Βασίλειος Δ΄ της Ρωσίας

Βασίλειος Δ΄
Τσάρος του Ρωσικού Βασιλείου
Περίοδος	19 Μαΐου 1606 - 19 Ιουλίου 1610
Προκάτοχος	Δημήτριος Β΄
Διάδοχος	Μιχαήλ Α΄
Γέννηση	22 Σεπτεμβρίου 1552 Ν. Νόβγκοροντ, Ρωσία
Θάνατος	12 Σεπτεμβρίου 1612 Γκοστίνιν, Πολωνο-λιθουανική Κοινοπολιτεία
Οίκος	μακρινή ρουρικιδική καταγωγή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Βασίλειος Δ΄ Σούισκι (Василий IV Шуйский, 22 Σεπτεμβρίου 1552, - 12 Σεπτεμβρίου 1612) ήταν τσάρος της Ρωσίας κατά την Εποχή των Αναστατώσεων. Κατέλαβε το θρόνο το 1606 ως επικεφαλής ένοπλης στάσης εναντίον του πρώτου Ψευδοδημήτριου.

Ο Βασίλειος ήταν γιος του Ιβάν Σούισκι, ανώτατου πρίγκιπα του Νίζνι Νόβγκοροντ με μακρινή Ρουρικιδική προέλευση: ήταν 6ος απόγονος εξ αρρενογονίας του Βασίλι Κιρντιάπα πρίγκιπα του Σούζνταλ. Ως νεαρός Βογιάρος στάλθηκε στη Μόσχα και εντάχθηκε στην αυλή του Ιβάν του Τρομερού μαζί με τον αδελφό του Δημήτριο. Με τον καιρό ο ρόλος των δύο αδελφών (που λειτουργούσαν πάντα από κοινού) στο παλάτι αναβαθμίσθηκε και ήταν παρόντες σε όλα τα κρίσιμα γεγονότα και τις συνωμοσίες που ακολούθησαν το θάνατο του Ιβάν.

Πριν την ανάρρηση στον θρόνο

Το 1591 ο τσάρος Φιοντόρ Α΄ (ο Κωδωνοκρούστης) έστειλε τον Βασίλειο στο Ούγκλιτς ως μυστικό ανακριτή για το θάνατο του εννιάχρονου Δημητρίου Ιβάνοβιτς, γιου του Ιβάν του Τρομερού από τον έβδομο γάμο του. Γνωμάτευσε ότι ο μικρός αυτοτραυματίσθηκε θανάσιμα κατά τη διάρκεια επιληπτικής κρίσης, παρά τη φημολογία ότι επρόκειτο για δολοφονία κατ' εντολήν του αντιβασιλέα Μπορίς Γκοντουνόφ, ο οποίος (κατά τις φήμες) ήθελε να εξολοθρεύσει τους μοσχοβίτες ρουρικίδες πρίγκιπες για να προκύψει κενό εξουσίας και να ανέλθει ο ίδιος στο θρόνο, όταν θα πέθαινε ο Κωδωνοκρούστης.

Ο Μπορίς Γκοντουνόφ έγινε πράγματι τσάρος το 1598 αλλά απεβίωσε από εγκεφαλικό επεισόδιο επτά χρόνια αργότερα. Την ίδια περίοδο ο στρατός ενός πολωνοτραφούς απατεώνα, ο οποίος ισχυριζόταν ότι ήταν ο Δημήτριος Ιβάνοβιτς, πορευόταν προς τη Μόσχα ζητώντας το στέμμα. Ο Βασίλειος τάχθηκε με το μέρος του «Ψευδοδημήτριου», νομιμοποιώντας το μύθευμα του τελευταίου ότι το πτώμα που είχε βρεθεί μαχαιρωμένο δεν ανήκε στο Δημήτριο Ιβάνοβιτς αλλά σε κάποιο παιδάκι που του έμοιαζε. Αφού ο σφετεριστής όμως ανήλθε στο θρόνο (1605) με τη βοήθειά του, ο Βασίλειος άρχισε να συνωμοτεί εναντίον του. Σύντομα ανακάλεσε τη δήλωση ανάκλησης που είχε κάνει, βεβαιώνοντας ότι ο πραγματικός Δημήτριος ήταν νεκρός από το 1591.

Η θητεία του ως τσάρου

Το Μάιο του 1606, εκμεταλλευόμενος τη μάλλον βάσιμη υποψία του ρωσικού λαού ότι ο νέος τσάρος ήταν πιόνι της Πολωνο-λιθουανικής Κοινοπολιτείας και σκόπευε να εκκαθολικίσει τη χώρα, ο Βασίλειος Σούισκι ηγήθηκε εισβολής στο Κρεμλίνο που έληξε με την εν θερμώ εκτέλεση του Ψευδοδημητρίου. Δύο ημέρες αργότερα ανακηρύχθηκε τσάρος με την ονομασία Βασίλειος Δ΄.

Η θητεία του κράτησε μόλις τέσσερα χρόνια εν μέσω του γενικευμένου χάους που χαρακτήρισε ολόκληρη την Εποχή των Αναστατώσεων - ακόμα και στην ίδια την πρωτεύουσα η εξουσία του ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Ο μοναδικός ίσως λόγος που δεν τον εκθρόνισαν ήταν η δημοφιλία του ηρωικού εξαδέλφου του, στρατηγού Μιχαήλ Σκόπιν - Σούισκι, καθώς και ότι δε βρισκόταν άλλος ευγενής να διεκδικήσει το στέμμα που εκείνη την εποχή έμοιαζε με δαμόκλειο σπάθη.

Η καθαίρεση και το τέλος

Αντιμέτωπος με την εισβολή της Πολωνίας και την εμφάνιση ενός δεύτερου Ψευδοδημήτριου, ο Βασίλειος χάρισε στη Σουηδία την Ίνγκρια με αντάλλαγμα στρατιωτική βοήθεια. Η βραχύβια αυτή συμμαχία κατέστειλε το νέο Ψευδοδημήτριο, αλλά ηττήθηκε από τον πολωνικό στρατό το 1610 στη Μάχη του Κλούσινο. Αμέσως ο Βασίλειος καθαιρέθηκε από φιλοπολωνούς Βογιάρους και φυλακίσθηκε σε μοναστήρι, ενώ μετά την κατάληψη της Μόσχας από τους Πολωνούς στάλθηκε στη Βαρσοβία. Εκεί πέθανε έγκλειστος στις12 Σεπτεμβρίου 1612.

Όταν ο Βασίλειος εκθρονίστηκε το 1610 δεν τον αντικατέστησε κανείς, διότι οι Πολωνοί σκόπευαν σταδιακά να προσαρτήσουν τα ρωσικά εδάφη. Ο επόμενος τσάρος Μιχαήλ Α΄ εκλέχθηκε το 1613, αφού μια λαϊκή εξέγερση εκδίωξε τους Πολωνούς από τη Μόσχα. Τα δε εδάφη που χαρίστηκαν στους Σουηδούς ανακτήθηκαν έναν αιώνα αργότερα από τον Μεγάλο Πέτρο κατά το Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο.