Βρυόκαστρο Κύθνου
Συντεταγμένες: 37°24′29.0″N 24°23′37.3″E / 37.408056°N 24.393694°E
| Βρυόκαστρο Κύθνου | |
|---|---|
.JPG) | |
 | |
| Είδος | αρχαία πόλη και αρχαιολογική θέση |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°24′29″N 24°23′37″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Κύθνου |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Βρυόκαστρο είναι αρχαία πόλη της Κύθνου και πιθανότατα ήταν η τότε πρωτεύουσα του νησιού. Κατοικήθηκε από τον 12o αι. π.Χ. έως και τον 6o-7o αι. μ.Χ.[1][2]
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ως αρχαία πόλη λεγόταν Κύθνος και από αυτήν πήρε έπειτα το όνομά του το νησί.[1] Επίσης αναφέρεται ως Οβριόκαστρο και Ρηγόκαστρο, ως τοποθεσία που ήταν προστατευόμενη από εχθρούς.[3]
Τοποθεσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Βρυόκαστρο βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, μεταξύ του κόλπου του Μέριχα και του όρμου της Απόκρουσης. Η πόλη είχε έκταση 300 στρεμμάτων, περιστοιχιζόταν από τείχη και μέρος της ήταν η σημερινή βραχονησίδα Βρυοκαστράκι που τότε συνδεόταν με την πόλη μέσω ξηράς. Υποθαλάσσιες έρευνες και ανασκαφές δείχνουν πως πριν την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, η οποία προκάλεσε την απόσχιση της βραχονησίδας από την ακτή, υπήρχαν κτίσματα τα οποία σήμερα βρίσκονται μέσα στο νερό μαζί με τα υποθαλάσσια πλέον τείχη.[2]
Πόλη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ανασκαφή της περιοχής είναι ακόμη ενεργή. Ως σήμερα στην οικιστική περιοχή έχουν βρεθεί δημόσια κτίρια, υδραγωγείο, ακρόπολη, δύο νεκροπόλεις, λιμάνι, ιερό, ναός, μνημειακό ανάλλημα, καθώς και μεγάλο οικοδόμημα της Ύστερης Κλασικής και Ελληνιστικής Περιόδου.[2]
Ιερό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από το 2000 ως το 2016 ανασκάφτηκε ασύλητο ιερό των αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Ο ναός του ιερού ήταν άθικτος και περιείχε το σύνολο των αφιερωμάτων στη θέση τους, ενώ τα περισσότερα από τα αφιερώματα αυτά ήταν πολύτιμα. Ανασκαφή νότια του ναού ανέδειξε δύο βωμούς καθώς και έναν εκτεταμένο αποθέτη αφιερωμάτων που επίσης περιείχε εκατοντάδες πολύτιμα αντικείμενα.[2]
Μνημειακό ανάλημμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βρίσκεται δυτικά του ιερού. Η μελέτη του ξεκίνησε το 2009. Εικάζεται πως ταυτίζεται με την Αγορά της πόλης κατά την Ελληνιστική περίοδο.[1]
Δημόσιο κτίριο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λίγο χαμηλότερα από το ανάλημμα ανασκάφτηκε διώροφο κτίριο που πιθανολογείται πως ήταν το πρυτανείο της πόλης κατά την κλασσική-ελληνιστική περίοδο.[1]
Συγκρότημα ιερών Άνω Πόλης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αποτελείται από σειρά κτιρίων που ανασκάφτηκαν και καθαρίστηκαν από το 2016 ως το 2018[1], που βρίσκονται σε σειρά μήκους 800 μέτρων.[1] Αποδίδονται με επιφυλάξεις ως ναοί του Ασκληπιού, των Σαμοθρακίων θεών, της Αφροδίτης[1][2] αλλά και του Απόλλωνα και της Αρτέμιδας[4].
