Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βουδισμός

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Με τον όρο Βουδισμός ή Βουδδισμός εννοείται μία από τις μεγάλες θρησκείες του κόσμου με κεντρικό πρόσωπο του μυθολογικού υλικού της τη ζωή και τη διδασκαλία του Σιντάτ(χ)α Γκοτάμα (Σιντάρτα Γκαουτάμα σανσκριτικά) Μπούντχα (Buddha) ή Βούδα ή Βούδδα, του Πεφωτισμένου όπως αποκαλείται ενίοτε.

Ο Βουδισμός είναι ένα από τα αρχαιότερα θρησκεύματα (6ος-4ος αιώνας π.Χ.).[1] Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα θρησκευτικών δοξασιών, φιλοσοφικών αρχών, εθίμων, θεσμών και ηθικών κανόνων που αποδίδονται στον Βούδα. Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι ακολουθούν τον Βουδισμό.

Αναγνωρίζονται γενικά δύο σχολές Βουδισμού: η Μαχαγιάνα και η Τεραβάντα. Η κάθε σχολή διαφέρει σχετικά με την ακριβή φύση της Νιρβάνα, τη σημαντικότητα και κανονικότητα των διαφόρων διδασκαλιών και κειμένων καθώς και τις μοναστικές και τις λειτουργικές πρακτικές.[2][3]

Βούδας

Σιντάρτα Γκαουτάμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Βούδας γεννήθηκε ως Σιντάρτα Γκαουτάμα, πρίγκιπας της φυλής Σάκυα του Νεπάλ (Σακυαμούνι) το 563 π.Χ. Στην ηλικία των 30 ετών εγκατέλειψε τις ανέσεις του βασιλικού οίκου, για να αναζητήσει το νόημα της οδύνης που αντίκριζε γύρω του. Μετά από 6 χρόνια σκληρού ασκητισμού και έχοντας φθάσει στο χείλος του θανάτου λόγω έλλειψης τροφής εγκατέλειψε την οδό του ακραίου ασκητισμού και μία νύχτα διαλογίστηκε κάτω από ένα δέντρο Μπόντι και έφτασε στη Φώτιση. Κατά το πρώτο μέρος της νύχτας μέσω του διαλογισμού Αναπανασάτι έφτασε στις Εκστάσεις και είδε τις προηγούμενες ζωές του. Κατά το δεύτερο μέρος της νύχτας είδε και κατανόησε πλήρως τον νόμο του Κάρμα και πως αυτός ο νόμος διέπει τις ζωές όλων των όντων. Τέλος στο τρίτο μέρος της νύχτας εφάρμοσε τον Διορατικό διαλογισμό (Βιπάσανα) και έχοντας κατανοήσει και πραγματώσει πλήρως τις Τέσσερις Ευγενείς Αλήθειες έφτασε στη Φώτιση (Νιρβάνα).

Την πανσέληνο του Μαΐου, με την ανατολή του πρωινού άστρου, ο Σιντάρτα Γκοτάμα έγινε Βούδας (Μπούντχα) ο Πεφωτισμένος. Κατόπιν περιπλανήθηκε στις πεδιάδες της βορειοανατολικής Ασίας επί 45 περίπου χρόνια, διδάσκοντας την ατραπό του Ντάρμα. Γύρω του αναπτύχθηκε μια κοινότητα ή Σάγκχα μοναχών -ανεξαρτήτως φύλου από κάθε κάστα και κάθε φυλή- αφοσιωμένων στην άσκηση της ατραπού του Βούδα. Το ιστορικό πρόσωπο που έλαβε τον τίτλο Βούδας πέθανε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις σύγχρονων ιστορικών, το 486 π.Χ., στην ηλικία των 80 ετών περίπου.

