Γλωσσάρι Καποέιρα

Η παρακάτω λίστα βοηθά στην κατανόηση πολλών όρων που χρησιμοποιούνται στην Καποέιρα. Έχει συνταχθεί από την ομάδα σύνταξης του μοναδικού Ελληνικού φόρουμ καποέιρα, capoeirista.gr.

A

Abadá (Αμπαντά)= Μακριά φαρδιά πουκαμίσα που φορούσαν οι nagôs, όμοιο με παραδοσιακό ένδυμα της Νιγηρίας.
Abadá-Capoeira (Αμπαντά- καπουέρα)= Grupo που ιδρύθηκε από τον mestre Camisa.
Abalá (Αμπαλά)= Συντομία του ρήματος abalar. «Είμαι σε κίνηση», «κατεβαίνω χαμηλά»
Abará (Αμπαρά)= Λέξη Ioruba. Κεφτές από τριμμένα φασόλια χωρίς τη φλούδα με μπαχαρικά. Ψήνεται σε μπεν μαρί και τυλίγεται σε φύλλα μπανανιάς.
Acarajé (Αρακαζέ)= Κεφτές afro-baianο, φτιάχνεται από χυλό φασολιών και τηγανίζεται.
Adufe (Αντούφι)= Τετράγωνο Pandeiro που χρησιμοποιούταν πριν 100 χρόνια. Η λέξη είναι Αραβική (ad-duff).
Afoxé (Αφοσέ)= Τελετουργική λιτανεία του candomblé, που γίνεται κατά τη διάρκεια των εορτασμών του καρναβαλιού.
Agogô (Αγκογκό)= Κρουστό που χρησιμοποιείται στη roda και προέρχεται από την Αφρική. Αποτελείται από δύο σιδερένιες καμπάνες ενωμένες και παίζεται με επίσης σιδερένια μπαγκέτα
Alfinete (Αουφινέτσι)= Κυριολεκτικά η καρφίτσα. Μεταφορικά το μαχαίρι, το παλούκι.
Alto da sinagoga (Άουτου ντα σιναγκόγκα)= Κυριολεκτικά σημαίνει «Κορυφή της Συναγωγής» (Εβραϊκός ναός). Μεταφορικά το πρόσωπο ή το κεφάλι.
Amazonas (Αμαζόνας)= Μελωδία Berimbau.
Angola (Ανγκόλα)= Χώρα της Αφρικής, Στυλ παραδοσιακής capoeira, Θεωρείται η κοιτίδα της capoeira.
Angoleiro (Ανγκολέρου)= Κάποιος που κάνει capoeira angola.
Anum (Ανούμ)= Μαύρο πουλί πολύ δημοφιλές στη βορειοανατολική Βραζιλία, η παράδοση το παρομοιάζει με μαύρο άνθρωπο
Apelido (Απιλίδου)= Όνομα που αποκτά κανείς όταν κάνει capoeira, δίνεται από τον mestre μετά το πρώτο batizado του μαθητή
Aquinderreis (Ακιντεχέις)= Παράφραση της φράσης «aqui d'el-Rei»(εδώ, του Βασιλιά). Ήταν ένα είδος δέησης από την οποία λείπει το ρήμα “acudam” (σπεύσατε).

Έτσι μπορούσε κανείς να ζητήσει βοήθεια καθώς ο Βασιλιάς ήταν ο μόνος που μπορούσε να προσφέρει ένοπλη προστασία σε κάποιον.

Arame (Αράμι)= Σύρμα, χορδή του berimbau. Προέρχεται σύνηθως από λάστιχο αυτοκινήτου
Armada (Αχμάδα)= Κίνηση που γίνεται φέρνοντας το πίσω πόδι ψηλά και κάνοντας ένα ημικύκλιο στον αέρα.
Armada Pulada (Αχμάδα Πουλάντα)= Armada που γίνεται πηδώντας την ώρα που σηκώνεται το πόδι.
Arpão de cabeça (Αχπάου ντι καμπέσα)= Κεφαλιά που στοχεύει στον θώρακα η την κοιλιακή χώρα του αντιπάλου. Τα χέρια πρέπει να είναι μπροστά στο πρόσωπο προστατεύοντας από ενδεχόμενο χτύπημα με το γόνατο.
Arrastão (Αχαστάο)= Πιάσιμο των ποδιών του αντιπάλου με τράβηγμα με σκοπό την ανατροπή του.
Arriar (Αχιά)= Ρήμα που σημαίνει «Σταματώ την capoeira, αποσύρομαι»
Aruanda (Αρουάντα)= Μυθική τοποθεσία διαμονής των Orixás (θεότητες) και οι ανώτερες οντότητες της αφρο-βραζιλιάνικης θρησκείας.
Asfixiante (Ασφιξιάντσι)= Γροθιά στο λαρύγγι του αντιπάλου.
Atabaque (Αταμπάκι)= Το σημαντικότερο τύμπανο της capoeira φτιαγμένο από δέρμα ζώου τεντωμένο σε ξύλινο κύλινδρο, παίζεται με τα χέρια.
Aú (Αού)= Ακροβατική κίνηση γνωστή ως ʽτροχόςʼ, γίνεται σηκώνοντας το ένα πόδι μετά το άλλο στηριζόμενος στα χέρια και με τα πόδια ανοικτά σε κλίση 180°, κάνοντας ένα ημικύκλιο στον αέρα.
Aú Agulha (Αού αγκούλια)= Τροχός που γίνεται ενώνοντας τα πόδια στον αέρα και δίνοντας ώθηση με τα χέρια κάνοντας άλμα και πέφτοντας με τα πόδια.
Aú Amazonas (Αού αμαζόνας)= Γίνεται κάνοντας aú mortal, φέρνοντας το σώμα σε οριζόντια θέση, κάνοντας μια περιστροφή 360° και πέφτοντας με τα πόδια.
Aú bandeira (Αού μπαντέρα)= Τροχός που γίνεται ενώνοντας τα πόδια και γέρνοντας το σώμα μέχρι να έρθουν σε οριζόντια θέση. Το σώμα μας παίρνει μια κλίση όπως η verga του berimbau.
Aú Camaleão (Αού καμαλεάου)= Τροχός που γίνεται λυγίζοντας το δεύτερο χέρι και τελειώνει σε negativa.
Aú Chibata (Αού σιμπάτα)= Τροχός με ένα χέρι, και που το χέρι αυτό είναι το ίδιο με το πόδι που αρχίζει την κίνηση.
Aú de Coluna (Αού ντι κολούνα)= Κίνηση που ξεκινά με meia-lua de compasso αλλά σηκώνει το πόδι ψηλά, αλλάζει χέρι (κάνοντας μισή περιστροφή) και πέφτει με τα πόδια.
Aú Dublê (Αού ντουμπλέ)= Τροχός που γίνεται στρίβοντας τη μέση όπως για γέφυρα με το ένα πόδι και σηκώνοντας το αντίθετο χέρι από το πόδι που ακουμπάει το έδαφος. Δίνοντας ώθηση με το άλλο χέρι για να σηκώσουμε το σώμα και να τελειώσουμε όρθιοι.
Aú Fininho (Αού φινίνιο)= Τροχός που ξεκινά με ένα χέρι σταματά όταν είμαστε σε κατακόρυφη θέση (bananeira) και γυρίζουμε από εκεί που ξεκινήσαμε χωρίς να ολοκληρώσουμε τον τροχό.
Aú Giro Completo (Αού ζίρου κομπλέτου)= Το ίδιο με aú amazonas.
Aú Martelo (Αού μαχτέλου)= Τροχός που γίνεται σταματώντας στη μέση και χτυπώντας με τα πόδια τεντώνοντας τα παράλληλα με το έδαφος.
Aú Morcego (Αού μοχσέγκου)= Τροχός που γίνεται με ένα χέρι με τα πόδια λυγισμένα, σε κατακόρυφη θέση τα τεντώνει χτυπώντας τον αντίπαλο στη συνέχεια ακουμπά και το δεύτερο χέρι και συνεχίζει όπως το aú agulha.
Aú Mortal (Αού μοχτάου)= Σάλτο προς τα πίσω που γίνεται ακουμπώντας τα χέρια στο έδαφος και εκτινάσσοντας το σώμα ώστε να κάνει μια πλήρη περιστροφή στον αέρα.
Aú Palito (Αού παλίτου)= Τροχός που γίνεται σταματώντας σε κατακόρυφη θέση, σηκώνοντας το ένα χέρι (bananeira) και στη συνέχεια τελειώνοντας τον τροχό κανονικά
Aú Para Trás (Αού πάρα τράις)= Το ίδιο με roda gigante
Aú Picado (Αού πικάντου)= Το ίδιο με aú martelo
Aú Pico (Αού πίκου)= Τροχός που γίνεται χαμηλά, ακουμπώντας το κεφάλι στο έδαφος και σταματώντας εκεί
Aú Pirulito (Αού πιρουλίτου)= Τροχός που ξεκινά κάνοντας meia-lua de compasso, σηκώνοντας το σώμα σε κατακόρυφη θέση με το ένα χέρι περιστρέφοντας και αλλάζοντας χέρι συμπληρώνοντας 360
Aú Quebrado (Αού κεμπράντου)= Τροχός με στήριξη στους αγκώνες
Aú Role (Αού χολέ)= Τροχός μετά από rolê που τελειώνει σε negativa
Aú Santo Amaro (Αού Σάντου Αμάρου)= Τροχός που γίνεται κάνοντας έναν τροχό προς την αντίθετη κατεύθυνση μόλις αγγίξει το πρώτο πόδι στο έδαφος μετά από τροχό
Aú Tesoura (Αού τιζόρα)= Τροχός που γίνεται σταματώντας στη μέση και από κατακόρυφο κάνοντας tesoura στο αντίπαλο
Aú Virgulino (Αού βιχγκουλίνιου)= Κίνηση που γίνεται σταματώντας τη meia-lua de compasso στη μέση και τελειώνει με aú agulha
Aviso (Αβίζου)= Μελωδία που παίζεται με το berimbau και χρησιμοποιείται για να καταλάβουν όλοι ότι ήρθε η αστυνομία, ο capitão-do-mato ή ο γαιοκτήμονας
Axé (Ασέ) 1. Ιερά αντικείμενα των orixás – μπορεί να είναι πέτρες, σίδερα, δοχεία κτλ – αυτά βρίσκονται συνήθως στις εισόδους των terreiros (ναών). Γούρι. 2. «Μαγικό» κατασκεύασμα στο terreiro του candomblé (ναός). 3. Axé στη γλώσσα nagô είναι η αόρατη δύναμη όλων των όντων και όλων των πραγμάτων. Είναι αυτό που οι ανθρωπολόγοι ονομάζουν «Mana». Είναι η ιερή δύναμη που δεν μπορεί υπάρχει εκτός των αντικειμένων όπου βρίσκεται με την έννοια ότι, ένα βότανο που θεραπεύει είναι Axé, τα αντικείμενα που προσφέρονται στον orixá επίσης είναι Axé.

