Βασιλικό Εύβοιας
Συντεταγμένες: 38°25′N 23°37′E / 38.417°N 23.617°E
| Βασιλικό Εύβοιας | |
|---|---|
 | |
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφέρεια | Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ευβοίας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Στερεά Ελλάδα |
| Νομός | Ευβοίας |
| Υψόμετρο | 20 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 7.695 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 34002 |
| Τηλ. κωδικός | 2221 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Βασιλικό είναι κωμόπολη της κεντρικής Εύβοιας. Διοικητικά είναι έδρα της δημοτικής κοινότητας Βασιλικού του δήμου Χαλκιδέων, της περιφερειακής ενότητας (πρώην νομού) Ευβοίας στην Στερεά Ελλάδα. Με το πρόγραμμα Καποδίστριας ήταν έδρα του δήμου Ληλαντίων. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, το Βασιλικό έχει 6.571 κατοίκους και είναι ο τρίτος μεγαλύτερος οικισμός του νομού μετά τη Χαλκίδα και τη Νέα Αρτάκη. Στο Βασιλικό υπάγεται διοικητικά το Λευκαντί.
Στο Βασιλικό, στο κέντρο του χωριού υπάρχει μεγάλος τετράγωνος πύργος σε πολύ καλή κατάσταση και είναι επισκέψιμος.
Γεωγραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Βασιλικό βρίσκεται στα Ληλάντια Πεδία, περίπου 10 χιλιόμετρα ανατολικά της Χαλκίδας, στην αριστερή όχθη του ποταμού Λήλα. Εκτείνεται μέχρι τα παράλια στο νότιο Ευβοϊκό κόλπο, όπου βρίσκεται το επίνειό του, το Λευκαντί, δύο χιλιόμετρα νότια του κέντρου του οικισμού.[1] Βορειοανατολικά βρίσκεται το χωριό Φύλλα και βορειοδυτικά το χωριό Μύτικας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 20 μέτρων.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο Λευκαντί έχουν ανακαλυφθεί ίχνη κατοίκησης από την πρωτοελλαδική περίοδο. Ίχνη του προϊστορικού οικισμού βρέθηκαν στο παραθαλάσσιο λόφο Ξηρόπολη. Ο οικισμός κατοικούταν από το 3.000 π.Χ. και ανέπτυξε εμπορικές επαφές με την Τρωάδα και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η ακμή της πόλης συνέχισε μέχρι τους γεωμετρικούς χρόνους και σταμάτησε το 700 π.Χ.. Στο λόφο Τούμπα, 500 μέτρα μακριά από το λόφο Ξηρόπολη, ανακαλύφθηκε λίθινο αψιδωτό παραλληλόγραμμο κτίριο μήκους 48 μέτρων και πλάτους 10. Κατώ από το δάπεδο του κτιρίου ανακαλύφθηκε τάφος μέσα σε διμερές χώρισμα βράχου ενός άντρα, ο οποίος είχε αποτεφρωθεί, και μίας γυναίκας που είχε ταφεί. Μέσα στον τάφο βρέθηκαν επίσης οστά τεσσάρων μικρόσωμων αλόγων. Μέσα στη τεφροδόχο βρέθηκε λινό νεκρικό ένδυμα, το οποίο αποτελεί το αρχαιότερο ένδυμα που έχει βρεθεί στην Ελλάδα. Επίσης βρέθηκαν όπλα, αγγεία και χρυσός νεκρικός διάκοσμος. Ο τάφος χρονολογείται από τον 11ο π.Χ. αιώνα.[2]
Στο Λευκαντί σύμφωνα με την παράδοση δημιουργήθηκε πάλι οικισμός τον 15ο αιώνα. Η περιοχή κατελήφθη από τον τουρκικό στρατό το 1470, με την Εύβοια μέχρι τότε να είναι ενετική κτήση από το 1205. Εξαιτίας των συχνών επιδρομών, οι κάτοικοί του μετοίκησαν στην περιοχή που βρίσκεται ο φράγκικος πύργος περίπου το 1700 για προστασία.[3] Η περιοχή αυτή σήμερα αποτελεί το ιστορικό κέντρο του Βασιλικού. Το Βασιλικό αναφέρεται σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1474 με την ονομασία Vasiliko. Σύμφωνα με το κατάστιχο, τότε είχε 17 σπίτια.[4] Αρχικά ήταν μια αγροτική κοινότητα, αλλά σήμερα η βιομηχανία και ο τουρισμός συνεισφέρουν σημαντικά στην οικονομία του.[5]