Βρυοκαστράκι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ανασκάφτηκε από το 2018 ως το 2020 και στα ευρήματά του τεκμηριώνεται η ανθρώπινη παρουσία τον 12ο π.Χ. αιώνα στο νησί. Όταν στην αρχαιότητα ήταν συνδεδεμένο με την ακτή σχημάτιζε το δυτικό μέρος του λιμανιού της πόλης.[1]
Οι ανασκαφές φανέρωσαν μνημειώδες ανάλημμα, μνημειώδη βωμό, την πρώτη τρίκλιτη Παλαιοχριστιανική / Πρωτοβυζαντινή βασιλική που βρέθηκε στο νησί, καθώς και ένα μήκους 90 μέτρων συγκρότημα κτιρίων με 15 ορθογώνια δωμάτια.[1]
Ανασκαφές και υποβρύχιες έρευνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 2002, πραγματοποιήθηκαν, υπό την εποπτεία του Αλέξανδρου Μαζαράκη-Αινιάν, αρχαιολογικές έρευνες και ανασκαφές από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στην περιοχή της ακροπόλεως του Βρυόκαστρου.[5] Απώτερος σκοπός των ανωτέρω εργασιών ήταν η απόδειξη της ύπαρξης, καθώς και η ανέρευση τυχόν καταλοίπων, αρχαίου ιερού και θρησκευτικής κατασκευής, τα οποία φέρεται να υφίσταντο στη συγκεκριμένη τοποθεσία.[5]
Από το 2005 ως το 2011 έγιναν υποθαλάσσιες έρευνες και ανασκαφές στο αρχαίο λιμάνι του Βρυόκαστρου, την σημερινό όρμο του Μανδρακίου. Βρέθηκαν κτίρια την ακτή και στον πυθμένα της θάλασσας, χαρτογραφήθηκε ολόκληρο το λιμάνι και ανασκάφτηκε ένα κτίριο που φαίνεται πως είναι μέρος του τείχους.[1]
Λαϊκή παράδοση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με την τοπική λαϊκή παράδοση, το Βρυοκαστράκι αποτελούσε τόπο κατοικίας νεραϊδών.[6]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Μαζαράκης-Αινιάν, Αλέξανδρος (επιμ.). «Ανασκαφή Βρυόκαστρου Κύθνου (2002 - )». Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Κύθνος - Βρυόκαστρο (Αρχαιολογική Ανασκαφή)». Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2022.
- ↑ Χιλιαδάκης 1949, σελ. 13-17.
- ↑ «Βρυόκαστρο Κύθνου 2015». Αρχαιολογία Online. 10 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2022.
- ↑ 5,0 5,1 Burkhalter & Philippa-Touchais 2003, σελ. 1038.
- ↑ Βενετούλιας 2007, σελ. 156.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ελληνόγλωσσες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Βενετούλιας, Γιώργης (2007). Του νησιού μου: παραδόσεις της Κύθνου. Αθήνα: Εν Πλω. ISBN 978-960-6719-13-4.
- Χιλιαδάκης, Στέλιος (1949). Κύθνος. Αθήνα: Εκδόσεις Μαθιουδάκη.
Ξενόγλωσσες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- (Γαλλικά) Burkhalter, Fabienne; Philippa-Touchais, Anna (2003). «Vryokastro». Bulletin de correspondance hellénique 127 (2): 1038-1040. https://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_2003_num_127_2_9817.
- (Γαλλικά) Louyot, David (2007). «L'archéologue des fortifications dans l'Histoire : les voyageurs et les premiers « chercheurs » dans les Cyclades». Dialogues d'histoire ancienne 33 (2): 9-33. doi:.
- (Γαλλικά) Philippa-Touchais, Anna (2004). «Vryokastro». Bulletin de correspondance hellénique 128-129 (2.2): 1552-1553. https://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_2004_num_128_22_10512.
- (Γαλλικά) Philippa-Touchais, Anna (2004). «Vryokastro-Épiskopi». Bulletin de correspondance hellénique 128-129 (2.2): 1551-1552. https://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_2004_num_128_22_10511.