B

Balão Cinturado (Μπαλάου Σιντουράντου)= Χτύπημα όπου ο παίκτης με την πλάτη στον αντίπαλο σκύβει και βάζει τη μέση κάτω από τη μέση του αντιπάλου κάνοντας μοχλό, τραβά από τους βραχίονες και τον ρίχνει στο έδαφος στο πλάι
Bamba (Μπάμπα)= Κάποιος που έχει μεγάλη δεξιοτεχνία σωματικά ή λεκτικά. Επίσης κάποιος που είναι πάρα πολύ καλός στην capoeira και ξέρει τα πάντα.
Bananeira (Μπανανέρα)= Θέση στην οποία κάποιος βρίσκεται σε κατακόρυφο στηριζόμενος στα χέρια (συνήθως σε ένα χέρι).
Banda (Μπάντα)= Κίνηση ανατροπής που γίνεται όταν ο αντίπαλος κάνει martelo και του κρατάμε το πόδι με ένα χέρι και τον ώμο και με το πόδι κάνουμε rasteira ανατρέποντας τον.
Banda de Costas (Μπάντα ντι κόστας) = Κίνηση που γίνεται όταν ο αντίπαλος κάνει meia lua de Frente (armada) και κάνουμε vingativa, κρατάμε το πόδι του αντιπάλου με το ένα χέρι, με το άλλο τον πιάνουμε από το λαιμό και τον ανατρέπουμε περνώντας τον πάνω από την πλάτη.
Banda de Lado (Μπάντα ντι λάντου)= Κίνηση που γίνεται όταν ο αντίπαλος κάνει meia lua de Frente (armada) και κάνουμε vingativa, κρατάμε το πόδι του αντιπάλου με το ένα χέρι, με το άλλο τον πιάνουμε από το λαιμό και τον τραβάμε προς τα πίσω ανατρέποντας τον.
Banzo (Μπάζου)= Είναι η αρρώστια της δυστυχίας, νοσταλγίας και saudade
Bará (Μπαρά)= Ιδιότητα του Exu, Θεότητα των nagô, αγγελιοφόρος μεταξύ θεών και ανθρώπων.
Baraúna (Μπαραούνα)= Μεγάλο δέντρο. Λέξη στη γλώσσα των ινδιάνων tupi από την ybiráuna, μαύρο ξύλο.
Barravento (Μπαχαβέντου)= 1)Ναυτικός όρος σημαίνει ʽπρος τα πού φυσάει ο άνεμοςʼ, 2)ίλιγγος, ζαλάδα 3)όνομα παραδοσιακής μελωδίας από την Ανγκόλα 4) όνομα κίνησης
Barravento (Μπαχαβέντου) = Μελωδία για το atabaque που παίζεται στο maculele με μαχαίρια.
Bate-Coxa (Μπάτσι κόσα)= Παραλλαγή της capoeira, γυμναστικός χορός του baixo São Francisco όπου γίνεται μια roda, και τραγουδά ο αρχηγός του χορού. Το παιχνίδι τελειώνει όταν παραδίνεται ένας από τους δύο παίκτες.
Batizado (Μπατιζάντου)= Τελετή μύησης στην capoeira. Βάπτιση όπου ο μαθητής παίζει για πρώτη φορά επίσημα σε roda με προχωρημένους μαθητές και δασκάλους. Γεγονός όπου οι μαθητές δέχονται το πρώτο τους κορδόνι ή αλλάζουν κορδόνι, όλα υπό τον ήχο του berimbau.
Batuque (Μπατούκι)= Παιχνίδι που μοιάζει με την capoeira όπου δύο παίκτες κάνουν κλωτσιές όρθιοι και προσπαθούν να ανατρέψουν τον αντίπαλο. Ο πατέρας του mestre Bimba ήταν πρωταθλητής στο batuque. Με την ένωση του batuque με την capoeira Angola ο mestre Bimba δημιούργησε τη Regional.
Benção (Μπεσάου)= Μπροστινή κλωτσιά που χτυπά τον αντίπαλο με όλο το πέλμα του ποδιού.
Berimbau de boca (Μπεριμπάου ντι μπόκα)= Είδος berimbau που το χρησιμοποιούσαν παλιά στην Ανγκόλα η χορδή από capo-tambo παιζόταν με μαχαίρι ή ξυλάκι με εγκοπές. Όταν ο παίκτης ʽέσερνεʼ το μαχαίρι πάνω στη χορδή υπήρχαν παραλλαγές στον ήχο.
Besouro Mangangá (Μπεζόουρου Μανγκανγκά) = Μυθικός capoerista από το Santo Amaro / Bahia.
Bico de Papagaio (Μπίκου ντι παπαγκάιου) = Ακροβατική κίνηση που ο εκτελεστής ακουμπά με το ένα χέρι στο έδαφος, σηκώνει τα δύο πόδια και χτυπά με το ένα το πρόσωπο του αντιπάλου (το αντίθετο πόδι από το χέρι που ακουμπά στο έδαφος).
Bico de Papagaio de Chão (Μπίκου ντι παπαγκάιου ντι σάο) = Ακροβατική κίνηση όπου ο παίκτης από negativa, κλωτσάει προς τα πίσω, πρώτα με το τεντωμένο πόδι και στη συνέχεια με το λυγισμένο πόδι, επιστρέφοντας στην αρχική θέση.
Bico de Papagaio de Cotovelo (Μπίκου ντι παπαγκάιου ντι κουτουβέλου)= Bico de papagaio που γίνεται ακουμπώντας με τον αγκώνα αντί για το χέρι στο έδαφος.
Bimba (Μπίμπα)= Παλιός Mestre της capoeira. Ο δημιουργός της capoeira regional. Ένας από τους πιο σημαντικούς capoeirista όλων των εποχών.
Biriba (Μπιρίμπα)= Το ξύλο από το οποίο φτιάχνεται το berimbau.
Bôca de Siri (Μπόκα ντι σιρί)= Κίνηση ανατροπής όπου ο capoeirista γέρνει μπροστά και πιάνει με τα μεσαία δάκτυλα και τους δείκτες τα παντζάκια του αντιπάλου και τραβώντας τον ανατρέπει.
Brincar (Μπρινκάρ)= Παίζω όπως ένα παιδί.

