Κερύνεια

Αυτό το λήμμα αφορά την πόλη Κερύνεια. Για τον δήμο της Κυπριακής Δημοκρατίας, δείτε: Δήμος Κερύνειας. Για την Επαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, δείτε: Επαρχία Κερύνειας. Για την Επαρχία της ΤΔΒΚ, δείτε: Επαρχία Γκίρνε.

Κερύνεια Girne
Το λιμανάκι της Κερύνειας
Κερύνεια 35°20′25″N 33°19′9″E
Χώρα	Κύπρος ! Κύπρος (de jure)
Περιφέρεια	Κύπρος ! Κύπρος Επαρχία Κερύνειας ΤΔΒΚ ! ΤΔΒΚ Επαρχία Γκίρνε
Δήμος	Κύπρος ! Κύπρος Δήμος Κερύνειας ΤΔΒΚ ! ΤΔΒΚ Δήμος Γκίρνε
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Κερύνειας
• Δήμαρχος	Κύπρος ! Κύπρος Ρίτα Ελισσαίου Κωμοδίκη (εκτοπισμένη) ΤΔΒΚ ! ΤΔΒΚ Nidai Güngördü
Υψόμετρο	0 μέτρο
Πληθυσμός	33.207 (31  Δεκεμβρίου 2011)
Ζώνη ώρας	UTC+02:00
Ιστότοπος	Κύπρος ! Κύπρος Δήμος Κερύνειας ΤΔΒΚ ! ΤΔΒΚ Δήμος Γκίρνε
Σχετικά πολυμέσα

Η Κερύνεια (τοπική διάλεκτος /t͡ʃeˈɾiɳˑa/, τουρκικά: Girne, προφέρεται: [ˈɟiɾne], αρμενικά: Կիրենիա) ή Κηρύνεια είναι παραθαλάσσια πόλη της Κύπρου που βρίσκεται περί το μέσον της βόρειας ακτής της. Αποτελεί πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας που εκτείνεται από το ακρωτήριο Κορμακίτη μέχρι τη λεγόμενη των «Αχαιών ακτή», περιλαμβάνοντας και το μεγαλύτερο μέρος της οροσειράς του Πενταδάκτυλου.

Τον Ιούλιο του 1974, στα πλαίσια των πολεμικών επιχειρήσεων της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, η Κερύνεια κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα, ενώ οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι εκδιώχθηκαν στα πλαίσια γενοκτονίας από τις εστίες τους και κατέφυγαν ως πρόσφυγες στο ελεύθερο κομμάτι του νησιού. Από το 1983 ελέγχεται de facto από τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής και την υποτελή διοίκηση των Κατεχομένων και ανήκει στην Επαρχία Γκίρνε.

Γενικά

Η Κερύνεια είναι η μικρότερη από τις έξι πόλεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Κύπρου, όπως φανερώνει και η ονομασία της, που διασώζει την ονομασία της Κυρηνείας, αρχαιότατης πόλης της Αχαΐας. Πρόκειται στην πραγματικότητα για δύο πόλεις, την "Κάτω Κερύνεια" που εκτείνεται γύρω από το μικρό λιμάνι της, πολύ περιορισμένων δυνατοτήτων, και την "Άνω Κερύνεια" που εκτείνεται νοτιότερα. Οι κάτοικοί της, καλούμενοι "Κερυνειώτες", που στην πλειοψηφία τους ήταν Έλληνες χριστιανοί, εξαναγκάστηκαν από την πολιτική εθνοκάθαρσης που εφάρμοσαν τα τουρκικά κατοχικά στρατεύματα το 1974 να την εγκαταλείψουν και να καταστούν πρόσφυγες. Εξακολουθεί από τότε να είναι κατεχόμενη τόσο η πόλη, όσο και ολόκληρη η επαρχία.

Ιστορία

Η Κερύνεια αποικήθηκε από τους Αχαιούς από τα προϊστορικά χρόνια (1300 π.Χ.). Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία η Κερύνεια ιδρύθηκε από τους Αχαιούς Κηφέα και Πράξανδρο που κατέληξαν εκεί όταν επέστρεφαν στη πατρίδα τους από τον Τρωικό πόλεμο. Οι ήρωες έδωσαν στη νέα πόλη το όνομα της πόλης τους της Κερύνειας που βρίσκεται στην Αχαΐα.

Το πλοίο της Κερύνειας, ανακατασκευή στο Τεχνολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Η Κερύνεια, μαζί με τη γειτονική της Λάπηθο (μεγάλο χωριό σήμερα), αποτελούσαν κατά την αρχαιότητα ένα από τα σημαντικά ελληνικά βασίλεια της Κύπρου. Οι Βυζαντινοί είχαν οχυρώσει την Κερύνεια κατά τον 11ο/12ο αιώνα μ.Χ. Το φρούριο της πόλης, που σώζεται και σήμερα και δεσπόζει του μικρού της λιμανιού, ενισχύθηκε από τους Φράγκους κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1192-1489) και από τους Βενετούς κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας (1489-1570). Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας η Κερύνεια υπήρξε σημαντική πόλη και το βόρειο λιμάνι της Κύπρου (το κύριο προς την Ευρώπη).