Διοικητικά, ο οικισμός ανήκε από το 1835 μέχρι το 1912 στο δήμο Χαλκιδέων. Το 1912 ορίζεται έδρα της κοινότητας Βασιλικού το 1971 προσαρτώνται στο Βασιλικό οι οικισμοί Κάμπος και Λευκαντί. Το 1997 ορίζεται έδρα του δήμου Ληλαντίων και το 2010, με το πρόγραμμα Καλλικράτης, υπάγεται στο δήμο Χαλκιδέων.[6]
Απογραφές πληθυσμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πορεία του πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 184[7] | 2.216[7] | 2.073[7] | 2.092[7] | 3.159[7] | 4.294[7] | 5.304[7] | 6.504 | 6.571 | 7.695 |
Πρόεδροι της Κοινότητας (1978 και μετά) και Δήμαρχοι Βασιλικού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Διάρκεια θητείας | Ιδιότητα | Όνομα |
|---|---|---|
| 1979-82 | Πρόεδρος | Αναστάσιος Αρτσίτας |
| 1983-86 | Πρόεδρος | Κωνσταντίνος Λεμπέσης |
| 1987-1998 | Πρόεδρος 1987-94, Δήμαρχος 1995-98 | Ηρακλής Τριανταφύλλου (19??-2023) |
- Πηγές: ΕΕΤΑΑ [1],
Αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λίγο βόρεια από το ιστορικό κέντρο του Βασιλικού βρίσκεται μεσαιωνικός τετράγωνος πύργος. Ο πύργος έχει ύψος 17,5 μέτρα, με τους περιμετρικούς τείχους να σώζονται σε όλο τους το ύψος, μέχρι τις επάλξεις, και πλάτος πλευράς 8,2 μέτρα. Η είσοδος στο πύργο γινόταν από πόρτα η οποία βρισκόταν 7 μέτρα πάνω από το έδαφος. Στο παρελθόν εκεί έφτανε ξύλινη σκάλα, ενώ σήμερα έχει κατασκευαστεί εξωτερική μεταλλική σκάλα. Ο πύργος έχει αποκατασταθεί από την 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Από το 2010 λειτουργεί ως κέντρο πληροφόρησης για τους φράγκικους πύργους της Εύβοιας.[8]
Το ιστορικό κέντρο του Βασιλικού αποτελείται από νεοκλασικά διώροφα κτίρια. Στην παλιά πλατεία βρίσκεται ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, ένας από τους παλαιότερους της πόλης. Ο σημερινός ναός άρχισε να κατασκευάζεται το 1887 και ολοκληρώθηκε το 1907. Είναι ο τρίτος κατά σειρά σε αυτή τη θέση. Είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και έχει μήκος 20 μέτρα και πλάτος 15.[3]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πύργος Βασιλικού από τον Καστρολόγο.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Περιήγηση στο Βασιλικό Ευβοίας». visitgreece.gr. ΕΟΤ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2014.
- ↑ «Ξηρόπολη». Δήμος Ληλαντίων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2014.
- ↑ 3,0 3,1 «Ιστορικό ναού». Ι.Ν. Κοίμηση της Θεοτόκου Βασιλικού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2014.
- ↑ Μπαλτά, Ευαγγελία (1989). L' Eubee a la fin du XV siecle: economie et population: les registres de l'annee 1474. Αθήνα: Εταιρεία Ευβοϊκών Μελετών. σελ. 311.
- ↑ «Βασιλικό». Δήμος Ληλαντίων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2014.
- ↑ «Βασιλικόν Ν. Ευβοίας». Διοικητικές μεταβολές Οικισμών των ΟΤΑ. ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2006). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Αθήνα: Ερμής. σελ. 127. ISBN 9603201332.
- ↑ «Βασιλικό Εύβοιας: Επισκέψιμος ο μεσαιωνικός πύργος». Το Βήμα. 1η Ιουνίου 2010. http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=334956. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2014.