C

Cabaça (Καμπάσα)= Το ηχείο του berimbau.
Cabeçada (Καμπεσάντα)= Χτύπημα που γίνεται με το κεφάλι στην κοιλιακή χώρα του αντιπάλου.
Cabecero (Καμπεσέρου)=Παράφραση της λέξης cabeceiro.
Calentar (Καλεντάχ)= Παράφραση της λέξης acalentar. Σε μερικά τραγούδια αναφέρεται ως "fazer calar uma criança" «κάνω ένα παιδί να σωπάσει».
Cama de gato (Κάμα ντι γκάτου)= Αλληλουχία κινήσεων του capoeirista Gafanhoto.
Camafeu (Καμαφέου)= Ημιπολύτιμος λίθος που έχει 2 στρώσεις διαφορετικών χρωμάτων.
Camará (Καμαρά)= Φίλος, σύντροφος, συμπαίκτης στη roda, παράφραση της λέξης camarada.
Camboatá (Καμποατά)= Μικρό ψάρι γλυκού νερού. Όπως αναφέρεται από τον Teodoro Sampaio, "ο que anda pelo mato" «αυτό που περπατάει στα χόρτα».
Candieiro (Καντιέιρου)= Τύπος λάμπας από λαμαρίνα με καύσιμο την κηροζίνη.
Candomblé (Καντομπλέ)= Θρησκεία των νέγρων lorubá, στην Bahia.
Capim Cortado (Καπίμ κοχτάντου)= Negativa που γίνεται γυρίζοντας το τεντωμένο πόδι κυκλικά και συνεχόμενα αρχίζοντας από πίσω.
Capitão-do-Mato (Καπιτάου ντου μάτου)= Κυνηγός σκλάβων που έχουν δραπετεύσει από τη φυτεία.
Capoeira (Καπουέρα)= Αθλητικό παιχνίδι που αποτελείται από ένα σύστημα επιθέσεων και άμυνας. Έχει ρίζες αποκλειστικά από τη Βραζιλία και ξεκίνησε από τους σκλάβους bantos καταγωγής από την Ανγκόλα. Παρόλο που διώχτηκε ακόμη και μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα επιβίωσε και σήμερα εξασκείται σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου. Μερικοί υποστηρίζουν ότι είναι το δεύτερο δημοφιλέστερο (που εξασκείται από τους περισσότερους) άθλημα στον κόσμο μετά το ποδόσφαιρο.
Capoeira de Angola (Καπουέρα ντι Αγκόλα)= Η Capoeira που δημιουργήθηκε την εποχή των σκλάβων. Έχει αργό ρυθμό και βασίζεται στην ginga και στην πονηριά των παικτών. Με την capoeira αυτή εξειδικεύτηκε ο mestre Pastinha.
Capoeira Regional (Καπουέρα Χεζιονάου)= Capoeira πιο αμυντική όπου οι κινήσεις γίνονται γρήγορα και στην οποία έχουν εισαχθεί κινήσεις από άλλες πολεμικές τέχνες και ο capoeirista είναι σχεδόν πάντα σε όρθια θέση. Έχει πιο αθλητικό χαρακτήρα από την Ανγκόλα και μπορεί να διδαχθεί με μέθοδο και κανόνες ώστε να γίνει και χρήση της σε πρωταθλήματα και διαγωνισμούς.
Capoeirista (Καποεϊρίστα)= Κάποιος που κάνει capoeira
Carmo (Κάχμου)= Λόφος σε γειτονιά στο Salvador της Bahia.
Cavalaria (Καβαλαρία)= Μελωδία berimbau που χρησιμοποιήθηκε στη δεκαετία του 20 για να προειδοποιήσει τους συμμετέχοντες ότι έρχεται η μονάδα ιππικού του φοβερού Υπασπιστή της αστυνομίας Pedrito (Pedro de Azevedo Gordilho). Ο Pedrito ήταν ο μεγαλύτερος διώκτης της capoeira και του candomblé, την περίοδο 1920 με 1927.
Caxinguelê (Κασιγκελέ)= Μικρό παιδί που κάνει capoeira.
Caxixi (Κασισί)= Μικρό ψάθινο καλαθάκι γεμάτο με σπόρους που όταν κινείται παράγει ήχο. Το κρατάει στο χέρι ο παίκτης berimbau για να ʽγεμίζειʼ τον ήχο.
Chamada ao Pé da Cruz (Σαμάντα άου πε ντα κρούις)= Κάλεσμα που γίνεται στην capoeira de angola που έχει στόχο τη δοκιμή των αντανακλαστικών του αντιπάλου και ταυτόχρονα επιτρέπει μια μικρή παύση για ξεκούραση. Γίνεται όταν ο παίκτης που καλεί σταματάει και σηκώνει τα χέρια ενώ στέκεται στο ίδιο σημείο.
Chamada dos Capoeiras (Σαμάντα ντους καποείρας)= Μελωδία berimbau που ειδοποιεί τους capoeiristas ότι δημιουργείται μια roda.
Chapa (Σάπα)= Χτύπημα που γίνεται γυρνώντας στο πλάι και χτυπώντας τον αντίπαλο με την εξωτερική ʽκόψηʼ του ποδιού.
Chapa de Chão (Σάπα ντι σάου)= Χτύπημα που γίνεται γυρνώντας την πλάτη στον αντίπαλο και στηριζόμενος στα χέρια και στο ένα πόδι χτυπώντας με το άλλο πόδι προς το πίσω.
Chapa Giratória (Σάπα ζιρατόρια)= Όπως η Chapa μόνο που πριν κάνουμε μια πλήρη περιστροφή του κορμού.
Chapa Pulada (Σάπα πουλάντα)= Χτύπημα όπου ο capoeirista πηδά μπροστά κάνοντας μια chapa στον αέρα.
Chapéu de Couro (Σαπέου ντι κόουρου)= Κινήση όπου ο capoeirista κάνει negativa και αμέσως μετά martelo voador.
Chita (Τσίτα)= Είδος υφάσματος.
Chotão (Σοτάου)= Το γαϊδούρι που δεν περπατά με σταθερότητα.
Chula (Σούλα)= Μικρά τραγούδια αυτοσχεδιασμού που ακολουθούν την ladainha.
Chulipa (Σουλίπα)= Χτύπημα που γίνεται όταν ο capoeirista πρώτα χτυπά τον αστράγαλο του αντιπάλου και έπειτα κάνει martelo.
Cintura Desprezada (Σιντούρα ντεσπρεζάντα)= Όλες οι ανατρεπτικές κινήσεις όπου ο capoerista αρπάζει τον αντίπαλο και τον ρίχνει στο έδαφος.
Cocorinha (Κοκορίνια)= Κίνηση αποφυγής όπου ο capoerista κάθεται χωρίς να ακουμπά το έδαφος, με το ένα χέρι προστατεύει το πρόσωπο και με το άλλο ακουμπά στο έδαφος.
Coice de Mula (Κόισι ντι μούλα)= Χτύπημα όπου ο capoeirista κάνει bananeira και λυγίζοντας τα πόδια χτυπά το στήθος του αντιπάλου.
Coité (Κοιτέ)= Τοποθεσία της περιοχής Paraíba.
Compra de Jôgo (Κόμπρα ντι ζόγκου)= ʽΑγοράʼ παιχνιδιού. Όταν κάποιος θέλει να παίξει με κάποιον από τους δύο που βρίσκονται μέσα στη roda τεντώνει το χέρι διακόπτοντας το παιχνίδι και μπαίνει στη θέση κάποιου από τους δύο. Συνήθως βγαίνει αυτός που είχε μπει πρώτος.
Contragolpe (Κοντραγκόλπι)= Αντεπίθεση.
Contramestre (Κοντραμέστρι)= Εκπαιδευτής-δάσκαλος που βρίσκεται στα τελευταία στάδια εκμάθησης για να γίνει mestre.
Corda (Κόχντα)= Κορδόνι φτιαγμένο από μαλλί, βαμβάκι ή nylon, που δένεται στη μέση του capoeirista. Ανάλογα με το χρώμα δείχνει το επίπεδο του μαθητή. Στη Βραζιλία δεν υπάρχει κοινή χρωματολογική κατάσταση οπότε το κάθε grupo αποφασίζει τι χρώματα χρησιμοποιεί.
Corridos (Κοχίντος)= Η επιτάχυνση του ρυθμού ώστε να γίνει πιο γρήγορο παιχνίδι.
Corta-Capim (Κόχτα καπίμ)= Το ίδιο με το capim-cortado με τη διαφορά ότι γίνεται ανάποδα, δηλαδή αρχίζοντας από μπροστά.
Crocodilagem (Κροκοτζιλάζεμ)= Σκληρό παιχνίδι που θέτει τον capoeirista κατώτερο και ανάξιο εμπιστοσύνης.
Cutilada (Κουτσιλάντα)= Χτύπημα με το χέρι που γίνεται με την παλάμη ανοικτή με την άκρη των δακτύλων, συνήθως στο λαιμό.

