Γαβριήλ Μπάτορυ
| Γαβριήλ Μπάτορυ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 15 Αυγούστου 1589 Οράντεα |
| Θάνατος | 27 Οκτωβρίου 1613 Οράντεα |
| Τόπος ταφής | Νίρμπαντορ |
| Χώρα πολιτογράφησης | Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία Πριγκιπάτο της Τρανσυλβανίας (1570-1711) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Άννα Χορβάτ |
| Γονείς | Στέφανος Ι΄ Μπάτορυ |
| Οικογένεια | Οίκος των Μπάτορυ |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Γαβριήλ, ουγγρ.: Báthory Gábor (15 Αυγούστου 1589 – 27 Οκτωβρίου 1613) από τον Οίκο των Μπάτορυ ήταν πρίγκιπας της Τρανσυλβανίας από το 1608 έως το 1613. Οι Οθωμανοί τού έδωσαν το παρωνύμιο «Ντελί Κιράλ» (Τρελός βασιλιάς). Γεννημένος στο ρωμαιοκαθολικό κλάδο της οικογένειας Μπάτορυ, ήταν στενά συνδεδεμένος με τέσσερις ηγεμόνες του πριγκιπάτου της Τρανσυλβανίας (ένα υποτελές κράτος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, που είχε αναπτυχθεί στα ανατολικά εδάφη του μεσαιωνικού βασιλείου της Ουγγαρίας). Ο πατέρας του, Στέφανος Ι΄, είχε ιδιοκτησίες στο πριγκιπάτο, αλλά ποτέ δεν το κυβέρνησε. Όντας ανήλικος όταν απεβίωσε ο πατέρας του το 1601, ο Γαβριήλ έγινε κηδεμονευόμενος του άτεκνου Στεφάνου Μπάτορυ, από τον προτεσταντικό κλάδο της οικογένειας, ο οποίος τον μετέστρεψε στον Καλβινισμό. Αφού κληρονόμησε τα περισσότερα από τα κτήματα του κηδεμόνα του το 1605, ο Γαβριήλ έγινε ένας από τους πλουσιότερους γαιοκτήμονες στην Τρανσυλβανία και τη Βασιλική Ουγγαρία (ένα βασίλειο της αυτοκρατορίας των Αψβούργων, που περιλάμβανε το βόρειο και το δυτικό τμήμα της μεσαιωνικής Ουγγαρίας).
Ο Γαβριήλ έκανε συμμαχία με τους Χαϊντούς —άτακτα στρατεύματα που στάθμευαν κατά μήκος των συνόρων της Τρανσυλβανίας και της Βασιλικής Ουγγαρίας— και διεκδίκησε την Τρανσυλβανία ενάντια στον ηλικιωμένο πρίγκιπα, Σιγισμούνδο Ράκοτσι, τον Φεβρουάριο του 1608. Ο Ράκοτσι παραιτήθηκε και η Δίαιτα της Τρανσυλβανίας εξέλεξε χωρίς αντίσταση τον Γαβριήλ ως πρίγκιπα. Τόσο η Υψηλή Πύλη όσο και ο ηγεμόνας των Αψβούργων Ματθίας αναγνώρισαν την εκλογή του Γαβριήλ. Αγνόησε τα προνόμια των Σαξόνων της Τρανσυλβανίας και κατέλαβε την πλουσιότερη πόλη τους, το Σέμπεν (τώρα Σίμπιου στη Ρουμανία), προκαλώντας εξέγερση το 1610. Οι προσπάθειές του να επεκτείνει την εξουσία του στην υποτελή στους Οθωμανούς Βλαχία και οι διαπραγματεύσεις του με τον Ματθία Β', εξόργισαν τον Οθωμανό σουλτάνο Αχμέτ Α'. Ο σουλτάνος αποφάσισε να αντικαταστήσει τον Γαβριήλ με έναν εξόριστο ευγενή της Τρανσυλβανίας, τον Γκάμπριελ Μπέτλεν, και έστειλε στρατεύματα για να εισβάλουν στο πριγκιπάτο τον Αύγουστο του 1613. Η Τρανσυλβανία δεν μπόρεσε να αντισταθεί, και η Δίαιτα εκθρόνισε τον Γαβριήλ. Σκοτώθηκε από δολοφόνους Χαϊντού.
