Βιβλιοτροχός
Ο βιβλιοτροχός ή τροχός βιβλίων ή τροχός ανάγνωσης είναι ένας τύπος περιστρεφόμενης βιβλιοθήκης που είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να επιτρέπει σε ένα άτομο να διαβάζει πολλά βιβλία χωρίς να χρειάζεται να μετακινηθεί. Τα βιβλία περιστρέφονται κάθετα, παρόμοια με την κίνηση ενός νερόμυλου, αντίθετα με την περιστροφή σε μια επίπεδη επιφάνεια τραπεζιού. Ο σχεδιασμός του βιβλιοτροχού εμφανίστηκε σε μια εικονογράφηση του 16ου αιώνα από τον Αγκοστίνο Ραμέλλι, σε μια εποχή που τα μεγάλα βιβλία έφεραν πρακτικά προβλήματα στους αναγνώστες. Ο σχεδιασμός του Ραμέλλι επηρέασε άλλους μηχανικούς και, παρότι σήμερα ξεπερασμένος, εμπνέει σύγχρονους καλλιτέχνες και ιστορικούς.
Ιστορία και σχεδιασμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο βιβλιοτροχός εφευρέθηκε από τον στρατιωτικό μηχανικό Αγκοστίνο Ραμέλλι το 1588, και παρουσιάστηκε ως ένα από τα 195 σχέδια στο Le diverse et artificiose machine del Capitano Agostino Ramelli (Οι διάφορες και έξυπνες μηχανές του Λογαγού Αγκοστίνο Ραμέλλι).[1] Για να διασφαλίσει ότι τα βιβλία παρέμεναν σε σταθερή γωνία, ο Ραμέλλι εφάρμοσε μια επικυκλική διάταξη μετάδοσης, μια πολύπλοκη συσκευή που προηγουμένως είχε χρησιμοποιηθεί μόνο σε αστρονομικά ρολόγια. Ο σχεδιασμός του Ραμέλλι ήταν άσκοπα περίτεχνος, καθώς και ο ίδιος πιθανώς κατάλαβε ότι η βαρύτητα θα μπορούσε να δουλέψει το ίδιο αποτελεσματικά (όπως κάνει και στον τροχό του λούνα παρκ, που εφευρέθηκε αιώνες αργότερα), αλλά το σύστημα γραναζιών του επέτρεψε να επιδείξει τη μαθηματική δεξιότητά του.[2] Παρότι άλλοι άνθρωποι ξεκίνησαν να κατασκευάζουν βιβλιοτροχούς βασισμένους στο σχέδιο του Ραμέλλι, στην πραγματικότητα ο Ραμέλλι δεν κατασκεύασε κάποιον ο ίδιος.[3]
Σε ποιον βαθμό οι βιβλιοτροχοί εκτιμήθηκαν για την εξυπηρέτησή τους σε σχέση με την αισθητική τους ποιότητα παραμένει ένα θέμα συζήτησης, σύμφωνα με τον σύγχρονο Αμερικανό μηχανικό Χένρι Πετρόσκι.[4] Ο Ραμέλλι περιέγραψε τον βιβλιοτροχό ως μια «όμορφη και έξυπνη μηχανή, πολύ χρήσιμη και βολική για όποιον παίρνει ευχαρίστηση από τη μελέτη, ειδικά για εκείνους που είναι αδιάθετοι και βασανίζονται από ποδάγρα».[5] Η αναφορά του Ραμέλλι στην ουρική αρθρίτιδα, μια κατάσταση που παρεμποδίζει την κινητικότητα, καταδεικνύει την έφεσή του για μια συσκευή που επιτρέπει την πρόσβαση σε αρκετά βιβλία, ενώ κάποιος είναι καθιστός. Ωστόσο, ο Πετρόσκι επισημαίνει ότι η εικονογράφηση του Ραμέλλι στερείται από χώρο για γράψιμο και άλλες επιστημονικές εργασίες, και ότι ο «ευφάνταστος τροχός» μπορεί να μην ήταν κατάλληλος για οποιαδήποτε δραστηριότητα πέρα από την ανάγνωση.[4]
