Γεωργιανές γραφές
| Γεωργιανό αλφάβητο | |
|---|---|
 νταμτσέρλομπα "γραφή" Μχεντρούλι | |
| Είδος | Αλφάβητο |
| Γλώσσες | Γεωργιανή |
| Χρονική περίοδος | 430[1] μέχρι σήμερα |
| Προέλευση | Σχεδιάστηκε με βάση τα Ελληνικά
|
| ISO 15924 | Geor, 240 - Γεωργιανά (Μχεντρούλι) Geok, 241 Κουτσούρι (Ασομταβρούλι και Νουσχούρι) |
| Κατεύθυνση | Αριστερά προς δεξιά |
| Ψευδώνυμο Unicode | Georgian |
| Εύρος τιμών Unicode | U+10A0–U+10FF Γεωργιανά U+2D00–U+2D2F Συμπλήρωμα γεωργιανών |
Οι γεωργιανές γραφές είναι τα τρία συστήματα γραφής που χρησιμοποιούνται για να γραφεί η γεωργιανή γλώσσα: η Ασομταβρούλι, η Νουσχούρι και η Μχεντρούλι. Αν και τα συστήματα διαφέρουν στην εμφάνιση, και τα τρία δεν έχουν πεζή μορφή, τα γράμματά τους μοιράζονται τα ίδια ονόματα και αλφαβητική σειρά και είναι γραμμένα οριζόντια από τα αριστερά προς τα δεξιά. Από τις τρεις γραφές, η Μχεντρούλι ήταν κάποτε η πολιτική βασιλική γραφή του Βασιλείου της Γεωργίας που χρησιμοποιούταν κυρίως για τους βασιλικούς καταστατικούς χάρτες και είναι πλέον η πρωτότυπη γραφή για τη σύγχρονη γεωργιανή και τις σχετικές Καρτβελιανές γλώσσες, ενώ οι Ασομταβρούλι και Νουσχούρι χρησιμοποιούνται μόνο σε τελετουργικά θρησκευτικά κείμενα και στην εικονογραφία από τη Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία.
Οι γεωργιανές γραφές είναι μοναδικές στην εμφάνισή τους και η ακριβής προέλευσή τους δεν έχει ποτέ καθιερωθεί· ωστόσο, με αυστηρά διαρθρωτικούς όρους, η αλφαβητική σειρά τους αντιστοιχεί σε μεγάλο βαθμό στο ελληνικό αλφάβητο, με εξαίρεση τα γράμματα που χαρακτηρίζουν μοναδικά ήχους της γεωργιανής γλώσσας, οι οποίοι ομαδοποιούνται στο τέλος.[2] Αρχικά αποτελούμενα από 38 γράμματα,[3] τα γεωργιανά γράφονται επί του παρόντος σε αλφάβητο 33 γραμμάτων, καθώς πέντε γράμματα είναι πια απαρχαιωμένα σε αυτή τη γλώσσα. Ο αριθμός των γεωργιανών γραμμάτων που χρησιμοποιούνται σε άλλες Καρτβελιανές γλώσσες ποικίλλει. Η Μινγκρελιανή γλώσσα χρησιμοποιεί 36, 33 εκ των οποίων είναι τα τρέχοντα γεωργιανά γράμματα, ένα παρωχημένο γεωργιανό γράμμα και δύο πρόσθετα γράμματα συγκεκριμένα στα Μινγκρελιανά και τα Σβαν. Το ίδιο απαρχαιωμένο γράμμα, καθώς και ένα γράμμα δανεισμένο από την ελληνική (συνολικά 35 γράμματα), χρησιμοποιούνται στη γραφή της Λαζικής γλώσσας. Η τέταρτη Καρτβελιανή γλώσσα, τα Σβαν, δεν είναι συνήθως γραπτή, αλλά όταν είναι, χρησιμοποιεί γεωργιανά γράμματα όπως χρησιμοποιείται στα Μινγκρελιανά, με ένα πρόσθετο απαρχαιωμένο γεωργιανό γράμμα και μερικές φορές συμπληρώνεται με διακριτικά για τα πολλά φωνήεντά της.[4]
Στις γεωργιανές γραφές χορηγήθηκαν το εθνικό καθεστώς της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στη Γεωργία το 2015[5] και εγγράφηκαν στον κατάλογο της UNESCO για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας το 2016.[6]
Προεπισκόπηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Παλαιότερη γεωργιανή επιγραφή που έχει βρεθεί μέχρι τώρα. Η ακριβής ημερομηνία εμφάνισης είναι ασαφής.
- ↑ Mzekala Shanidze (2000). «Greek influence in Georgian linguistics». Στο: Sylvain Auroux· και άλλοι. History of the Language Sciences / Geschichte der Sprachwissenschaften / Histoire des sciences du langage. 1. Teilband. Walter de Gruyter. σελίδες 444–. ISBN 978-3-11-019400-5. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2013.
- ↑ Machavariani, p. 329
- ↑ Standard Languages and Multilingualism in European History, Matthias Hüning, Ulrike Vogl, Olivier Moliner, John Benjamins Publishing, 2012, p.299
- ↑ «Georgian alphabet granted cultural heritage status». Agenda.ge. 10 March 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-12-01. https://web.archive.org/web/20161201015102/http://agenda.ge/news/31109/eng. Ανακτήθηκε στις 30 November 2016.
- ↑ «Living culture of three writing systems of the Georgian alphabet». Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity. UNESCO. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2016.