Η ιστορία του Βουδισμού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύντομα μετά από τον θάνατο του Βούδα (που σημαίνει «αυτός που αφυπνίστηκε») ή παρινιρβάνα, πεντακόσιοι μοναχοί συναντήθηκαν στο πρώτο συμβούλιο της Ρατζάγκρ(χ)α, υπό την ηγεσία του Κασυάπα, (Kashyapa). Ο Ουπάλι (Upali) απήγγειλε τον YO μοναστικό κώδικα (Βινάγια) όπως τον θυμόταν. Ο Ανάντα (Ananda), εξάδελφος, φίλος και αγαπημένος μαθητής του Σιντάτα -άτομο με καταπληκτική μνήμη- απήγγειλε τα μαθήματα του Βούδα (Σούτρα). Οι μοναχοί συζήτησαν τις λεπτομέρειες και ψήφισαν για την τελική μορφή του κειμένου. Κατόπιν δεσμεύτηκαν να απομνημονεύσουν το κείμενο και να το μεταφέρουν σε άλλους μοναχούς, καθώς επίσης και να το μεταφράσουν σε πολυάριθμες γλώσσες και διαλέκτους των ινδικών πεδιάδων. Ο Βουδισμός παρέμεινε προφορική παράδοση σχεδόν για 200 χρόνια.

Στους επόμενους αιώνες, η αρχική ενότητα του Βουδισμού άρχισε να κομματιάζεται. Η σημαντικότερη διάσπαση εμφανίστηκε μετά από το δεύτερο συμβούλιο, που έγινε στο Βαϊσχάλι (Vaishali) 100 χρόνια μετά από το πρώτο (δηλαδή προς τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ). Μετά από αρκετές συζητήσεις μεταξύ μιας ανανεωτικής ομάδας και των παραδοσιακών μοναχών του Βουδισμού οι ανανεωτές έφυγαν διαμορφώνοντας τη Μαχασάνγκ(χ)α[...] Στο πέρασμα του χρόνου από αυτή την ανανεωτική ομάδα διαμορφώθηκε η παράδοση Μαχαγιάνα της βόρειας Ασίας. Η εγκαθίδρυση της Μαχαγιάνα ως διακριτής παράδοσης ή κλάδου τοποθετείται στον 1ο αιώνα μ.Χ.. Μία αρκετά γνωστή (στη Δύση) σχολή Μαχαγιάνα είναι ο ζεν βουδισμός.

Ο τροχός της Ατραπού (Νταρματσάκρα) στην Ορίσα της Ινδίας, ο οποίος συμβολίζει την πράξη της διδασκαλίας και το οκταπλό μονοπάτι.

Οι παραδοσιακοί βουδιστές, που αναφέρονται πλέον ως Στ(χ)αβιραβάντα (Sthaviravada) ή «ατραπός των πρεσβύτερων» (Τ(χ)εραβάντα στη διάλεκτο Πάλι), ανέπτυξαν ένα σύνθετο σύνολο φιλοσοφικών ιδεών πέρα από εκείνες που διευκρίνισε ο ίδιος ο Βούδας. Αυτές οι ιδέες συλλέχθηκαν και καταγράφηκαν με τον γενικό τίτλο Αμπιντάρμα (Abhidharma) ή «ανώτερες διδασκαλίες». Ωστόσο και εδώ προέκυψαν αλλεπάλληλες διαφωνίες, με αποτέλεσμα τη διάσπαση της αρχικής παραδοσιακής ομάδας σε 18 διαφορετικές σχολές που ανέπτυξαν η καθεμία τη δική της ανεξάρτητη ερμηνεία επί διαφόρων θεμάτων. Αυτές οι σχολές με τη σειρά τους εξαπλώθηκαν σε όλη την Ινδία και τη νότια Ασία. Σήμερα, μόνο η σχολή της Σρι Λάνκα Τεραβάντα επιβιώνει.

Οι δύο σχολές, Μαχαγιάνα και Τεραβάντα, περιγράφονται από τους μελετητές του Βουδισμού ως οι δύο ατραποί (οδοί ή μονοπάτια) προς την επίτευξη της Φώτισης. Επίσης, μεταξύ 3ου και 7ου αιώνα μ.Χ. αναπτύχθηκε η τρίτη ατραπός ονομαζόμενη Βατζραγιάνα και η οποία αποτελεί ουσιαστικά τον Βουδισμό Τάντρα. Σύμφωνα με κάποιες κατατάξεις η Βατζραγιάνα ανήκει και εντάσσεται στη σχολή Μαχαγιάνα, ενώ σύμφωνα με άλλες θεωρείται διακριτή σχολή. Η ατραπός του Τάντρα αφορά στην ταχεία επίτευξη της Φώτισης μέσω ειδικών μορφών διαλογισμού που κάνουν ευρεία χρήση νοητών οπτικών σχημάτων και εικόνων.[4] Ο Βουδισμός Βατζραγιάνα απαντάται κυρίως στο Θιβέτ, το Νεπάλ και τη βόρεια Ινδία.