Ενώ ο σχεδιασμός του βιβλιοτροχού συνήθως πιστώνεται στο Ραμέλλι, μερικοί ιστορικοί αμφισβητούν ότι ήταν ο πρώτος που εφηύρε μια τέτοια συσκευή. Ο Τζόζεφ Νήνταμ, ένας ιστορικός της κινεζικής τεχνολογίας, δήλωσε ότι περιστρεφόμενες βιβλιοθήκες, αν και όχι κάθετα προσανατολισμένες, είχαν τις ρίζες τους στην Κίνα «ίσως χίλια χρόνια πριν από τον σχεδιασμό του Ραμέλλι».[4]
Επιρροή και κληρονομιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο βιβλιοτροχός ήταν μια πρώιμη προσπάθεια να λυθεί το πρόβλημα της διαχείρισης των ολοένα και πιο πολυάριθμων εντύπων, τα οποία ήταν συνήθως μεγάλα και βαριά την εποχή του Ραμέλλι.[3] Έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πρώτες συσκευές «ανάκτησης πληροφοριών»[6] και θεωρείται πρόδρομος σύγχρονης τεχνολογίας, όπως του υπερκειμένου και των e-readers, που επιτρέπουν στους αναγνώστες να αποθηκεύουν και να αναφέρονται σε μεγάλες ποσότητες πληροφοριών.[3] Άλλοι εφευρέτες, όπως ο Γάλλος εφευρέτης Νικολά Γκρόλιερ ντε Σερβιέρ (1596-1689), προτείνουν τις δικές τους παραλλαγές στο σχέδιο του Ραμέλλι.
Στη σύγχρονη εποχή, ο βιβλιοτροχός αποτιμάται για την ιστορική σημασία του, τη διακοσμητική έφεση και συμβολική σημασία. Το σχέδιο του Ραμέλλι έχει αναδημιουργηθεί από καλλιτέχνες όπως ο Ντάνιελ Λίμπεσκιντ (Daniel Libeskind),[7] και ενέπνευσε το όνομα του blog της Βιβλιοθήκης Σμιθσόνιαν, "Turning the Book Wheel" ("Γυρίζοντας τον Βιβλιοτροχό").[8]
Η μηχανική επινόηση των επικυκλοειδών γραναζιών, που χρησιμοποιούνται για να κρατήσουν κάθε επίπεδο του βιβλίου καθώς περιστρέφεται, χρησιμοποιήθηκε αργότερα για τον ανελκυστήρα σκαφών Τροχό Φάλκερκ, αν και ο σχεδιαστής του ισχυρίζεται ότι τον είχε βρει ανεξάρτητα.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Brashear, Ronald. "Ramelli's Machines: Original drawings of the 16th century machines". Smithsonian Libraries.
- ↑ Rybczynski, Witold. One Good Turn: A Natural History of the Screwdriver and the Screw. Scribner, 2000.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Garber, Megan. "Behold, the Kindle of the 16th Century". The Atlantic. 27 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Petroski, Henry. The Book on the Book Shelf. Knopf, 1999.
- ↑ Ramelli, Agostino. Le diverse et artificiose machine. 1588. Quoted in Rybczynski, Witold. One Good Turn: A Natural History of the Screwdriver and the Screw. Scribner, 2000.
- ↑ Norman, Jeremy. "Renaissance Information Retrieval Device". HistoryofInformation.com.
- ↑ Allen, Greg. "On The Making Of The Lost Biennale Machines Of Daniel Libeskind". Greg.org.
- ↑ Blog post. Smithsonian Library.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- "Ramelli's Bookwheel" Αρχειοθετήθηκε 2021-12-12 στο Wayback Machine., ιστορικό και σχολιασμός από τον Τμήμα Πολυμέσων, Πολιτισμού, και Επικοινωνίας, του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης
- drifts through debris, καλλιτεχνική εγκατάσταση εμπνευσμένη από το σχέδιο του Ραμέλλι