Γκραν-Πλας (Βρυξέλλες)

Γκραν-Πλας
Grand-Place και Grote Markt
Είδος	grand place
Αρχιτεκτονική	μπαρόκ αρχιτεκτονική, γοτθική αρχιτεκτονική, νεογοτθική αρχιτεκτονική και γοτθική φλογόμορφη αρχιτεκτονική
Διεύθυνση	Grand-Place, Bruxelles και Grote Markt, Brussel
Γεωγραφικές συντεταγμένες	50°50′48″N 4°21′9″E
Διοικητική υπαγωγή	Βρυξέλλες
Τοποθεσία	Pentagon
Χώρα	Βέλγιο
Γενικές διαστάσεις	110 μέτρα × 68 μέτρα
Προστασία	Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (από 1998), προστατευομένο ακίνητο της περιοχής των Βρυξελλών (από 1977) και προστατευομένο ακίνητο της περιοχής των Βρυξελλών (από 2002)
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Γκραν-Πλας, Βρυξέλλες - "Λα Μπρουέτ" (La Brouette)

Γκραν-Πλας, Βρυξέλλες - "Ο Οίκος του Βασιλιά", Μουσείο της Πόλης των Βρυξελλών

Γκραν-Πλας, Βρυξέλλες - Οίκος της "Χρυσής Λέμβου" (La Chaloupe d' Or)

Η Γκραν-Πλας ή Μεγάλη Πλατεία (γαλλικά: Grand-Place, φλαμανδικά: Grote Markt) βρίσκεται στον πυρήνα της Παλιάς Πόλης των Βρυξελλών στο Βέλγιο. Είναι μια επιβλητική πλατεία του 15ου αιώνα και μια από τις ωραιότερες πλατείες του κόσμου. Αποτελεί ένα σύνολο παλαιάς κοσμικής αρχιτεκτονικής με εκπληκτικό διακοσμητικό πλούτο. Από το 1998, η Γκραν-Πλας ανήκει στα μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.

Ιστορία

Η Μεγάλη Πλατεία (Γκραν-Πλας) των Βρυξελλών φιλοξενούσε από τον 11ο αιώνα υπαίθριες εμποροπανηγύρεις. Κατά τον 13ο αιώνα δημιουργήθηκε και μια αγορά υφασμάτων. Γύρω στο 1500, οι έμποροι και οι τεχνίτες της πόλης άρχισαν να χτίζουν στο χώρο αυτό της πλατείας, διαστάσεων 110 επί 68 μέτρων, τα κτίρια των συντεχνιών τους. Στις Βρυξέλλες είχαν την έδρα τους 48 συντεχνίες.

Το 1695, τα στρατεύματα του Γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ΄ εισέβαλαν στη χώρα και ο Γάλλος στρατηγός Βιλερουά (Villeroi) πολιόρκησε τις Βρυξέλλες. Από τους κανονιοβολισμούς των Γάλλων καταστράφηκαν όλα τα κτίρια της πλατείας, εκτός από τον πύργο του Δημαρχείου των Βρυξελλών και κάποιες προσόψεις συντεχνιακών κτιρίων. Οι έμποροι ξανάχτισαν τα κτίρια, που αποτέλεσαν ένα εντυπωσιακό συγκρότημα ιταλοφλαμανδικής μπαρόκ αρχιτεκτονικής.

Σε πολλά από τα παλιά συντεχνιακά κτίρια λειτουργούν σήμερα καφετέριες, ζαχαροπλαστεία, σοκολατερίες με τις διάσημες βελγικές σοκολάτες, μπρασερί και πολυτελή εστιατόρια (Ρουά ντ’ Εσπάνι, Λα Μπρουέτ, Λε Σιν, Λα Σαλούπ ντ’ Ορ κ. ά.). Κάθε δύο χρόνια, οι κάτοικοι των Βρυξελλών διακοσμούν την πλατεία με ένα τεράστιο τάπητα από πολύχρωμα λουλούδια και με έξοχα σχέδια.