D

Dá Volta ao Mundo (Ντα βόουτα αου μούντου)= Όταν κάποιος πέφτει ή κουράζεται υπερβολικά και κάποιος άλλος θέλει να μπει για να παίξει με τον ίδιο παίκτη, ο capoeirista μπορεί να κάνει ένα νεύμα για να κάνουν Volta ao Mundo δηλ. ένα γύρο στη roda εσωτερικά (αντίθετα από τους δείκτες του ρολογιού). Μετά τον γύρο σταματάει στο pé do berimbau για να αρχίσει ξανά αφού πάρει μια ανάσα.
Defesa (Ντεφέζα)= Οποιαδήποτε αμυντική κίνηση. Άμυνα.
Dendê (Ντεντέ)= Φυτό που ανήκει στην οικογένεια των φοινικοειδών γνωστό ως dendezeiro. To dendê μεταφέρθηκε στη Βραζιλία από τους σκλάβους. Σύμφωνα με τον Alexandre da Silva Correa, οι σκλάβοι το χρησιμοποιούσαν ως αλοιφή σώματος που μαλακώνει και ʽφωτίζειʼ το δέρμα.Οι armadores de escravos (αυτοί που φρόντιζαν για την εμφάνιση των σκλάβων στις αγορές) το χρησιμοποιούσαν για να γυαλίζει το δέρμα τους.
Desequilibrante (Ντεζεκιλιμπράντσι)= Κίνηση που κάνουμε για να χάσει την ισορροπία ο αντίπαλος.
Desprezo (Ντεσπρέζου)= Γροθιά που γίνεται με τα πλάγια του χεριού.
Discípulo (Ντισίπουλου)= Μαθητής ενός mestre. Ακόλουθος.
Dobrão (Ντομπράου)= Μεγάλο Πορτογαλικό ασημένιο κέρμα από την εποχή της σκλαβιάς. Χρησιμοποιείται για να πιέζουμε τη χορδή όταν παίζουμε berimbau.

E

Escala (Εσκάλα)= Μπροστινό χτύπημα που γίνεται με την ανοιχτή παλάμη στο πρόσωπο του αντιπάλου. Είναι γρήγορο χτύπημα που κάνει μεγάλη ζημιά αν εκτελεστεί με ακρίβεια.
Espelho (Εσπέλιου)= Κίνηση όπου ο capoeirista κάνει benção και κατεβαίνει σε negativa, με το πόδι τεντωμένο, χωρίς να το μαζέψει.
Esporão (Εσποράου)= Χτύπημα που γίνεται κάνοντας ένα βήμα στο πλάι και σηκώνοντας το μπροστινό πόδι στο πρόσωπο του αντιπάλου. Το χτύπημα γίνεται με τον αστράγαλο.
Esquenta Banho (Εσκέντα μπάνιου)= Παιχνίδι capoeira χωρίς συνοδεία μουσικής. Συνηθίζονταν στη σχολή του Mestre Bimba μετά το μάθημα. Είναι ένα βιαστικό, γρήγορο παιχνίδι.
Esquinado (Εσκινάντου)= Είδος χορού που μοιάζει με την capoeira, και εξασκείται στη Βόρεια Βραζιλία. Οι γυναίκες από μια πλευρά και οι άνδρες από την άλλη κινούνται διαγώνια τραγουδώντας.
Esquiva (Εσκίβα)= Αμυντική κίνηση όπου ο capoeirista αποφεύγει το χτύπημα του αντιπάλου.
Esquiva Lateral (Εσκίβα λατεράου)= Αμυντική κίνηση όπου ο capoeirista λυγίζει το ένα πόδι και τεντώνει το άλλο λυγίζοντας τον κορμό στο πλάι και αποφεύγοντας το χτύπημα του αντιπάλου.
Eu ia (Έου ία)= Κίνηση όπου ο capoeirista προσποιείται ότι κάνει benção και βάζει το πόδι πίσω από το γόνατο του άλλου ποδιού σχηματίζοντας ένα "4".

F

Faca de Tucum (Φάκα ντι τουκούμ)= Ξύλινο μαχαίρι από Φοίνικα.
Fechar ο Corpo (φεσάρ ου κόρπου)= «Μαγικά» που έχουν σκοπό να κάνουν κάποιον άτρωτο.
Feitor (Φεϊτόρ)= Αυτός που επιβλέπει τους σκλάβους.
Floreios (Φλορέιους)= Ακροβατικές κινήσεις στο έδαφος ή στον αέρα. Έτσι ονομάζονται όλες οι «όμορφες» κινήσεις στην capoeira άλματα, περιστροφές με το χέρι ή στο κεφάλι κτλ. Βγαίνει από τη λέξη flor που σημαίνει λουλούδι. Θα μπορούσε να μεταφραστεί «λουλουδάτα».
Formatura (Φορματούρα)= Τελετή όπου κάποιος αναγνωρίζεται ως mestre της capoeira.
Fuga (φούγκα)= Πέταγμα, κίνηση αποφυγής χτυπήματος.

G

Gaianum (Γκαϊανούμ)= Είδος καρκινοειδούς που ανήκει στην οικογένεια του καβουριού.
Galopantes (Γκαλοπάντσις)= Πλευρικό χτύπημα που γίνεται στο πρόσωπο του αντιπάλου με την παλάμη ανοικτή.
Gamelera (Γκαμελέρα)= Παράφραση της λέξης gameleira. Μεγάλο δέντρο το ξύλο του οποίου χρησιμοποιείται στην κατασκευή κανό και διάφορων σκευών από τους ινδιάνους.
Gato (Γκάτου)= Βλέπε mortal.
Gereba (Ζερέμπα)= Όνομα. Συνηθισμένο παρατσούκλι.
Ginga (Ζίγκα)= Ταλάντωση από δεξιά στα αριστερά με ρυθμό. Δίνει συνέχεια στο παιχνίδι. Είναι η βασικότερη κίνηση. Από την ginga ξεκινάνε όλες οι κινήσεις στην Capoeira.
Godeme (Γκοντέμι)= Χτύπημα με τον αγκώνα.
Golpe (Γκόλπι)= Χτύπημα, επίθεση.
Golpes Desequilibrantes (Γκόλπις ντεζεκιλιμπράτσις)= Χτυπήματα που σκοπό έχουν να κάνουν τον αντίπαλο να χάσει την ισορροπία του.
Golpes Giratórios (Γκόλπις ζιρατόριους)= Χτυπήματα στα οποία προηγείται μια περιστροφή του κορμού και εκτελούνται μετά τη στροφή.
Golpes de Linha (Γκόλπις ντι λίνια)= Χτυπήματα που γίνονται χωρίς περιστροφή. Π.χ. ponteira, gancho, benção, martelo κτλ.
Golpes Traumatizantes (Γκόλπις τραουματιζάντις)= Δυνατά χτυπήματα όπως γροθιές, κλωτσιές και κεφαλιές.
Gracejo (Γκρασέζου)= Κινήσεις του σώματος που κάνουν την ginga πιο αέρινη και όμορφη.
Graduado (Γκραντουάντου)= Μαθητής που έχει φτάσει σε ικανοποιητικό επίπεδο ώστε να είναι σε θέση να διδάξει.
Grão-Mestre (Γκράου Μέστρι)= Το υψηλότερο επίπεδο που κάποιος μπορεί να φτάσει στην capoeira. Λίγοι έχουν αυτόν τον τίτλο.
Gravata (Γκραβάτα)= Χτύπημα με τον βραχίονα στον λαιμό του αντιπάλου.
Gravata Cinturada (Γκραβάτα σιντουράντα) = Κίνηση όπου ο capoeirista τραβά τον αντίπαλο από τον λαιμό αναγκάζοντας τον να κάνει μια περιστροφή στον αέρα πάνω στην πλάτη του.
Gunga (Γκούγκα)= Berimbau με πολύ μεγάλη cabaça. Μπάσο.