Πρώιμη ζωή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παιδική ηλικία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην κηδεμονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Άνοδος στην εξουσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βασιλεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ενοποίηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Απόπειρα δολοφονίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Συγκρούσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα],_17th_century_engraving.jpg)
Πτώση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η σύζυγος του Γαβριήλ, Άννα, ήταν κόρη του Γκιόργκι Χορβάτ Παλοτσάι και της Kριστίνα Σουλυόκ. [1] Σύμφωνα με τον Nάγκυ Σαμπό, ήταν "μια μεγάλη χοντρή γυναίκα" και ο Γαβριήλ "ενδεχομένως να μην την αγαπούσε πολύ". [1] Ο Μίχελ Βάις είπε ότι ο χωρισμός του Γαβριήλ από τη σύζυγό του ήταν μια αιτία για την εξέγερση των Σάξονων, επειδή έρχεται σε αντίθεση με τον θεϊκό νόμο. [2] Ο Μπέτλεν κατηγόρησε τον Γαβριήλ για αιμομικτική σχέση με την αδελφή του, Άννα, αναφέροντας για πρώτη φορά τη φήμη στην Κωνσταντινούπολη το 1613 σε μια προσπάθεια να τον καθαιρέσει. [3] Η κατηγορία επαναλήφθηκε κατά τη διάρκεια μιας μυστικής αγωγής κατά της Άννας, την οποία ο Μπέτλεν κατηγόρησε για μαγεία το 1614 [4]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Andea, Susana (2009). «Political Evolution in the 17th Century-From Stephen Bocskai to Michael Apafi». Στο: Pop, Ioan-Aurel· Nägler, Thomas· Magyari, András, επιμ. The History of Transylvania, Vo. II (From 1541 to 1711). Romanian Academy, Center for Transylvanian Studies. σελίδες 113–131. ISBN 978-973-7784-04-9.
- Barta, Gábor (1994). «The Emergence of the Principality and its First Crises (1526–1606)». Στο: Köpeczi, Béla· Barta, Gábor· Bóna, István· Makkai, László· Szász, Zoltán· Borus, Judit, επιμ. History of Transylvania. Akadémiai Kiadó. σελίδες 247–300. ISBN 963-05-6703-2.
- Dörner, Anton (2009). «Power structures». Στο: Pop, Ioan-Aurel· Nägler, Thomas· Magyari, András, επιμ. The History of Transylvania, Vo. II (From 1541 to 1711). Romanian Academy, Center for Transylvanian Studies. σελίδες 133–178. ISBN 978-973-7784-04-9.
- Felezeu, Călin (2009). «The International Political Background (1541–1699); The Legal Status of the Principality of Transylvania in Its Relations with the Ottoman Porte». Στο: Pop, Ioan-Aurel· Nägler, Thomas· Magyari, András, επιμ. The History of Transylvania, Vo. II (From 1541 to 1711). Romanian Academy, Center for Transylvanian Studies. σελίδες 15–73. ISBN 978-973-7784-04-9.
- Horn, Ildikó (2002). Báthory András [Andrew Báthory] (στα Ουγγρικά). Új Mandátum. ISBN 963-9336-51-3.
- Jakó, Klára (2009). «Báthory Gábor és a román vajdaságok [Gabriel Báthory and the Romanian Principalities]». Στο: Papp, Klára· Jeney-Tóth, Annamária· Ulrich, Attila, επιμ. Báthory Gábor és kora [Gabriel Báthory and His Times]. Debreceni Egyetem Történeti Intézete; Erdély-történeti Alapítvány. σελίδες 123–132. ISBN 978-963-473-272-3.
- Keul, István (2009). Early Modern Religious Communities in East-Central Europe: Ethnic Diversity, Denominational Plurality, and Corporative Politics in the Principality of Transylvania (1526–1691). Brill. ISBN 978-90-04-17652-2.
- Markó, László (2000). A magyar állam főméltóságai Szent Istvántól napjainkig: Életrajzi Lexikon [Great Officers of State in Hungary from King Saint Stephen to Our Days: A Biographical Encyclopedia] (στα Ουγγρικά). Magyar Könyvklub. ISBN 963-547-085-1.
- Nagy, László (1988). Tündérkert fejedelme: Báthory Gábor [Prince of the Pixies' Garden: Gabriel Gáthory]. Zrínyi Kiadó. ISBN 963-326-947-4.
- Péter, Katalin (1994). «The Golden Age of the Principality (1606–1660)». Στο: Köpeczi, Béla· Barta, Gábor· Bóna, István· Makkai, László· Szász, Zoltán· Borus, Judit, επιμ. History of Transylvania. Akadémiai Kiadó. σελίδες 301–358. ISBN 963-05-6703-2.
- Szabó, Péter Károly (2012). «Báthory Gábor». Στο: Gujdár, Noémi· Szatmáry, Nóra, επιμ. Magyar királyok nagykönyve: Uralkodóink, kormányzóink és az erdélyi fejedelmek életének és tetteinek képes története [Encyclopedia of the Kings of Hungary: An Illustrated History of the Life and Deeds of Our Monarchs, Regents and the Princes of Transylvania] (στα Ουγγρικά). Reader's Digest. σελίδες 204–205. ISBN 978-963-289-214-6.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Gabriel Báthory στο Wikimedia Commons