Τα μέγαρα της Γκραν-Πλας

Η Γκραν-Πλας (Grand Place) των Βρυξελλών, μια από τις ομορφότερες πλατείες του κόσμου, περιβάλλεται από κτίρια εκπληκτικής αρχιτεκτονικής με μπαρόκ προσόψεις, διακοσμημένους θόλους και αετώματα και περίτεχνα πέτρινα αγάλματα. Στην πλατεία υπάρχουν 39 συντεχνιακά κτίρια, όπου είχαν την έδρα τους οι εμπορικές συντεχνίες των Βρυξελλών. Στα κτίρια της Γκραν-Πλας, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται:

Το Δημαρχείο (L’ Hotel de Ville) καταλαμβάνει ολόκληρη τη νοτιοδυτική πλευρά της πλατείας. Αποτελεί το αρχιτεκτονικό αριστούργημα της πλατείας. Η πρόσοψη κοσμείται με 137 πέτρινα αγάλματα, ακρόπυργους και τοξωτές στοές. Ο θεμέλιος λίθος τέθηκε το 1401 και οι εργασίες κατασκευής του κτιρίου ολοκληρώθηκαν το 1455. Ο Γιαν φαν Ρίσμπρουκ (Jan van Ruysbroeck) κατασκεύασε το 1449 τον ύψους 96 μέτρων γοτθικό πυργίσκο, στην κορυφή του οποίου έχει τοποθετηθεί το άγαλμα του Αγίου Μιχαήλ, προστάτη της πόλης.

Ο «Οίκος του Βασιλιά» (La Maison du Roi) πρωτοχτίστηκε το 1536, αλλά ξανασχεδιάστηκε το 1873. Στο παρελθόν είχε χρησιμοποιηθεί ως κατοικία των Ισπανών βασιλέων. Σήμερα έχει εγκατασταθεί σ’ αυτό το Μουσείο της Πόλης, όπου εκτίθενται πίνακες του 16ου αιώνα, ταπισερί, γκραβούρες και άλλα έργα τέχνης, καθώς και οι 400 φορεσιές του Μανεκέν Πις (Manneken Pis), του θρυλικού αγαλματιδίου και σύμβολου της πόλης των Βρυξελλών, που παριστάνει ένα αγοράκι που ουρεί σε μια λιμνούλα.

Το Παλάτι των Δουκών της Βραβάντης (La Maison des Ducs de Brabant), στη νότια πλευρά της πλατείας, αποτελείται από επτά συνεχόμενα συντεχνιακά κτίρια. Σχεδιάστηκε από τον Βίλεμ ντε Μπρούιν (Willem de Bruyn, 1649 - 1719), Επιθεωρητή Δημοσίων Έργων, σε νεοκλασικό ρυθμό με φλαμανδικές προσθήκες. Το συγκρότημα αυτό των κτιρίων πήρε το όνομά του από τις προτομές των δουκών στην πρόσοψή του.

Στο συγκρότημα των αναγεννησιακών φλαμανδικών κτιρίων, που περιβάλλουν τη Μεγάλη Πλατεία των Βρυξελλών, περιλαμβάνεται το Μέγαρο των Αρτοποιών, γνωστό ως Ρουά ντ' Εσπάνι (Roi d’ Espagne), που χτίστηκε το 1696 και ανακατασκευάστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στα 1901 – 1902. Ο επιχαλκωμένος οκταγωνικός θόλος του (1696) κοσμείται από ένα χρυσό χορευτή. Η επίχρυση προτομή πάνω από την είσοδό του αναπαριστά τον Άγιο Ωμπέρ (St. Aubert), προστάτη των αρτοποιών. Στον τρίτο όροφο του κτιρίου υπάρχει η προτομή του Καρόλου του Β΄ της Ισπανίας. Σήμερα στεγάζει μια μπρασερί με την επωνυμία “Au Roi d’ Espagne”.

