Βουκεφάλας

Ο Μέγας Αλέξανδρος δαμάζει τον Βουκεφάλα σε μικρή ηλικία.

Ο Βουκεφάλας ήταν το άλογο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ένα από τα πιο γνωστά άλογα στην παγκόσμια ιστορία.

Πολλές φορές περιγράφεται ως σκούρου χρώματος, ψηλό και πολύ δυνατό, όπως άλλωστε τα περισσότερα Θεσσαλικά άλογα εκείνης της εποχής. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Φιλόνικος ο Θεσσαλός, ένας έμπορος αλόγων, πρότεινε στον Φίλιππο της Μακεδονίας, να αγοράσει τον Βουκεφάλα για 13 τάλαντα, ένα πολυ μεγάλο ποσό για την εποχή. Η ετυμηγορία των παρευρισκόμενων Μακεδόνων ήταν ότι πρόκειται για ένα άγριο και ατίθασο άλογο, το οποίο κανείς δεν θα μπορούσε να δαμάσει. Ο Φίλιππος ήταν έτοιμος να απορρίψει την προσφορά αν δεν παρέμβαινε ο γιος του Αλέξανδρος. Ο νεαρός τότε Αλέξανδρος παρατηρώντας τη συμπεριφορά του αλόγου, διαπίστωσε ότι φοβόταν τη σκιά του. Έτσι, πλησιάζοντάς το, άρπαξε τα χαλινάρια του και το έστρεψε προς τον ήλιο. Αφού το άλογο δεν έβλεπε την σκιά του, ηρέμησε και έτσι κατάφερε ο Αλέξανδρος να το ιππεύσει. Οι παρευρισκόμενοι ζητωκραύγασαν τον νεαρό Αλέξανδρο και ο πατέρας του Φίλιππος, λένε, από τη μεγάλη χαρά του, τον ασπάστηκε και του είπε: «Γιε μου, ψάξε για βασίλειο αντάξιό σου. Η Μακεδονία είναι μικρό βασίλειο για να σε χωρέσει».

Ο Αλέξανδρος λέγεται πως ονόμασε το άλογό του Βουκεφάλα, πολύ πιθανόν από το εύρος του μετώπου του. Όμως, σύμφωνα με το λεξικό του Ησύχιου, το Βουκεφάλας δεν ήταν απλά ένα όνομα, αλλά μια κατηγορία θεσσαλικών αλόγων που έφεραν ένα βούκρανον (βους+κρανίον), δηλ. ένα κεφάλι βοδιού, ως σήμα κατατεθέν των θεσσαλικών ιπποφορβείων, σταμπαρισμένο με πυρωμένο σίδερο στα καπούλια τους. Έτσι η ονομασία πιθανώς προκύπτει από τα καπούλια του αλόγου και όχι το κεφάλι του.

Νόμισμα που απεικονίζει τον Βουκεφάλα, την εποχή του Σελεύκου Α΄, ενός από τους διάδοχους

Μία άλλη πληροφορία σχετικά με τον Βουκεφάλα που έχει γίνει γνωστή είναι ότι ήταν εκπαιδευμένος να γονατίζει και να περιμένει προκειμένου να βοηθήσει τον αναβάτη του να τον ιππεύσει. Αυτή η ικανότητα συχνά αποδεικνυόταν ζωτικής σημασίας στο πεδίο της μάχης στην περίπτωση που ο αναβάτης έπεφτε λόγω τραυματισμού ή από άλλη αιτία, ειδικά σε μία εποχή που ο στρατιωτικός εξοπλισμός ήταν ιδιαίτερα βαρύς και δεν υπήρχαν ακόμα αναβολείς και το γρήγορο ανέβασμα στο άλογο μπορεί να ήταν η διαφορά ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο ενός πολεμιστή. Τα άλογα των Ελλήνων όμως συνήθως δεν είχαν τέτοιου είδους εκπαίδευση. Οι Έλληνες ίππευαν κρατώντας την χαίτη του αλόγου και με την βοήθεια ενός μπαστουνιού. Τα μόνο άλογα που γνώριζαν να γονατίζουν ήταν τα σκυθικά Άκαλ Τέκε που θεωρούνταν τα καλύτερα πολεμικά άτια της εποχής. Αυτό οδήγησε ορισμένους να υποθέσουν ότι ίσως ο Βουκεφάλας να ήταν σκυθικό άλογο τύπου Άκαλ Τέκε εκπαιδευμένος από τους Σκύθες, τον λαό των Αμαζόνων.

Ο Βουκεφάλας θα γινόταν το άλογο που συντρόφευε τον Μέγα Αλέξανδρο για τα επόμενα περίπου 20 χρόνια. Τόσο πολύ αγαπούσε το άλογό του ώστε, όταν εκείνο πέθανε από φυσικά αίτια, σε ηλικία 30 ετών, λίγο καιρό μετά τη μάχη του Υδάσπη, έδωσε το όνομά του σε μια πόλη της Ασίας που την ονόμασε Βουκεφάλα.