Γιόναβα

Γιόναβα
; Σημαία	; Έμβλημα
	Παρωνύμιο: Jonų ir Janinų sostinė και The capital of Jonai and Janinos
	Γιόναβα 55°4′20″N 24°16′50″E
Χώρα	Λιθουανία
Διοικητική υπαγωγή	Jonava Eldership
Ίδρυση	1740
• Μέλος του/της	Ένωση των Βαλτικών Πόλεων
Έκταση	13,67 km²
Υψόμετρο	65 μέτρα
Πληθυσμός	27.134 (1 Ιανουαρίου 2023)
Ταχ. κωδ.	55000–55999
Τηλ. κωδ.	841
Ζώνη ώρας	UTC+02:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 55°4′20″N 24°16′50″E / 55.07222°N 24.28056°E / 55.07222; 24.28056

Η Γιόναβα (λιθουανικά: Jonava) είναι η ένατη μεγαλύτερη πόλη στη Λιθουανία, με πληθυσμό περίπου των 30.000 κατοίκων. Είναι τοποθετημένη στην επαρχία του Κάουνας, στην Κεντρική Λιθουανία, 30 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από το Κάουνας, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στη Λιθουανία. Το Achema, το μεγαλύτερο εργοστάσιο λιπασμάτων στα Βαλτικά Κράτη, έχει τις έδρες του εδώ.

Ιστορία

Η πόλη της Γιόναβα ιδρύθηκε επίσημα τον 18ο αιώνα την εποχή της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας. Το 1750, η πρώτη ξύλινη εκκλησία χτίστηκε στη Γιόναβα. Το 1778 το πρώτο ζυθοποιείο μπύρας λειτουργούσε στην πόλη. Περίπου το 1812 ο Ναπολέοντας εισέβαλλε στην πόλη και τα γειτονικά χωριά. Το 1923 η Γιόναβα αναγνωρίστηκε επίσημα ως πόλη και το 1950 έγινε η πρωτεύουσα ενός δήμου.

Η πόλη είχε έναν τεράστιο εβραϊκό πληθυσμό πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1893, 92% του πληθυσμού ήταν Εβραίοι ενώ το 1941 ήταν το 80%. Το 1932 υπήρχαν 250 μαγαζιά που ανήκαν σε εβραϊκές οικογένειες, μια εβραϊκή τράπεζα, 7 συναγωγές και ένα εβραϊκό σχολείο. Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γιόναβα δέχτηκε επίθεση από τη Ναζιστική Γερμανία. Μια χριστιανική εκκλησία και 5 από τις συναγωγές καταστράφηκαν. Οι Εβραίοι της πόλης δολοφονήθηκαν σε δύο σφαγές - μια τον Αύγουστο και μια τον Σεπτέμβριο του 1941. Οι υπόλοιποι 200 εβραίοι που επέζησαν τις σφαγές, φυλακίστηκαν στο γκέτο του Κάουνας. ^[3]

Μετά από τον πόλεμο, η πόλη έχτισε το μεγαλύτερο εργοστάσιο λιπασμάτων στα Βαλτικά Κράτη, και η Γιόναβα έγινε μία από τις τέσσερις βιομηχανικές πόλεις της Λιθουανίας.

Περιβαλλοντική Καταστροφή

Στις 20 Μαρτίου του 1989, μια ρήξη στη δεξαμενή υγρής αμμωνίας προέκυψε στο εργοστάσιο λιπασμάτων της πόλης, δημιουργώντας μια διαρροή 7.500 τόνων αμμωνίας. H καταστροφή εξελίχθηκε σε φωτιά στις αποθήκες NPK 11-11-11 και τα λιπάσματα μόλυναν την ατμόσφαιρα με στοιχεία κατά την αποσύνθεση τους (οξείδιο του αζώτου, αέριο χλώριο, κτλ.) Το τοξικό σύννεφο που δημιουργήθηκε μετακινήθηκε προς τις πόλεις των Ουκμεργκέ, Σίρβιντος και Κεντάινιαϊ. Η συγκέντρωση αμμωνίας ξεπέρασε το επιτρεπόμενο επίπεδο κατά 150 φορές στο '''Ουπνινκάι''', που βρίσκεται μόλις 10 χιλιόμετρα από την επιχείρηση. Μια μέρα μετά την έκρηξη, ένα τοξικό σύννεφο πλάτους 7 χιλιομέτρων και μήκους 50 χιλιομέτρων καταγράφτηκε μεταξύ της Γιόναβα και της Κεντάινιαϊ. Εφτά άτομα πέθαναν κατά την έκρηξη και τη διαρροή αμμωνίας, 29 έμειναν ανάπηροι, και πολλοί άνθρωποι υπέφεραν από οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού και καρδιακή ανακοπή^[4]