I

Iaiá (Ιαιά)= Υποκοριστικό της κυρίας. Παράφραση της λέξης Senhora.
Iaiá, Ioiô (Ιαιά, Ιοιό)= Όροι που χρησιμοποιούσαν οι σκλάβοι για τα παιδιά του Mestre.
Ioiô (Ιοιό)= Υποκοριστικό του κυρίου. Παράφραση της λέξης Senhor.
Idalina (Ινταλίνα)= Παιχνίδι capoeira στο οποίο χρησιμοποιούνται ξυράφια. Γυναικείο όνομα. Χωριό της Κύπρου (Ντάλι, Νότιο δυτικά από Λευκωσία).
Iê (Ιέ)= Παρέμβαση που στην capoeira σημαίνει ησυχία ή προσοχή.Χρησιμοποιείται για τη διακοπή του παιχνιδιού ή την αλλαγή των παικτών. Χρησιμοποιείται αποκλειστικά στα τραγούδια της capoeira.
Iemanjá (Ιεμανζά)= Γυναικείο Orixá, η βασίλισσα της θάλασσας.
Ilha de Maré (Ίλια ντου μαρέ)= Ονόμα νησιού που ανήκει στην πολιτεία της Bahia.
Iniciante (Ινισιάντσι)= Αρχάριος μαθητής.
Instrutor (Ινστρουτόρ)= Μεγαλύτερο επίπεδο από τον graduado, στο οποίο ο μαθητής ετοιμάζεται να γίνει professor (δάσκαλος).
Iuna (Ιούνα)= Μελωδία berimbau χωρίς τραγούδι (στοίχους). Δημιουργήθηκε από τον mestre Bimba, και στο οποίο παίζουν μόνο προχωρημένοι μαθητές με πολλά ακροβατικά.
Iuna da Morte (Ιούνα ντα μόχτσι)= Μελωδία που παίζεται σε τιμή κάποιου αποθανόντα capoeirista.

J

Jacobina (Ζακομπίνα)= Πόλη της επαρχίας της Bahia.
Jogador (Ζογκαντόρ)= Κάποιος που κάνει capoeira. Παίκτης.
Jogar (Ζογκάρ)= Παίζω capoeira.
Jogo de Compra Pela Volta ao Mundo (Ζόγκου ντι κόμπρα πέλα βόουτα άου μούντου)= Όταν κάποιος θέλει να παίξει με κάποιον που είναι ήδη στη roda, μπαίνει τρέχοντας κυκλικά εσωτερικά στη roda για να τον δουν αυτοί που παίζουν και να γίνει η αλλαγή.
Jogo de Dentro (Ζόγκου ντι ντέντρου)= Παιχνίδι όμοιο με την Ανγκόλα όπου το σημαντικότερο είναι η τεχνική των παικτών.
Jogo de Fora (Ζόγκου ντι φόρα)= Παιχνίδι capoeira regional.
Jogo de Traira (Ζόγκου δε τραίρα)= Πονηρό παιχνίδι όπου ο παίκτης πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός.
Jogo (Ζόγκου)= Η roda της capoeira. Αλληλουχίες κινήσεων όπου δύο παίκτες κάνουν capoeira, ο με επίθεση και ο άλλος με άμυνα ή αντεπίθεση.

L

Ladainha (Λανταίνια)= Τραγούδι που χρησιμοποιείται στην αρχή της roda, όπου ο τραγουδιστής εξιστορεί γεγονότα από την εποχή της σκλαβιάς ή αναφέρει ηρωικές πράξεις μεγάλων capoeiristas του παρελθόντος.
Ladeira da Misericórdia (Λαντέιρα ντα μιζερικόχντια) = Όνομα οδού του Salvador, πρωτεύουσα της Bahia.
Ladeira de São Bento (Λαντέιρα ντι σάου μπέντου)= Όνομα οδού του Salvador, πρωτεύουσα της Bahia.
Lampião (Λαμπιάου)= Το παρατσούκλι του Virgulino Ferreira da Silva, διάσημος επαναστάτης της Βορειοδυτικής Βραζιλίας. Επίσης σημαίνει λάμπα πετρελαίου.
Lapinha (Λαπίνια)= Γειτονιά του Salvador της Bahia.
Leque (Λέκι)= Χτύπημα με το χέρι και ανοικτή την παλάμη.
Licuri (Λικουρί)= Άγριο φοινικόδεντρο που καρποφορεί πολύ μικρές καρύδες.
Ligeiro (Λιζέιρου)= Γρήγορος, ευκίνητος, ανέντιμος
Loiá (Λοϊά)= Παράφραση της λέξης olhar. Να σε δω.
Luanda (Λουάντα)= Πρωτεύουσα της Angola.

