων οργανώσεων. Ανάμεσά τους η Ζωή Φράγκου, η Άννα Παπαδημητρίου, η Δώρα Παπακωνσταντίνου, η Αγνή Δροσοπούλου, η Μυρσίνη Κλεάνθους-Παπαδημητρίου και η Βέρθα Λέκα έχουν συχνή παρουσία.[20] Μαζί με τις εθελόντριες και τις πρώτες αδελφές επισκέπτριες, που αποφοίτησαν το 1932 από τη σχολή του ΠΙΠΠ, αποτελούσαν έναν κύκλο δυναμικών γυναικών που κατά κάποιον τρόπο είχαν ειδικευτεί στην προστασία της παιδικής ηλικίας.[21]

Λογοτεχνικό, συγγραφικό, μεταφραστικό & εκδοτικό έργο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βέρθα υπήρξε μεταφράστρια, στα ελληνικά, έργων από τα γερμανικά και τα ιταλικά, εκδότρια των μύθων του Αισώπου στη νέα ελληνική γλώσσα και συγγραφέας του βιβλίου:

Επιμέλεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταφράσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κριτική-παρουσιάση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αύρα Σ. Θεοδωροπούλου στη μουσικοκριτική της στη Νέα Εστία, ανάμεσα στα άλλα σημειώματά της που έχουν αφιερώματα σε Έλληνες και ξένους δημιουργούς και μουσικούς με μεγάλη προσωπικότητα, ως προς τη μουσική τους δημιουργία και που έφυγαν από τη ζωή, κάνει ιδιαίτερη μνεία στη Βέρθα Λέκα, αν και δεν ήταν μουσικός. Η Βέρθα συμπεριλήφθηκε στις αφιερώσεις της Αύρας, γιατί αναγνώριζε την κοινή αγάπη και την προσφορά έργου της Βέρθας προς τη γυναίκα και το παιδί, μέσα από διάφορα σωματεία που ίδρυσε ή συμμετείχε. Κάτι, δηλαδή, που ουσιαστικά αντανακλούσε και το δικό της έργο.[22]