Στην ίδια πλευρά της πλατείας και συνεχόμενα με το Μέγαρο των Αρτοποιών βρίσκονται το «Μέγαρο της Χειράμαξας» (La Maison de la Brouette, 1644) της συντεχνίας των πλούσιων διαχειριστών, με έμβλημά τους μια χειράμαξα (brouette) και με την προτομή του Αγίου Εγιδίου (Saint – Gilles). Σε συνέχεια βρίσκονται τα συντεχνιακά μέγαρα: «Ο Σάκος» (Le Sac, 1645) της συντεχνίας των επιπλοποιών και βαρελοποιών; «Η Λύκαινα» (La Louve, 1691) της συντεχνίας των τοξοτών, που κοσμείται με το γλυπτό μιας λύκαινας που θηλάζει το Ρωμύλο και το Ρέμο, έργο του Φλαμανδού γλύπτη Μάρκους ντε Φος (Marcus de Vos, 1650 – 1717); «Η Σάλπιγγα» (Le Cornet, 1697) της συντεχνίας των ναυτικών, όπου το αέτωμα του 17ου αιώνα έχει σχήμα πλώρης φρεγάτας; «Η Αλεπού» (Le Renard, 1699) της συντεχνίας των μικρεμπόρων, που κοσμείται στην πρόσοψη με τον Άγιο Νικόλαο, προστάτη των εμπόρων, και την αριστουργηματική «αλεπού» του Μάρκους ντε Βος.

Άλλα συντεχνιακά κτίρια στις λοιπές πλευρές της πλατείας είναι: «Το Άστρο» (L'Étoile, 1897), όπου υπάρχει το μπρούντζινο νεκρικό άγαλμα του Έβεραρντ Σερκλές (Everard’ t Serclaes), ο οποίος πέθανε υπερασπιζόμενος τις Βρυξέλλες το 14ο αιώνα και που φημολογείται ότι φέρνει καλοτυχία, αν κάποιος αγγίξει το μπρούντζινο μπράτσο του; «Ο Κύκνος» (Le Cygne, 1698) της συντεχνίας των κρεοπωλών, με έμβλημά του το γλυπτό ενός κύκνου, όπου ο Καρλ Μαρξ, ο οποίος έζησε στις Βρυξέλλες από το 1845 ως το 1848, έγραψε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο του και γιόρτασε εδώ την Πρωτοχρονιά του 1847/1848; «Το Χρυσό Δέντρο» (L’ Arbre d’ Or, 1698) της συντεχνίας των ζυθοποιών, που κοσμείται στην κορυφή του με τον επιχρυσωμένο έφιππο ανδριάντα του Καρόλου της Λωρραίνης και όπου στεγάζεται σήμερα το «Μουσείο της Μπίρας»; «Το Τριαντάφυλλο» (La Rose, 1702), που κοσμείται πάνω από την είσοδό του με το γλυπτό κλαδί ενός χρυσού τριαντάφυλλου.

Στην πλευρά της πλατείας, όπου βρίσκεται και ο «Οίκος του Βασιλιά», βρίσκονται: «Το Πιζόν» (Le Pigeon, 1697) της συντεχνίας των ζωγράφων, το οποίο επέλεξε ως κατοικία του ο Βικτόρ Ουγκώ κατά τη διάρκεια της εξορίας του το 1852, και «Η Χρυσή Λέμβος» (La Chaloupe d’ Or, 1697) της συντεχνίας των ραπτών, που κοσμείται στην πρόσοψή του με ένα χρυσό καΐκι και την προτομή του Αγίου Βονιφάτιου.

Πηγές

• «ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ» (Οδηγοί του Κόσμου), σελ. 42 – 43: «Η Μεγάλη Πλατεία», Εκδόσεις Καθημερινή/Dorling Kindersley Ltd (ελληνική έκδοση), Αθήνα, 1998.
• "Οι 100 ομορφότερες πλατείες του κόσμου", σελ. 62 – 63 «Γκραν-Πλας» (ελληνική έκδοση), 'Εκδόσεις Καρακώτσογλου, Αθήνα, 2006.
• “Bruxelles Retrouve” (Texte d’ Epherrn), tome I – Bruxelles – Ville, Alice Editions, Bruxelles, 2005.
• “Region of Brussels – Capital”, pp. 15–16, Editor Charles Picqué, Brussels, 1990.