M

Macaco Arrependido (Μακάκου αχεπεντίντου) = Ο capoeirista κάνει macaquinho, σταματά στη μέση και γυρίζει από εκεί που ξεκίνησε.
Macaco Pulado (Μακάκου πουλάντου)= Ακροβατική κίνηση όπου ο capoeirista ακουμπά ένα χέρι στο έδαφος και πηδάει με τα δύο πόδια παράλληλα στο πλάι με στόχο τον αντίπαλο.
Macaco Solto (Μακάκου σόλτου)= Βλ. gato
Macaquinho (Μακακίνιου)= Ακροβατική κίνηση όπου ο capoerista ακουμπά ένα χέρι στο έδαφος και πηδάει προς τα πίσω δίνοντας ώθηση με τα δύο πόδια ταυτόχρονα, ακουμπά το άλλο χέρι και πέφτει όρθιος.
Macaquinho Pirulito (Μακάκου πιρουλίτου)= Ο capoeirista κάνει macaquinho, σταματά στη μέση και κάνει aú pirulito.
Maculelê (Μακουλελέ)= Μείξη διαφόρων χωρών με ξύλα, προέρχεται από το Santo Amaro και είναι κατάλοιπο των αρχαίων cucumbis. Έχει προσκολληθεί στην capoeira και χρησιμοποιείται σε παρουσιάσεις και τελετές batizado. Πολεμικός χορός.
Malandragem (Μαλαντράζεμ)= Πονηριά. Συνώνυμο με το παιχνίδι του capoeirista.
Malandro (Μαλάντρο)= Άπιστος, πονηρός, κακός, ʽτου δρόμουʼ. Άνθρωπος που δεν του αρέσει να δουλεύει και ζει από ʽαρπαχτέςʼ.
Malevolente (Μαλεβολέντι)= Άνθρωπος με κακή πρόθεση.
Malícia (Μαλίσια)= Κακία, κοροϊδία, εκμετάλλευση, πονηριά.
Mandinga (Μαντίνγκα)= Τεχνάσματα και κινήσεις για να ξεγελάς τον αντίπαλο στο jogo της capoeira. Επίσης ονομασία των σκλάβων για τη μαγεία.
Mandinguero (Μαντινγκέρο)= Παράφραση του mandigueiro. Capoeirista που χρησιμοποιεί τεχνάσματα, που παίζει με κακία και προσπαθεί να ξεγελάσει τον αντίπαλο. Αυτός που κάνει μάγια.
Mangangá (Μαγκαγκά)= Ονομασία των σκλάβων για τον γιατρό. Επίσης όνομα εντόμου της οικογένειας των δίπτερων.
Maracangalha (Μαρακαγκάλια)= Περιοχή της επαρχίας της Bahia. Γνωστή επειδή από εκεί καταγόταν ο διάσημος και μυθικός capoerista Besouro Mangangá.
Martelo (Μαχτέλου)= Χτύπημα που γίνεται με το πάνω μέρος του ποδιού και γίνεται γέρνοντας το σώμα και το πόδι στήριξης προς την πλευρά του χτυπήματος.
Martelo Cruzado (Μαχτέλου κρουζάντου)= Χτύπημα όπου ο capoeirista προσποιείται ότι κάνει rasteira και σηκώνεται κάνοντας martelo.
Martelo Voador (Μαχτέλου Βουαντόρ)= Ακροβατική κίνηση όπου ο capoeirista σηκώνει το ένα πόδι που διαγράφει μια περιστροφή στον αέρα χωρίς να σηκώσει το άλλο πόδι από το έδαφος. Τελειώνει στην αρχική θέση.
Matrinxã (Ματρινσά)= Ψάρι γλυκού νερού.
Meia-Lua de Chão (Μέια λούα ντι σάο)= Χτύπημα όπου ο capoeirista κατεβαίνει σε negativa και σηκώνεται κάνοντας meia-lua de compasso.
Meia-Lua de Compasso (Μέια λούα ντι κομπάσου) = Χτύπημα όπου ο capoeirista κάνει ένα βήμα γυρίζοντας την πλάτη στον αντίπαλο λυγίζει το ένα πόδι, ακουμπά τα χέρια στο έδαφος και σηκώνει το άλλο πόδι διαγράφοντας κυκλική πορεία στον αέρα και επιστρέφει στην αρχική θέση.
Meia-Lua de Frente (Μέια λούα ντι φρέντσι)= Χτύπημα όπου ο capoeirista από θέση ginga, σηκώνει το πίσω πόδι και κάνει κυκλική κίνηση από έξω προς τα μέσα επιστρέφοντας στην αρχική θέση.
Mestrando (Μεστράντο)= Το υψηλότερο επίπεδο μεταξύ μαθητή και mestre. Στο επίπεδο αυτό ο capoeirista έχει σχεδόν τον απόλυτο έλεγχο της capoeira και δημιουργεί τη φιλοσοφία που θα χρειαστεί για να αναπτύξει την capoeira που θα διδάξει ως mestre.
Mestre (Μέστρε)= Το υψηλότερο επίπεδο της capoeira πριν το Grão Mestre. Είναι ο αρχηγός της ομάδας (grupo). Οι mestres δημιουργούν τα διαφορετικά στυλ της κάθε ομάδας.
Mocambo (Μοκάμπου)= Προσωρινή κοινότητα σκλάβων..
Moeda (Μουέντα)=Κέρμα. Χρησιμοποιείται για να παίξεις berimbau.
Mola (Μόλα)= Αλληλουχία διδασκαλίας κινήσεων της ακρίδας.
Moleque (Μουλέκι)= Παιδί του δρόμου, χωρίς ασχολία. Μικρός σε ηλικία. Μικρός Νέγρος.
Morão (Μοράο)= Παράφραση της λέξης mourão. Μεταξύ άλλων σημαίνει το σκληρό, ανθεκτικό.
Mortal Chutado (Μοχτάου σουτάντου) = Ακροβατική κίνηση όπου ο capoerista κλωτσάει με τη μύτη του ποδιού και γυρίζει κάνοντας σάλτο προς τα πίσω.
Mortal de Costas (Μοχτάου ντι κόστας)= Ακροβατική κίνηση όπου ο capoeirista πηδάει προς τα πίσω χωρίς να αγγίξει το έδαφος και πέφτει όρθιος.
Mortal de Frente (Μοχτάου ντι φρέντι)= Ακροβατική κίνηση όπου ο capoeirista πηδάει μπροστά χωρίς να αγγίξει το έδαφος και πέφτει όρθιος.
Mortal de Perna (Μοχτάου ντι πέχνα)= Άλμα όπου ο capoerista τεντώνει το ένα πόδι και ο αντίπαλος του το σηκώνει για να τον βοηθήσει να κάνει mortal.
Mortal Duplo (Μοχτάου ντούπλου)= Mortal de costas με δύο περιστροφές στον αέρα.
Mortal Esticado (Μοχτάου στικάντου)= Mortal όπου ο capoeirsta τεντώνει το σώμα στον αέρα.
Mortal Meia-Pirueta (Μοχτάου μέια πιρουέτα)= Mortal όπου ο capoeirista κάνει περιστροφή 180° στον αέρα.
Mortal Pirueta (Μοχτάου πιρουέτα)= Ακροβατική κίνηση όπου ο capoeirista κάνει mortal περιστρέφοντας το σώμα τόσο παράλληλα όσο και κάθετα σε 360° και καταλήγει όρθιος.
Mutum (Μουτούμ)= Είδος κότας από τη Βραζιλία.

N

Navalha (Ναβάλια)= Ξυράφι. Χρησιμοποιούνταν στην capoeira στις αρχές του αιώνα. Αποτελείται από λεπίδα που κλείνει στη λαβή.
Negaças (Νεγκάσας)= Αλληλουχία κινήσεων για να δοκιμαστεί η άμυνα του αντιπάλου.
Negagas (Νεγκάγκας)= βλ. Negaças
Negativa (Νεγκατσίβα)= Κίνηση αποφυγής όπου ο capoeirista σκύβει λυγίζοντας το ένα πόδι και εκτείνει το άλλο μπροστά και κρατάει ισορροπία με ένα χέρι στο έδαφος. Το άλλο χέρι καλύπτει το πρόσωπο.
Negativa de angola (Νεγατσίβα ντι ανγκόλα)= Ο capoeirista στη θέση negativa ακουμπά με τα δυο χέρια, από την ίδια πλευρά στο έδαφος και βλέπει τον αντίπαλο, κάτω από το χέρι της πλευράς του λυγισμένου ποδιού.

Ο

Ogum (Ογκούμ) = Θεότητα του Σιδήρου, πολεμιστής και συμβολίζει τη σκληρή εργασία.
Orixá (Ορισά)= Θεότητες της Αφρικής και της Αφροβραζιλιάνικης θρησκείας, και ειδικότερα της θρησκείας Gege-nagô. Συνήθως αναπαριστούν τις δυνάμεις της φύσης όπως το νερό, αέρας, κεραυνός, ουράνιο τόξο, φύλλα, χόρτα, κ.ά. Για κάθε Orixá υπάρχει ένα τελετουργικό που διαφοροποιείται από το χρώμα, προσευχές, φαγητό, προσφορές, ώρες κτλ. Η ενέργεια που δίνει ένα Orixá δίνει ή αρνείται να δώσει λέγεται "Αxé".
Oxalá (Οσαλά) = Ο μεγάλος orixá, παρομοιάζετε και αναπαρίσταται με τη μορφή του Χριστού. Είναι ο orixá των πάντων και ο δημιουργός του ανθρώπου.
Oxossí (Οσοσί)= Orixá του κυνηγιού και της άγριας φύσης, έχει σχέση με τη Σελήνη και τη νύχτα.
Oxum (Οσούμ)= Orixá των ποταμών, των ρεμάτων, των πηγών του γλυκού νερού.