Χαρακτηριστικά του Βουδισμού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!

Όπως σε όλες τις θρησκείες, έτσι και στον Βουδισμό υπάρχουν ποικίλα «δόγματα» με διαφορές σε κάποια σημεία της πίστης. Δεδομένου μάλιστα ότι γενικά για τους βουδιστές δεν υφίσταται ένας (ή περισσότεροι) προσωποπαγής(-εις) Θεός(-οι), υπάρχουν διαφορετικά πιστεύω ακόμα και σχετικά με τη θεϊκότητα του προσώπου του Γκαουτάμα Βούδα. Κεντρικό σημείο της πίστης, ανεξαρτήτως δόγματος είναι άλλωστε το μη-Εγώ (anātman), η απόλυτη μη-ύπαρξη του ατομικού προσώπου. Για τους βουδιστές το κεντρικό ζήτημα δεν είναι η Θεότητα ή μη του Βούδα αλλά η Αλήθεια της Οδύνης (dukkha) και η Διδασκαλία για τον τερματισμό της (η οκταπλή ατραπός). Το θεμέλιο της βουδιστικής παράδοσης και πρακτικής είναι οι Τρεις Θησαυροί: ο Βούδας, το Ντάρμα (η Διδασκαλία) και η Σάνγκα (η Μοναστική Κοινότητα). Το να έχεις καταφύγιο στους τρεις θησαυρούς έχει παραδοσιακά αποτελέσει δήλωση και δέσμευση ότι ακολουθείς την ατραπό του Βούδα, και διακρίνει έναν βουδιστή από έναν μη βουδιστή.

Δημογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ακόλουθοι του Βουδισμού εκτιμώνταν κατά το 2010 στα περίπου 500 εκατομμύρια[5][6], αντιπροσωπεύοντας το 7% με 8% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Ο Βουδισμός στην Ελλάδα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες υπάρχουν διάφορες σχολές και βουδιστικά κέντρα κυρίως Βατζραγιάνα (Θιβετανικός Βουδισμός) και Ζεν. Το 2018 ιδρύθηκε στην Αθήνα το πρώτο Βουδιστικό Κέντρο Τεραβάδα όπου διδάσκονται οι διδασκαλίες του Βούδα μέσα από τον Κανόνα Πάλι

Ποσοστό βουδιστών ανά χώρα το 2010
Χώρες με σημαντικό πληθυσμό βουδιστών το 2010[7]
Χώρα Εκτιμώμενος αριθμός βουδιστών Βουδιστές ως % του συνολικού πληθυσμού
Κίνα 244.000.000 18,2%
Ταϊλάνδη 64.419.840 93,20%
Ιαπωνία 45.807.480
ή 84.653.000 		36,20% ή 67%[8]
Μιανμάρ 38.415.960 80,10%
Σρι Λάνκα 14.455.980 69,30%
Καμπότζη 13.701.660 96,90%
Ταϊβάν 4.945.600
ή 8.000.000 		21,10% ή 35%[9]
Λάος 4.092.000 66,00%
Σιγκαπούρη 1.725.510 33,90%
Μογγολία 1.520.760 55,10%
Μπουτάν 563.000 74,70%
Οι μοναχοί διεξαγάγουν μια τελετή στο Χανγκτσόου, Κίνα

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Buddhism | Foundations, History, Systems, Mythology, & Practice». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2020. 
  2. ↑ Robinson et al., Buddhist Religions, page xx; Philosophy East and West, vol 54, ps 269f; Williams, Mahayana Buddhism, Routledge, 1st ed., 1989, pp. 275f (2nd ed., 2008, p. 266)
  3. ↑ "...κανένα από τα παρουσιαζόμενα κείμενα -ακόμα και του ιδίου του Βούδα, δεν «εκφράζει» το Βουδισμό."(Βουδιστικά Κείμενα, ελλ. βουδδιστική εταιρεία, Αιμίλιος Μπουρατίνος, Αθήνα 1984)
  4. ↑ Introducing Buddhism, The Buddhist Society, ed. 1988 and 1993.
  5. ↑ Johnson 2013, σελίδες 34–37.
  6. ↑ Harvey 2013, σελ. 5.
  7. ↑ Pew Research Center 2012.
  8. ↑ [1]
  9. ↑ Taiwan, US State Department

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βουδισμός&oldid=10711586"