Η πόλη γνώρισε τον πόλεμο το 1210-1233, όταν ο Γερμανός Αυτοκράτορας Φρειδερίκος Β' προσπάθησε να θέσει την Κύπρο υπό την κυριαρχία του, και το 1374, όταν η πόλη απέκρουσε με επιτυχία μια σκληρή πολιορκία της από τους Γενουάτες. Και άλλα πολεμικά επεισόδια κατά καιρούς σημάδευσαν την ιστορία της. Το Σεπτέμβρη του 1570 παραδόθηκε αμαχητί στους Οθωμανούς Τούρκους, λίγο μετά την πολιορκία και άλωση της πρωτεύουσας Λευκωσίας. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1570-1878), βρισκόταν σε κατάσταση παρακμής, όπως άλλωστε και ολόκληρη η Κύπρος. Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας (1878-1960), γνώρισε περιορισμένη μόνο ανάπτυξη, εξαιτίας κάποιων έργων υποδομής που είχαν γίνει και που περιελάμβαναν βελτιώσεις του μικρού και γραφικού λιμανιού της. Μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου (1960), η Κερύνεια άρχισε να αναπτύσσεται με γοργό ρυθμό, ιδίως τουριστικά.

Το όμορφο περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται κτισμένη, με την οροσειρά του Πενταδακτύλου στα νότιά της (συνδυάζοντας έτσι βουνό και θάλασσα) και τα αρχαία μνημεία στην ίδια την πόλη και γύρω από αυτή, ήταν αρκετοί λόγοι για να αποκτήσει η Κερύνεια διεθνή τουριστική φήμη. Στη θαλάσσια περιοχή της πόλης βρέθηκε και ένα αρχαίο ναυάγιο εμπορικού ελληνικού πλοίου του 4ου π.Χ. αιώνα, που ανελκύστηκε το 1967 και τοποθετήθηκε στο φρούριο της πόλης. Το σημαντικό αυτό αρχαιολογικό εύρημα έγινε διεθνώς γνωστό ως το «πλοίο της Κερύνειας».

Η Κερύνεια καταλήφθηκε από τα τουρκικά στρατεύματα τον Ιούλιο 1974 και εξακολουθεί να είναι κατεχόμενη πόλη.

Εκκλησιαστικά

Χάρτης της πόλης

Η Κερύνεια εκκλησιαστικά αποτελεί έδρα της ομώνυμης μητρόπολης, Επισκοπή Κυρηνείας, που περιλαμβάνει όλη την επαρχία, υπαγόμενη στην Εκκλησία της Κύπρου. Μετά την κατάληψη της πόλης και της επαρχίας από τους Τούρκους το 1974, προσωρινή έδρα της μητρόπολης είναι η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου στη Λευκωσία. Η μητρόπολη αυτή περιελάμβανε 44 ενορίες. Ο πλήρης τίτλος του εκάστοτε μητροπολίτη της Κερυνείας είναι "Μητροπολίτης Κερυνείας, Υπερτίμου και Εξάρχου Λαπήθου και Καραβά".

Ναοί της Κερύνειας

Σημαντικότεροι ναοί της Κερύνειας είναι ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, πολιούχου αγίου της πόλης, που βρίσκεται στην Κάτω Κερύνεια, κοντά στο λιμενίσκο, ο ναός του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Κερύνεια, με ιστορική σημασία, καθώς και οι ναοί Παναγία η Χρυσοπολίτισσα, η Χρυσοκάβα, η Αγία Μαύρα, ο Άγιος Δημήτριος, η Παναγία η Γλυκιώτισσα και άλλες πολλές στην ευρύτερη περιοχή.

Αθλητικά σωματεία και αθλητικές εγκαταστάσεις

Το σημαντικότερο αθλητικό σωματεία που έδρευε στην Κερύνεια ήταν η Ποδοσφαιρική Αθλητική Ένωση Κερύνειας (ΠΑΕΚ), η οποία διέθετε ποδοσφαιρική, καλαθοσφαιρική και πετοσφαιρική ομάδα. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, το σωματείο επαναδραστηριοποιήθηκε στη Λευκωσία. Αρχικά συνεργάστηκε με την Αθλητική Ένωση Καραβά (ΑΕΚ Καραβά), η οποία πριν την τουρκική εισβολή έδρευε στον Δήμο Καραβά της επαρχίας Κερύνειας. Η ομάδα αγωνιζόταν ως ΠΑΕΚ/ΑΕΚ. Το 1977 τα δύο σωματεία συνενώθηκαν δημιουργώντας την Ποδοσφαιρική Αθλητική Ένωση Επαρχίας Κερύνειας (ΠΑΕΕΚ), εκπροσωπόντας πλέον ολόκληρη την επαρχία Κερύνειας. Η ΠΑΕΕΚ διατηρεί πλέον μόνο ποδοσφαιρική ομάδα. Η ΑΕΚ Καραβά επαναδραστηριοποιήθηκε το 1999 στη Λεμεσό ως ΑΕΚ Καραβά-Λάμπουσα λειτουργώντας ομάδα πετοσφαίρισης.

Η ΠΑΕΚ χρησιμοποιούσε ως έδρα το Στάδιο Γ.Σ. Πράξανδρος (γνωστό και ως Δημητριάδειο Στάδιο).

Σημειώσεις

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με σχετική απόφασή του που εξέδωσε το Δεκέμβριο του 1996 αναγνώρισε στην Κερυνιώτισσα Τιτίνα Λοϊζίδου το αναφαίρετο δικαίωμα της περιουσίας της στην Κερύνεια. Η Τουρκία έχει ήδη συμμορφωθεί επ΄ αυτής της απόφασης και έχει προβεί στην αποζημίωση της Λοϊζίδου για τη στέρηση των εισοδημάτων από την περιουσία της που εξακολουθεί να της ανήκει δικαιωματικά.

Δείτε επίσης

• Επαρχία Κερύνειας
• Δήμος Κερύνειας
• Επαρχία Γκίρνε
• Δήμος Γκίρνε

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δήμος Κερύνειας
• Ένωση Δήμων Κύπρου
• Ταξιδεύοντας με το πλοίο της Κερύνειας στο χρόνο και στο μύθο (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)