P

Pandeiro (Παντέιρο)= Ντέφι. Κρουστό που χρησιμοποιείται στην capoeira και αποτελείται από ένα ξύλινο δακτύλιο με μεταλλικούς δίσκους πάνω στο οποίο τεντώνεται δέρμα και παίζεται χτυπώντας με την παλάμη με τον αγκώνα, ακόμα και με τα πόδια.
Papai Quero Voar (Παπάι κέρου βουάχ)= Mortal de Costas όπου ο εκτελεστής βοηθιέται από τον συμπαίκτη πατώντας στα χέρια του που του δίνουν ανοδική ώθηση.
Parada de Força (Παράντα ντι φόρσα)= Όλες οι στάσεις που απαιτούν μυϊκή δύναμη και στήριξη στα χέρια.
Parada de Mão (Παράντα νιτ μάου)= βλ. bananeira.
Parada de Sete (Παράντα ντι σέτσι)= Γέφυρα όπου ο capoeirista σηκώνει τα πόδια από το έδαφος και στηρίζει το σώμα με τη δύναμη της πλάτης και των χεριών.
Parafuso (Παραφούζου)= Άλμα όπου ο capoeirista κάνει armada και ταυτόχρονα εκτελεί martelo με το άλλο πόδι πέφτοντας στο πόδι που έκανε την armada και μετά με το άλλο τελειώνοντας στην αρχική θέση.
Parafuso Mortal (Παραφούζου μοχτάου)= Parafuso όπου ο capoeirista ενώνει τα πόδια στον αέρα και έπειτα πέφτει με το ένα πόδι και μετά με το άλλο.
Passada (Πασάντα)= Κίνηση που κάνει ο capoeirista για να ανατρέψει ή να πάει πίσω από τον αντίπαλο.
Pastinha (Παστίνια)= Πολύ γνωστός Mestre της capoeira. Ένας από τους πιο σημαντικούς. Εμπνευστής της capoeira angola που είναι η άση της capoeira. Χρησιμοποίησε την capoeira του δρόμου, προσθέτοντας κάποιες βασικές αρχές ώστε να μπορεί να διδάσκεται σε σχολές.
Patuá (Πατουά)= Φυλαχτό που προσφέρει προστασία.
Pé do Bermibau (Πε ντου μπεριμπάου)= Η θέση ακριβώς μπροστά στο berimbau.
Pedrito (Πεντρίτου)= Υποκοριστικό του Pedro. Το όνομα του αρχηγού της αστυνομίας της Bahia (Pedro de Azevedo Gordilho)γνωστός για το κυνηγητό που εξαπέλυσε εναντίον capoeristas και camdomblés.
Pião (Πιάου)= Κίνηση όπου ο capoeirista περιστρέφεται σε κατακόρυφο στηριζόμενος μόνο στο κεφάλι. Δίνει μια αρχική ώθηση με τα πόδια και τα χέρια.
Pisão (Πιζάου)= Χτύπημα όπου ο capoeirista φέρνει το πίσω πόδι από ginga και χτυπά τον αντίπαλο με τη φτέρνα στη βουβωνική περιοχή.
Ponte (Πόντι)= Στάση που γίνεται γέρνοντας το σώμα προς τα πίσω από όρθια θέση μέχρι να ακουμπήσουν τα χέρια στο έδαφος.
Ponteira (Ποντέρα)= Χτύπημα όπου ο capoeirista σηκώνει το μπροστινό πόδι και χτυπά τον αντίπαλο με τα ʽμαξιλαράκιαʼ του ποδιού.
Preto Limão (Πρέτου Λιμάου)= Όνομα ενός διάσημου παίκτη viola.
Pulo do Gato (Πούλου ντου γκάτου)= Άλμα προς τα πίσω όπου ο capoeirista κάνει γέφυρα στον αέρα, πέφτει με τα χέρια και σηκώνει τα πόδια ώστε να περιστραφεί και να επιστρέψει στην όρθια θέση.
Pulo do Gato de frente (Πούλου ντου γκάτου ντι φρέντσι)= Άλμα μπροστά με τα δύο χέρια στο έδαφος.
Puxada de rede (Πουσάντα ντι χέντι)= Θεατρική αναπαράσταση ψαρέματος. Συνήθως παίζεται σε παρουσιάσεις και batizados.

Q

Quadra (Κουάντρα)= Μικρά τραγούδια με στίχους 4 με 6 γραμμών χωρίς διακοπή. Το περιεχόμενο των στίχων μπορεί να είναι προειδοποιήσεις σε κάποιον φίλο ή μύθοι της roda.
Quebra-Bunda (Κέμπρα μπούντα)= Παραλλαγή της capoeira, ο χορός του γέρου. Επαρχιακός χορός στον οποίο δεν συμμετέχουν γυναίκες.
Queda (Κέντα)= Πτώση, ο βασικός δρόμος για να χάσεις το πλεονέκτημα του jogo.
Queda de Quatro (Κέντα ντι κουάτρου)= Cocorinha ή esquiva όπου ο capoeirista γέρνει το σώμα προς τα πίσω και στηρίζεται και στα χέρια και στα πόδια.
Queda de Rim (Κέντα ντι χιμ)= Κίνηση όπου ο capoeirista από negativa, λυγίζει το ένα χέρι από την πλευρά του παρατεταμένου ποδιού, στηρίζει τον αγκώνα στη λεκάνη και με τα χέρια παράλληλα σηκώνει τα πόδια από το έδαφος.
Queda de três (Κέντα ντι τρέις)= Cocorinha ή esquiva όπου ο capoeirista γέρνει το σώμα προς τα πίσω, στηρίζεται στα δύο χέρια και αφήνει το ένα πόδι σηκωμένο για άμυνα.
Queixada (Κεϊσάντα)= Χτύπημα. Κάνουμε ένα βήμα προς το πλάι με το ένα πόδι μπροστά από το άλλο και σηκώνουμε το μπροστινό πόδι προς την αντίθετη κατεύθυνση κάνοντας ένα ημικύκλιο στον αέρα.
Queixada de Frente (Κεϊσάντα ντι φρέντσι)= Χτύπημα όπου ο capoeirista σηκώνει το πίσω πόδι από θέση ginga και κάνει ένα ημικύκλιο στο αέρα από μέσα προς τα έξωGolpe em que ο indivíduo levanta a perna que esta atrás no movimento da ginga, descrevendo um semi-círculo de dentro para fora no ar, retornado à posição inicial.
Queixada de Gancho (Κεϊσάντα ντι γκάνσου)= βλ. esporão.
Queixinho (Κεϊσίνιο)= Μπροστινό χτύπημα που γίνεται με στόχο το κάτω μέρος του σαγονιού του αντιπάλου. Μοιάζει με την ponteira.
Quilombo (Κιλόμπου)= Καταφύγιο σκλάβων μετά την απόδραση από τη φυτεία. Πρόχειρη κοινότητα περαστικών σκλάβων. Μέρος όπου κρύβονταν οι σκλάβοι. Το πιο γνωστό quilombo λεγόταν Palmares.

