Γεώργιος Τραπεζούντιος

Γεώργιος Τραπεζούντιος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	3  Απριλίου 1395 Κρήτη
Θάνατος	1472 Ρώμη
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Θρησκεία	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	λατινική γλώσσα
Σπουδές	Πανεπιστήμιο της Πάδοβας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	φιλόσοφος συγγραφέας
Σχετικά πολυμέσα

Ο Γεώργιος Τραπεζούντιος (3 Απριλίου 1395 - 1472) ήταν Έλληνας λόγιος του 15ου αιώνα.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στον Χάνδακα της Κρήτης στις 3 Απριλίου 1395 από γονείς Τραπεζούντιους. Έμαθε τα εγκύκλια γράμματα από τον πρωτοπαπά του Χάνδακα Ιωάννη Συμεωνάκη. Ήλθε στην Ιταλία το 1416, ακολουθώντας πρόσκληση του περιφανούς γερουσιαστή Φραγκίσκου Βαρβάρου (Fransesco Barbaro). Εκεί θα εργαστεί ως αντιγραφέας κωδίκων. Διδάχτηκε την λατινική γλώσσα από τον Βικτώριο τον εκ Φέλτρης (Vittorino da Feltre) και τον Βερναίο Γουαρίνη (Guarino Veronese). To 1420 απέκτησε την Βενετική υπηκοότητα. Δίδαξε για λίγο διάστημα την Ελληνική γλώσσα στην Βικεντία το 1426.

Ο Πάπας Ευγένιος Δ΄ τον προσκάλεσε να έρθει στην Ρώμη και τον διόρισε γραμματέα του. Δίδαξε και εκεί φιλοσοφία και φιλολογία, συνοδευόμενος από φοιτητές Ιταλούς, Γάλλους, Γερμανούς, Ισπανούς που συνέρρεαν για να τον ακούσουν. Η φήμη του μεγάλωνε χρονιά με τη χρονιά και ήταν πασίγνωστος καθηγητής και συγγραφέας. Το 1427 θα επιστρέψει στη Βενετία για να ιδρύσει σχολή όπου θα διδάσκονται τα ελληνικά και τα λατινικά. Μετὰ απὸ τὴ δημόσια φιλολογικὴ αντιπαράθεση με τον δάσκαλό του Βερναίο Γουαρίνη εγκατέλειψε τη Βενετία καὶ εγκαταστάθηκε στη Μπολώνια (1437), στη συνέχεια μετέβη στη Φλωρεντία (1439-1440)

Με τον θάνατο του Ευγένιου ο Γεώργιος είχε την τύχη να απολαύσει την ίδια ευμένεια και από τον διάδοχό του, Πάπα Νικόλαο Ε’, ο οποίος του ανέθεσε την μετάφραση των Ελλήνων συγγραφέων στα Λατινικά, αφού τον προσκάλεσε στη Ρώμη το 1443.

Στὴ Φλωρεντία το 1439 ἔλαβε μέρος στὴ Σύνοδο για την ἕνωση τῶν Ἐκκλησιών, υιοθετώντας τις θέσεις των φιλενωτικών και εκεί είχε την ευκαιρία να πληροφορηθεί για τις απόψεις του Γεωργίου Γεμιστού - Πλήθωνος.

Περί του 1450 ο Λορέντσο Βάλα ανέλαβε δημόσια την υπεράσπιση του Κoϊντιλιανού, τον οποίο ο Τραπεζούντιος είχε διασύρει άδικα. Η φιλολογική διένεξη έφτασε σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο Γεώργιος αναγκάστηκε να σταματήσει τις δημόσιες παραδόσεις. Ακολούθησε πτώση της φήμης του και η επίθεση του Γαζή συντέλεσε στην παντελή καταστροφή της. Αργότερα παρατηρήθηκε, ότι η μετάφραση των Ελλήνων συγγραφέων στα Λατινικά δεν προόδευσε και ο Πάπας ήταν δυσαρεστημένος, επειδή ο Τραπεζούντιος μην ανταποκρινόμενος μετέφραζε επιπόλαια και παρέλειπε ενδιάμεσες σελίδες και βιβλία. Κατηγορήθηκε ότι βιαζόταν να αποπερατώσει το έργο του ημιτελές, για να παραλάβει την αμοιβή που του είχε υποσχεθεί ολόκληρη. Η δυσαρέσκεια του Πάπα ήταν καταφανής και ο Γεώργιος αναγκαστικά εγκατέλειψε την Ρώμη το 1453. Κατέφυγε οικογενειακώς στην Νάπολη με την γυναίκα του και τα παιδιά του και ακολούθησε βίο φτωχό και καταφρονημένο. Ο Φραγκίσκος Φίλελφος, φίλος του Τραπεζούντιου, είδε την δυστυχία του και μεσίτευσε με επιτυχία στον Πάπα, ο οποίος επέτρεψε την επιστροφή και τον επαναδιορισμό του Γεώργιου στην παλιά του θέση.

Το έτος 1464 ο Τραπεζούντιος μετέβη στην Κρήτη και από εκεί στο Βυζάντιο. Καθ' οδόν αρρώστησε και επέστρεψε στην Ρώμη, όπου έγραψε το μαρτύριο του Αγίου Ανδρέα του Χίου.

Πέθανε στην Ρώμη το 1472. Ο γιος του, Ανδρέας έγραψε τα προλεγόμενα της μετάφρασης του Πτολεμαίου του πατέρα του που εκδόθηκε το 1528 στην Βενετία.

Ο διάλογος με το Ισλάμ

Τον Ιούλιο του 1453 στέλνει στον Μωάμεθ Β΄ μια πραγματεία σχετικά με τη χριστιανική πίστη, όπου περιέχεται η συγκλονιστική πρόταση να ενωθούν ο χριστιανισμός και το Ισλάμ.

Συγγράμματα

Ο Τραπεζούντιος επαινέθηκε από τους συγχρόνους του για την μεγάλη παιδεία του. Και παρότι έγινε πολυμαθής και ακάματος συγγραφέας, δεν έδινε σε όλα τα συγγράμματά του την υποχρεωτική προσοχή, και επιμέλεια. Κατηγορήθηκε προπαντός για το τραχύ και λοίδωρο ύφος του προς τους αντιπάλους του, βρίζοντας αντιυβριζόμενος.

Άφησε πολυάριθμα συγγράμματα.

Πηγές

• Χρήστος Κυπραίος, Η ιδεολογία του ελληνοτουρκισμού από τον Γεώργιο Τραπεζούντιο στον Δημήτρη Κιτσίκη - Αθήνα, Εκδόσεις Ἐξοδος, 2019, ISBN 978-618-84162-0-8
• Κωνσταντίνος Σάθας (1868). Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821). Αθήνα: Τυπογραφείο των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2009. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Comparationes phylosophorvm Aristotelis et Platonis a Georgio Trapezvntio viro clarissimo ψηφιακό αρχείο
• Κωνσταντίνος Πέτσιος, ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (1395 - 1472)[1]