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Πασχαλίνα Χατζημπέη, «Οι πρωτεργάτριες του "Εκπαιδευτικού Δημοτικισμού" στην Ελλάδα: συμμετοχή στο κίνημα, παιδαγωγικές απόψεις, εκπαιδευτική-παιδαγωγική δράση», (μεταπτυχιακή διατριβή), "The women pioneers of the ‘Educational Demoticism’ movement in Greece: participation, pedagogical ideas, educational- pedagogical action", επόπτρια καθηγήτρια: Σιδηρούλα Ζιώγου-Καραστεργίου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 261, (παράρτημα) Πίνακας 1, Γυναίκες μέλη του "Εκπαιδευτικού Ομίλου", Νο. 77 Λέκκα Βέρθα. Με πηγή: Α. Δημαράς (επιμ.), «Εκπαιδευτικός όμιλος. Κατάλογος μελών 1910-1927: σύνθεση, περιγραφή, εκτιμήσεις», σελ. 75-202 & σελ. 214.
  2. ↑ Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νόμπελ, Β΄ Έκδοσις 1974, Τόμος ένατος, σελ. 3569
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Βασίλειος Πετράκος, «Σπύρος Ευ. Ιακωβίδης (28 Αυγούστου 1922 - 16 Ιουνίου 2013)[νεκρός σύνδεσμος]», σελ. 254-269, Ομιλία που έγινε στην Ακαδημία Αθηνών, στις 10 Οκτωβρίου 2013 και δημοσιεύτηκε στα πρακτικά 88Β, περιοδικό "ΜΕΝΤΩΡ", χρονογραφικό και ιστοριοδιφικό Δελτιο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, τεύχος 106ο, Δεκέμβριος 2013, Αθήνα 2013, σελ. 255-256.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Μαριάνθη Μπέλλα, «Κυριακό Σχολείο Εργατριών (1911-1922)», Με πηγή: Α. Μπουτζουβή, «Γυναικείο κίνημα. Όψεις και δράσεις 1909-1922», στο Βασίλης Παναγιωτόπουλος (Επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τόμ. 6ος (Από το κίνημα στο Γουδί ως τη Μικρασιατική Καταστροφή), εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, σελ. 283-292.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Ζιζή Σαλίμπα (2002 & 2004), σελ. 257 Αρχειοθετήθηκε 2018-04-12 στο Wayback Machine..
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Ζιζή Σαλίμπα (2002 & 2004), σελ. 258[νεκρός σύνδεσμος].
  7. ↑ Για τα βιογραφικά στοιχεία της Αύρας Θεοδωροπούλου δείτε επίσης: «Εγκυκλοπαίδεια της Γυναίκας», τ. Δ', Αθήνα 1966, σελ. 586, Κούλα Ξηραδάκη, «Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα. Πρωτοπόρες Ελληνίδες 1830-1936», Αθήνα 1988, σελ. 124.
  8. ↑ Αύρα Θέρου, «Το Κυριακό Σχολείο», Ακρόπολις, 13-10-1911.
  9. ↑ Η Άννα Μελά-Κατσίγρα διετέλεσε διευθύντρια του Δημοσίου Μαιευτηρίου. Η Άννα Κατσίγρα ήταν επίσης η πρώτη σύζυγος του Σπύρου Μελά, από το 1908 έως το 1914. Έγραψε βιβλία περί υγιεινής, συμπεριφοράς και ιατρικής, όπως: «Έρως - γάμος», «Για τους αρραβωνιασμένους», «Για τους παντρεμένους», «Ιατρός της οικογένειας», «Ελληνικά προϊόντα και τρόπος διατροφής», «Φυσιοθεραπεία», «Για το αγόρι», «Για το κορίτσι». Επίσης έγραφε άρθρα και μελέτες σε εφημερίδες και περιοδικά.
  10. ↑ Η Ελένη Ο. Ρουσοπούλου ήταν φεμινίστρια με μουσική και εγκυκλοπαιδική παιδεία και μέλος του «Εθνικού Συμβουλίου των Ελληνίδων».
  11. ↑ Έφη Αβδελά, «Το αντιφατικό περιεχόμενο της κοινωνικής προστασίας: Η νομοθεσία για την εργασία των γυναικών στη βιομηχανία (19ος-20ός αι.)», Τα Ιστορικά, τομ. 11, Δεκέμβριος 1989, σελ. 339-360, Έφη Αβδελά - Αγγέλικα Ψαρρά, «Ο Φεμινισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου. Μία ανθολογία», Αθήνα 1985, σελ. 17-54.
  12. ↑ Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, Σειρά: Το Κυριακόν Σχολείον του Εργατικού Κέντρου Αθηνών, Κυριακόν Σχολείον Εργατριών, Επαγγελματικόν - μορφωτικόν ίδρυμα, Κανονισμός, Αθήνα 1914.
  13. ↑ «Λογοδοσία Λυκείου των Ελληνίδων 1911», Αθήνα 1912, σελ. 32-45.
  14. ↑ Ελένη Μπόμπου-Πρωτοπαπά, «Το Λύκειο των Ελληνίδων 1911-1991», Αθήνα 1993.
  15. ↑ «Λογοδοσία Λυκείου των Ελληνίδων 1911», Αθήνα 1912.
  16. ↑ «Δελτίον του Πατριωτικού Συνδέσμου των Ελληνίδων», Α΄/1 (1916), σ. 1.
  17. ↑ Βασιλική Θεοδώρου (2015), σελ. 82-83.
  18. ↑ Νόμος 4062 «Περί Πατριωτικού Ιδρύματος Προστασίας του Παιδιού», Εφημερίς της Κυβερνήσεως, Α΄/94, 9.3.1929, σελ. 915-918.
  19. ↑ Βασιλική Θεοδώρου (2015), σελ. 91-93.
  20. ↑ Βασιλική Θεοδώρου (2015), σελ. 97-98.
  21. ↑ Βασιλική Θεοδώρου, «Μεταβαλλόμενα πλαίσια συνάφειας μεταξύ εθελοντών, ειδικών και κράτους: το παράδειγμα του Πατριωτικού Ιδρύματος Προστασίας του Παιδιού», (σελ. 82-100), στο Συλλογικό έργο, «Μορφές Δημόσιας Κοινωνικότητας στην Ελλάδα του 20ού αιώνα», επιμέλεια: Ε. Αβδελά, Χ. Εξερτζόγλου, Χρ. Λυριντζής, εισηγητές: Έφη Αβδελά, Δήμητρα Βασιλειάδου, Γιάννης Γιαννιτσιώτης, Χάρης Εξερτζόγλου, Βασιλική Θεοδώρου, Γιάννης Καραγιάννης, Δέσπω Κριτσωτάκη, Δήμητρα Λαμπροπούλου, Κατερίνα Λουκίδου, Χρήστος Λούκος, Χρήστος Λυριντζής, Πάρις Παπαμίχος Χρονάκης, Μαρία Πρέκα, Κατερίνα Ροζάκου, Μαρία Σταματογιαννοπούλου, Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος, Ποθητή Χαντζαρούλα, Μαρία Χριστίνα Χατζηιωάννου, έκδοση: Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο 2015, ISBN 978-960-89102-4-9, ISBN 978-960-89102-5-6.
  22. ↑ Ουρανία Ρήγα, «Άυρα Σ. Θεοδωροπούλου. Η κριτική της στο περιοδικό της Νέας Εστίας: ιστορικοσυγκριτική μελέτη Αρχειοθετήθηκε 2017-08-10 στο Wayback Machine.», (πτυχιακή εργασία[νεκρός σύνδεσμος]), επόπτης καθηγητής: Μπελώνης Ιωάννης, Τ.Ε.Ι. Ηπείρου, Σχολή Καλλιτεχνικών Σπουδών, Τμήμα Λαϊκής & Παραδοσιακής Μουσικής, 2012, από την ιστοσελίδα: apothetirio.teiep.gr του Ιδρυματικού Αποθετηρίου ΤΕΙ Ηπείρου, σελ. 52.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βέρθα_Ρουσοπούλου&oldid=10878305"