R

Rabo de Arraia (Χάμπο ντι αχάια)= Στην capoeira Regional είναι όπως η Meia-lua de compasso χωρίς τα χέρια να ακουμπάνε στο έδαφος. Στην capoeira Angola έτσι ονομάζεται η Meia-lua de compasso.
Rapa (Χάπα)= Παιχνίδι όμοιο με την capoeira που εξασκείται στα στρατόπεδα, τις κατασκηνώσεις και γενικά σε συγκεντρώσεις και κοινωνικές εκδηλώσεις. Παίζεται σε μεγάλο κύκλο όπου ένας παίκτης κάνει ginga στη μέση και επιλέγει τυχαία κάποιον από τους γύρω για να του κάνει banda ή rasteira.
Rasteira (Χαστέιρα)= Κίνηση ανατροπής όπου ο capoeirista ακουμπώντας με το ένα χέρι στο έδαφος σκύβει και κάνει μια ημικυκλική κίνηση με το πόδι τραβώντας το πόδι του αντιπάλου από όσο πιο χαμηλά γίνεται (φτέρνα, αστράγαλος).
Rasteira Baiana (Χαστέιρα Μπαϊάνα)= Rasteira όπου το πόδι που τραβάει κάνει ένα ημικύκλιο προς τα πίσω. Λέγεται και rasteira ao contrario (ανάποδη rasteira).
Roda (Χόντα)= Κύκλος ανθρώπων όπου 2 παίκτες μπαίνουν στο κέντρο και παίζουν capoeira και εναλλάσσονται με άλλους 2 καθώς εξελίσσεται το παιχνίδι. Οι άνθρωποι που σχηματίζουν τον κύκλο χτυπάνε παλαμάκια και απαντάνε σε χορωδία στα τραγούδια για να δώσουν ενέργεια στους capoeiristas στο κέντρο.
Roda de Pau (Χόντα ντι πάου)= Επιθετικό παιχνίδι capoeira όπου οι παίκτες παίζουν κυρίως όρθιοι και γρήγορα. Ο σκοπός είναι να χτυπήσουν τον αντίπαλο.
Roda Gigante (Χόντα ζιγκάντι)= Κίνηση όπου ο capoeirista κάνει macaquinho em pé, αλλά ξεκινά με το ένα πόδι και μετά με το άλλο.
Rolamento de Costas (Χολαμέντου ντι κόστας)= Περιστροφική κίνηση προς τα πίσω στηριζόμενος στο κεφάλι επιστρέφοντας στην αρχική θέση.
Rolamento de Frente (Χολαμέντου ντι φρέντσι)= Περιστροφική κίνηση μπροστά στηριζόμενος στο κεφάλι επιστρέφοντας στην αρχική θέση.
Rolamento de Lado (Χολαμέντου ντι λάντου)= Περιστροφική κίνηση δεξιά ή αριστερά στηριζόμενος στο κεφάλι επιστρέφοντας στην αρχική θέση (au με το κεφάλι).
Role (Χολέ)= Κίνηση που ξεκινά από negativa. Γίνεται τεντώνοντας το προτεταμένο πόδι προς τα δεξιά ή αριστερά με τη στήριξη των χεριών κάνοντας περιστροφή 360 μοίρες και επιστρέφοντας στην αρχική θέση.

S

S-Dobrado (έσι ντομπράντου) = κίνηση που ξεκινάει από τη θέση της negativa και κατά την εκκίνησή της θυμίζει rasteira. Κατά την κίνηση αυτή τεντώνεται και κλωτσάει το πίσω πόδι που χρησιμοποιείται ως βάση της negativa, σηκώνοντας το υπόλοιπο σώμα στα χέρια και ολοκληρώνοντας είτε με απλή κλωτσιά, είτε με macaco, είτε με macaquinho.
Saída (σαϊντα) = είναι η είσοδος της roda, το σημείο στο οποίο συναντιούνται οι δύο capoeiristas και ετοιμάζονται να μπουν στη roda. Στην πραγματικότητα σημαίνει έξοδος.
Samanco (σαμάνκου) = ρυθμός berimbau. Samba de Roda (σάμπα ντζι χόντα) = roda στην οποία χορεύουν samba ζευγάρια αντρών και γυναικών.
Samba Duro (σάμπα ντούρου) = roda μόνο για άντρες όπου καθώς χορεύουν samba επιτρέπεται η χρήση χτυπημάτων για να ρίξουν/διώξουν τους άλλους από τη roda.
Santa Maria (σάντα μαρία) = ρυθμός berimbau.
São Bento (σάου μπέντου) = άγιος και προστάτης των capoeiristas.
São Bento de Bimba (σάου μπέντου ντζι μπίμπα) = ρυθμός berimbau.
São Bento Grande (σάου μπέντου γκράντι) = ρυθμός berimbau.
São Bento Pequeno (σάου μπέντου πικένου) = ρυθμός berimbau.
Sapinho (σαπίνιου) = κίνηση κατά την οποία ο capoeirista κάνει negativa και αλλάζει μεριά/πόδι.
Sapucaia (σαπουκάια) = είδος δέντρου της οικογένειας lecitidárias.
Semente da Liberdade (σεμέντσι ντα λιμπερντάντζι) = Θεατρική αναπαράσταση του καιρού της σκλαβιάς που βασίζεται σε τελετές βαπτίσματος και παρουσιάσεις της capoeira.
Senzala (σενζάλα) = τοποθεσία στην οποία ζούσαν σκλάβοι υπό την επίβλεψη και διοίκηση κάποιου ευγενή. Επίσης είναι η ονομασία ενός grupo capoeira.
Seqüência (σεκουένσια) = αλληλουχία/συνδυασμός κινήσεων που διδάσκεται στους capoeiristas που παίζουν capoeira Regional.
Sinhá (σινιά) = Παράφραση της λέξης Senhora. Κυρία.
Sinhô (σινιό) = Παράφραση της λέξης Senhor. Κύριος.
Sucuri (σουκουρί) = είδος γιγάντιου φιδιού που ζει σε συγκεκριμένες λίμνες και ποτάμια.
Suicida (σουισίντα) = άλμα/σάλτο προς τα πάνω με περιστροφή.

T

Tucum (Τουκούμ) = Μαχαίρι από ξύλο που χρησιμοποιούνταν στην capoeira στις αρχές του αιώνα.
Telefone (τελεφόνι) = Χτύπημα που εφαρμόζεται ταυτόχρονα και με τα δύο χέρια στα αυτιά του αντιπάλου.
Tesoura de Costas (τσιζόρα ντι κόστας) = Χτύπημα ανατροπής κατά το οποίο ο capoeirista «μπαίνει» όπως στην κίνηση της rasteira bahiana, βάζοντας τα δύο χέρια στο έδαφος και τοποθετώντας το ένα πόδι στην κοιλιακή χώρα του αντιπάλου, τον ρίχνει προς τα πίσω.
Tesoura de Frente (τσιζόρα ντι φρέντσι) = Χτύπημα ανατροπής με το οποίο ο capoeirista «μπαίνει» όπως στην κίνηση της rasteira de frente, βάζοντας και τα δύο χέρια στο έδαφος και τοποθετώντας το ένα πόδι στην κοιλιακή χώρα του αντιπάλου και ρίχνοντάς τον προς τα πίσω.
Tesoura de Pescoço (τσιζόρα ντι πεσκόσο) = Χτύπημα ανατροπής με το οποίο ο capoeirista σηκώνεται σχεδόν σε κατακόρυφο έχοντας τα χέρια στο έδαφος και χρησιμοποιεί τα πόδια για να πιάσει τον αντίπαλο από το λαιμό με σκοπό την ανατροπή του.
Tesoura Voadora (τσιζόρα βουαντόρα) = Μπροστινή tesoura κατά την οποία πηδάμε προς τον αντίπαλο για να τον ανατρέψουμε/χτυπήσουμε.
Tombo da Ladeira (Τόμπου ντα λαντέρα) = Ο capoeirista κάνει την κίνηση estrela (au χωρίς χέρια) ενώ ο αντίπαλος "μπαίνει" κάτω από την κίνηση αυτή και δίνει μια cabecada και σπρώχνει και με τα δύο χέρια του προς τα μπρος και ο capoeirista ξεφεύγει με ένα μπροστινό σάλτο (mortal).

V

Vadiar (Βαντιάρ) = Το ευχάριστο παιχνίδι capoeira που παιζόταν την εποχή της σκλαβιάς για να περάσει όμορφα και ξεκούραστα ο ελεύθερος χρόνος των σκλάβων.
Vara ή Verga (Βάρα ή βέργκα) = Κομμάτι ξύλου που αποτελεί το "σώμα" του berimbau.
Vingativa (Βινγκατσίβα) = Χτύπημα κατά το οποίο ο capoeirista βάζει το ένα από τα πόδια του πίσω από τα πόδια του αντιπάλου και τον σηκώνει για να τον ρίξει προς τα πίσω έχοντας τα χέρια του ανοιχτά.
Voadora (Βουαντόρα) = Ο capoeirista τρέχει και δίνει μια εναέρια chapa.
Volta ao Mundo (Βόλτα αου μούντου) = Όταν δύο capoeiristas τρέχουν γύρω γύρω μέσα στη roda σε κύκλο για να ξεκουραστούν και να συνεχίσουν μετά το παιχνίδι τους.
Vôo do Morcego (Βόo ντου μορσέγκου) = Ο capoeiristas τρέχει και πηδάει με ενωμένα τα δύο πόδια του για να χτυπήσει τον αντίπαλο στο στήθος.

Z

Zun-zun-zun (Ζουν-ζουν-ζουν) = Κουτσομπολιό, ψιλή κουβέντα.

Πηγή

https://web.archive.org/web/20120511213621/http://www.capoeirista.gr/